Bilim ve insanlık üzerine bir kitap: Bilime Yolculuk

Tacim ÇİÇEK

Doruk Yayınevi tarafından ekim 2020’de yayımlanan Bilime Yolculuk adlı kitabın yazarı Kadir Can Aydemir, fen bilgisi öğretmenidir. İçel’in Mersin şehrinde doğup büyümüş ve mesleğini de burada sürdürmektedir. Tekvando ve Kick-Box sporlarıyla ilgilenmiş ve başarılar elde etmiştir. Bağlama çalıp kendince besteler de yapmaktadır. Yerel tiyatrolarda roller almış ve skeçler yönetmiştir. Edebiyatın pek çok dalında denemeleri ve çalışmaları var ve onun söylemine göre de, yayımlanma aşamasında değillermiş dönüp dönüp çalışıyormuş.

Serde fen bilgisi öğretmenliği, özelde de bilime, felsefeye, bilimler tarihine ilgisi olduğundan Kadir Can, ilk kitabında ki sonda yararlandığını belirttiği tüm kaynaklardan soğurduklarını ilginç ve özgün bir kurguyla dile getirmiş. Yazmak kimine göre bir taşkınlık haliyse Kadir Can da bu kitabında taşkınlığını görünür yapıp okurla buluşturmuş. Gerekçesini, amacını da kitabın girizgahı sayabileceğimiz ilk bölümünde şöyle dillendirmiş: ‘İşte bu kitabı da başta 6. sınıftan başlamak üzere, tüm ortaokul öğrencilerine, daha sonra halkımıza yönelik yazdım.’ Bununla da yetinmemiş kitabın yazılış hikayesini de, amcaoğlu Sinan, arkadaşı Önder ve akademiden ayrılmış kitapçı Tarık, Tarık’ın meslektaşı ve arkadaşı Hamza Bey ile Hamza Bey’in kızı Hatice Hanım’ın da kitaba katkılarına yer vermiş. Samimi bir aşk serüveni de kitabın yan izleklerindendir.

Bilime Yolculuk, beş ana bölümden oluşuyor: 1. Bölümde; fen bilgisi, bilim, 2. Bölümde; evrenin oluşumu ve güneş sistemi, 3. Bölümde; dünya’nın özel durumu, canlılık, 4. Bölümde; Cansız maddeden canlı varlıklara, 5. Bölümde; canlılığın evrimi var. Yazar, konuları salt bilim diliyle işlemiyor, bir öğretmenin sınıfta dersini dinleyen öğrencilerin ilgisi canlı kalsın diye adeta drama edercesine anlatıyor. Çünkü dediğim gibi fen bilgisi öğretmeni olan yazar, Yapay Zekâ Bilge ile olan sohbetini böyle bir kurgu üzerinden götürüyor. Bilim üzerine açıklamaları verirken, ilgili kişilerle soru-cevap yöntemini kullanıyor. Dinleyici, (pardon okuyucu) kitlesi geçmişten günümüze özellikle fen bilimleri alanındaki bilimlerin bilgilerine yolculuk yaparken kuru bilgilerle karşılaşmıyor ama. Bir tür soluklanma anlamında diyebileceğimiz ama yazarın kendi özgün kurgusuyla çelişmeyen yan hikayeler de dinliyor; okuyor yani. Eski Akademisyen Kitapçı Tarık’ın hikayesi gerçekten de iç yakıcı. Diğerlerinin yüzeysel hikayeleri de kurgu içinde baskın olmamakla beraber dozları iyi ayarlanmış anlatılar biçiminde yer alıyor. Anlatıcı olan fen bilgisi öğretmeni yazarın Gizem’e duyduğu ve mutlu sonla biten aşkı da ayrı bir renk katmış kitaba.

Bir ilk kitap olmasına ve alanında yetkin kişilerce gözden geçirilmesine, incelenmesine karşın pek çok yanlış gördüm. Gördüğüm kimi eksikliklerden söz edecek olursam: Baştan sona birçok maddi-manevi dil yanlışının olması… Anlatıcı yazarın dışında Kadir Can’ın öğretmenliğin verdiği alışkanlıkla ikide bir araya girip açıklama yapması… Oysa ayraç içindeki bu açıklamalar düzenlenip ilgili yerlerde dipnot olarak verilebilirdi… Benzeri daha pek çok yanlış iyi bir editör çalışma ile giderilebilirdi. Önemli eksikliklerden biri de kitabın 6. sınıftan itibaren ortaokul öğrencileri için olduğu savı; bu tümüyle dayanaksız ve yanlış. ‘Çocuğa görelik’ ilgili yaş grubunun pedagojik, fizyolojik, psikolojik ve dilsel gelişimlilik gibi olmazsa olmazıyla ilgili bir sonuçtur. Çünkü bu kitap da kaynaklar bölümünde verilen kitaplar kadar yetişkine görelik içeren bir kitaptır. Her açıdan (Konu başlıkları dışında, içerikler yüzünden) Kadir Can’ın belirlediği öğrencilere göre değil maalesef, onları aşan konular toplamı olduğundan… Lise öğrencileri için diyeceğim ama bu bile tartışılır gibi geliyor bana.

Kaynaklarda belirtilen kitaplardan da fazlasını bu konularda okuyan biri olarak bu kitabın özgün kurgusu açısından eksiklerine rağmen iyi bir çalışma olduğunu belirtmeliyim. Çünkü kuşkusuz anlatının, yani Bilime Yolculuk’un geçtiği mekanlar da okuyanın ilgisini çekecektir. Mezitli, Mersin, Adana ve Ankara’nın sokaklarını, tarihi mekanlarını ve kimi müzelerini dolaşmak ayrı bir zenginlik ve haz katacaktır okuyacak olana. Kısacası kitabın başından sonuna dek yapacağınız bu yolculukta sizi bilimin müthiş gizemi ve roman tadındaki kurgusu bekliyor.