ZMO İzmir Şube Başkanı Dr. Hakan Çakıcı: Domatesin kırmızısını arayacağız
Rusya-Ukrayna savaşının neden olduğu doğal gaz krizi nedeniyle Avrupa’daki seralarda domates üretimi azaldı. Türkiye’den ihraç edilen domatesin fiyatı 2.5 dolara fırladı.
Fotoğraf: DHA
Ramis SAĞLAM
İzmir
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin ardından başlayan gaz krizi Hollanda seralarını etkiledi. Hollanda’nın doğal gaz nedeniyle serada üretimleri neredeyse durma noktasına geldi. ABD’den sonra dünyanın en büyük tarım ihracatçısı olan Hollanda’da yaşanan “Gaz krizinin” özellikle Türkiye’ye etkisini TMMOB’ye bağlı Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) İzmir Şube Başkanı Dr. Hakan Çakıcı ile konuştuk. Çakıcı, yaşanan gaz krizinin özellikle önümüzdeki kış aylarında Türkiye’deki tüketicinin meyve sebzeyi daha pahalıya yemesine neden olacağını söyledi.
Çakıcı, “Hollanda’da üretilen sebzelerin seralardaki üretimi, kışın ısıtmaya muhtaç olan 7.9 milyar dolarlık sektör gazın daha az maliyetli olduğu zamanlarda geliştirildi. Şimdi ise Rusya-Ukrayna savaşı ile oluşan fiyat artışı ve kısıtlama beklentileri muhtemelen diğer enerji kaynaklarına geçişi hızlandıracak” dedi.
Yakın zamana kadar Hollanda seraları yılda yaklaşık üç milyar metreküp gaz veya ulusal toplamın yaklaşık yüzde sekizini kullanırken, yenilenebilir seçenekler kullanılabilir hale geldikçe bu sayı düştü. İstatistikler Hollanda’da endüstrideki gaz kullanımının haziran ayına kadar yılda yüzde 23 düştüğünü gösteriyor. Bu yılki düşüşün, değişimin olduğu kadar zorluğun da bir işareti olduğu gerçeğini ön plana çıkarıyor.
Çakıcı, “Avrupa’da gaz fiyatları bir yıl içerisinde yaklaşık 20 kat arttı. Tarımsal işletmeler ve buna dayalı sanayinin mali sorunlar yaşadığı bildirilmekte. Çok sayıda üretici kısa vadede herhangi bir çözüm beklemedikleri için işlerini kapatmayı tercih ediyor” dedi.
"YÜKSEK FİYAT KAÇINILMAZ"
Yaşanan enerji krizinin, Avrupa marketlerinde sezon dışı meyve, sebze ve çiçeklerin daha az olmasına ve fiyatların yükselmesine neden olacağına vurgu yapan Çakıcı, “AB içinde üretimin İspanya gibi daha sıcak ülkelere kayacağı şimdiden öngörülebilir. Bu da yeterli olmayacak ve Türkiye’ye talep artabilir” diye konuştu.
Bu durumun bir fırsat olup olmayacağı konusunu değerlendiren Çakıcı, “Edindiğimiz bilgilere göre Antalya’da daha şimdiden kilogramı 2.5 dolardan domates sözleşmeleri yapıldığı biliniyor. Üretici ve ihracatçı için olumlu görülse de tüketici için bu böyle olmayacak. Bu durum 'Kışın domates 100 TL olur mu' sorusunu akılara getiriyor” dedi.
Salçalık domatesin ekim alanının azaldığını ve yüksek maliyet nedeniyle fiyatların arttığını hatırlatan Çakıcı, “Bakanlık fiyat istikrarı adına salça ve konserve domateste ihracat kontrolü getirdi. Aynı tedbir sera domatesinde de uygulanır mı bilemiyoruz. Zaten yüksek maliyetlerle artacağı beklenen fiyatlar ihracat nedeniyle daha da yükselecektir. Bu kış salçada olduğu gibi taze domateste de yüksek fiyat kaçınılmaz görünüyor. Sofralarınızda domatesin kırmızı rengini arar olacağız” diye konuştu.
