Ocaktan eylüle emekçinin ödediği vergi 3,7 kat arttı

Gelir vergisinde artan oran, işçi ve emekçilerin ücret ve maaşlarını eritti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre dahi yüzde 80’i aşan enflasyon alım gücünü düşürmeye devam ederken, hükümet politikaları işçi ve emekçilerin eline geçen net ücreti de aşağı çekti. 

İşçi ve emekçiler ağustos ayından itibaren yüzde 27’lik üçüncü vergi dilimine girdi. Artan oranlı vergi ücret zamlarını aldı. Ocak ayında 637 lira vergi ödeyen bir emekçi, eylülde 2 bin 342 lira vergi öder hale geldi.

DİSK-AR tarafından hazırlanan rapora göre, ocak ayında yüzde 21 olan ücretlilerdeki vergi ve kesinti oranı ağustos ayından itibaren yüzde 31’e yükseldi. Ocakta 2 bin 175 TL olan vergi ve sigorta prim kesintisi toplamı mayısta 2 bin 600 TL’ye, temmuzda 4 bin 40 TL’ye ve eylülden itibaren ise 4 bin 657 TL’ye yükseldi.

YENİ VERGİ DİLİMİ, YENİ SOYGUN

2021 ve 2022 yıllarında yaşanan yüksek enflasyon nedeniyle çalışanlar çok daha hızlı biçimde ikinci ve üçüncü vergi dilimlerine girmeye başladı. Çalışanlar nisan ve mayıs aylarında ikinci vergi tarife dilimine (yüzde 20), ağustos ve eylül ayında ise üçüncü tarife dilimine (yüzde 27) giriyor ve ciddi kayıplara uğradı.

Vergi dilimleri ve oranları çalışanların hangi gelir düzeyinde ne kadar vergi ödeyeceğini belirliyor. Ücretliler açısından bir ayırım yapılmaksızın tek gelir vergisi tarife dilimi uygulanıyor. Gelir vergisi tarife dilimleri ve oranları adil biçimde düzenlenmediğinden çalışanlar üzerindeki vergi yükünü artırdı. Emekçilerin yıl içinde aldığı ücret zammının önemli bir bölümü vergiye gitti. Alınan zamdan birkaç ay sonra artan vergiler nedeniyle net ücret düştü. 

VERGİ KESİNTİSİ KATLANDI

DİSK-AR’ın DİSK’e bağlı sendika üyelerinin bordrolarını dikkate alarak yapmış olduğu örnek hesaplamaya göre ücretler üzerindeki vergi ve kesinti yükü yıl içinde çarpıcı biçimde arttı. Ücretlerin asgari ücret kadar kısmına uygulanan vergi istinasına rağmen net ücretlerde büyük düşüşler yaşandı. Ağustos ayına ait bu bordrolarda işçilerin yüzde 27’lik üçüncü vergi dilime girdiği ve işçilerin toplam kesinti ve vergi yükünün yüzde 30,5 ile yüzde 34,7 arasında değiştiği görüldü.

3,7 KAT ARTTI

Araştırmaya göre Ocak 2022’de giydirilmiş brüt ücret ve yan ödemeleri (fazla mesai, sosyal ödenekler vb.) toplamı 10 bin TL olan bir işçinin Temmuz 2022’de brüt giydirilmiş kazancının 15 bin TL olduğu varsayıldı. İşçi Ocak 2022’de 637 TL gelir vergisi öderken bu miktar mayıs 2022’de 1062 TL’ye temmuz 2022’de 1725 TL’ye ve Eylül 2022’den itibaren ise 2 bin 342 TL’ye çıktı. Böylece Eylül 2022’deki gelir vergisi kesintisi artışı ocak ayına göre 3,7 kat oldu.

ÜCRETİN SADECE YÜZDE 69’U ELİNE GEÇİYOR

Aynı işçinin ocak 2022’de 2 bin 175 TL olan toplam vergi ve sigorta prim kesintisi (gelir vergisi, damga vergisi, işsizlik sigortası primi ve SGK primi) mayıs 2022’de 2 bin 600 TL’ye, temmuz 2022’de 4 bin 40 TL’ye ve eylül 2022’den itibaren ise 4 bin 657 TL’ye yükseldi. Böylece yılbaşında toplam kazancın yüzde 21,7’si vergi ve kesintilere gitti. Ücretin yüzde 78,3’ü işçiye kalırken, Eylül 2022’ye gelindiğinde kesinti oranı yüzde 31’e yükseldi. İşçinin eline geçen ücret yüzde 69’a düştü. (EKONOMİ SERVİSİ)