İran’da protestoların 13. günü: İşçilerden Amini ailesine ziyaret

E. Ava

İran’da 22 yaşındaki Mahsa (Jina) Amini’nin ahlak polisi tarafından gözaltına alındıktan sonra yaşamını yitirmesi üzerine ülkenin dört bir yanına yayılan zorunlu örtünme ve rejim karşıtı protestolar 13. gününde. Protestolar kolluk kuvvetlerinin şiddetli baskısına ve çok sayıda ölüme ve tutuklama furyasına rağmen sürüyor.

"BU AYAKLANMA FARKLI"

Eylemlerden sosyal medyaya ulaşan video akışı, İran rejimi tarafından 7 gündür kesilen internet erişimiyle birlikte azalsa da, İran dışına ulaşabilen görüntüler birçok ilde protestoların devam ettiğini gösteriyor. “Bu ayaklanma çok farklı” yorumları siyasi kesimler başta olmak üzere politik olmayan kesimler tarafından bile sahiplenilmiş durumda. Protestolar İran rejiminin tüm yapısına karşı, halk kesimlerini aynı şiarda ve yaygın biçimde birleştirdi. Protestoların ilk günlerinden itibaren kadınlar başta olmak üzere öğrenciler, akademisyenler, öğretmenler, işçiler, esnaf ve bazı sanatçılar “Kadın, yaşam, özgürlük” sloganında ortaklaştı ve birleşti.

DERS BOYKOTLARI 58 ÜNİVERSİTEYE ULAŞTI

Yeni eğitim-öğretim yılının başlamasıyla birlikte öğlencilerin dersleri boykot ettiği ve hocaların greve gittiğine şahit olmuştuk. Grev ve boykot günden güne büyüdü. Bugün Sanati Şarif, Şahid Beheşti, Politeknik, Elmo Sanat, Tabriz, Tehran, Sure, Babol, Yazd, Şiraz Üniversiteleri dahil 58 üniversite açıklama yayımlayarak boykot kararı almış durumda.

Çeşitli meslek kolları ve fabrikalar da grev çağrılarını yenileyerek İran rejimine karşı dört bir yandan mücadeleyi büyütme açıklamaları yayımladılar.

İŞÇİLER AMİNİ AİLESİNİ ZİYARET ETTİ

İran’ın en eski ve en köklü fabrikalarından Yedi Tepe (Haft Tapeh) Şeker Fabrikası geçtiğimiz yıllarda 107 fabrikanın greve çıkmasının öncüsü ve çağrıcısı olmuştu. Yedi Tepe işçileri, protestoların ilk günlerinde yayımladıkları mücadele çağrısını yenileyerek grev çağrısı yaptı. İşçi Konseyi temsilcileri Mahsa Amini’nin önce mezarına gitti, ardından ailesini ziyaret etti. Temsilcilerden İbrahim Abbasi kendi sayfasında ziyaret sonrası “Gittik ve özgürlük yolunun ışığını gördük, (Mahsa) toprakta olabilir ancak özgürlüğe giden yolun haritasını bize gösterdi, pusula oldu” diye yazdı.

İRAN REJİMİ ÇOCUKLARI KULLANMAYA BAŞLADI

İran rejimi her koldan saldırılarına devam ederken bazı erkek çocuklarının, polis ve diğer kolluk kuvvetlerinin kıyafetleri giydirilerek, ellerinde coplarla sokaklara çıkartıldıkları görüldü. İslam Cumhuriyeti, çocukları silahlandırarak çocuk hakları ihlallerini artırıyor. Bir yandan Jam kentinde on dört yaşındaki bir çocuğu vurarak öldürürken, diğer yandan rejim yanlısı ailelerin çocuklarını silahlandırıp sokaklara çıkarıyor.

KÜRT ÖRGÜTLERİNE SALDIRILAR

İran rejimi, 43 yıldan bu yana herhangi bir ayaklanma ve eylemde, harekete karşı yeni bir gündem yaratarak hareketi bastırma taktiğini sıklıkla kullandı. Nitekim Kürdistan eyaletinde bulunan Kürt oluşumlarını hedef alması da bu yöntemin yeniden hayata geçirildiğine işaret ediyor.

İran Devrim Muhafızları, İran Kürdistan Demokrat Partisi, Komele Partisi ve Kürdistan Azad Partisi (PAK) dahil olmak üzere bazı oluşumların Irak Kürdistan Bölgesi’nde bulunan merkezlerini roketler ve hava araçlarıyla vurdu. Ayrıca, sivil mülteci kamplarına ve okullara saldırdı. Birçok Kürt siyasi analist Devrim Muhafızları’nın Kürdistan halkını kışkırtarak süreci yönlendirmek istediği, sınır ötesi bir savaş ile dikkatleri dağıtmak istediği yorumları yaptı.

İran’ın çarşamba günü Irak’ın kuzeyindeki Komele, İKDP ve PAK’a ait karargahlara düzenlediği saldırılarda en 9 kişi ölmüş, 32 kişi de yaralanmıştı. Erbil’deki hastanelere kaldırılan yaralıların çoğunun durumunun ağır olduğu belirtiliyor. Bu, Irak’ın kuzeyindeki Tahran yönetimi muhalifi Kürt örgütlerin merkezlerine son bir haftada düzenlenen üçüncü saldırı oldu.

Öte yandan protestolara yönelik saldırılar sonucu ölenlerin sayısına dair belirsizlik de sürüyor. Yerel kaynaklar 200’den fazla ölüm olduğunu söylüyor. “Gözaltına Alınanların Durumunu Takip Komitesi” ve yerel komiteler gözaltına alınanların sayısının ise 5 binden fazla olduğunu düşünüyor.

REİSİ: DEĞERLER DEĞİŞTİRİLEMEZ

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, İran devlet televizyonunda canlı yayımlanan programda devam eden protestoları yorumladı. Mahsa Amini’nin ölümünün adli tıp tarafından incelendiğini ve nihai raporun birkaç gün içinde açıklanmasını beklediklerini söyleyen Reisi, “ahlak polisi” olarak bilinen İrşad devriyesine yönelik eleştirileri de değerlendirdi. Reisi, “Öneriler ve eleştiriler var. Ne bu tartışma ne de bir kanun ve kararın genel uygulaması konusunda olumlu ve olumsuz görüşlerin dile getirilmesinden korkmalı. Farklı görüşler alınmalı ve ifade edilmelidir. Bunun uygulanma yönteminin yanlış olduğu düşünülüyorsa ve yeni fikirler varsa bu yeni görüşler tartışılıp uygulanabilir. Değerler değiştirilemez ama kanunun uygulanma şekli tartışılabilir” dedi.

Protestoları “düşmanların komploları” olarak niteleyen Reisi, “Tartışma, eleştiri ve hatta bazı sorunlar hakkında protestolar yanlış değildir. Eleştiri ve protesto ile kargaşa ve kaos arasındaki sınır belirlenmelidir. Kargaşa ve kaos dünyanın hiçbir yerinde kabul edilemez” ifadelerini kullandı.

İran: Rejimin şiddeti, halkın öfkesi artıyor