Saydıkça döküldü: Usulsüz ihaleler, bol keseden harcamalar, haksız kazançlar...

Damla KIRMIZITAŞ
Birkan BULUT
Ankara

Milyonlarca enflasyonla mücadele ederken Cumhurbaşkanlığının ve bir dizi bakanlığın harcamalarının katlanarak artmaya devam ettiği ortaya çıktı. Sayıştay 2021 raporlarında, usulsüz ihaleler, bol keseden harcamalar, haksız kazançlar bir bir ortaya döküldü.

Sayıştay raporlarına göre Cumhurbaşkanlığı yine günlük harcamalarda rekor kırdı, Diyanet, zorunlu olmasına rağmen bazı mal alımları ve yapım işlerini sözleşme yapmadan aldı, ihalelerde "5’li çete"ye yine jest yapıldı. AKP’li iş insanları ise kârlarına kâr kattı.

1 TL DİYEREK TEKLİFİ DÜŞÜK GÖSTERDİ, MİLYONLAR KAZANDI

Sayıştay’ın Karayolları Genel Müdürlüğü denetim raporuna göre, Erzurum’da Kırık Tüneli’in yapımı işinin yüzde 13’ünü oluşturan çimento enjeksiyon işinden 9 kat para isteyen şirket, en son yapılacak su yalıtımı için 1 TL fiyat vererek ihaleyi kazandı. Ancak su yalıtımını tamamlamayan şirket hem bu yolla milyonlar kazandı, hem de tamamlamadığı işler için ikame ihale yapılarak 28 milyon kamu zararına neden oldu.

Sayıştay, bir dönem AKP’den Elazığ Milletvekili aday adayı olan Prof. Dr. Yasemin Açık’ın şirketi Seza İnşaat’ın, Erzurum’daki tünel ihalesinde düşük teklif verdiği işleri yapmadığı için maliyetin üzerinde bedel ödenmek zorunda kaldığını tespit etti. Seza İnşa’nın yaptığı “(Erzurum-Aşkale) Ayr. - İspir Devlet Yolu Kırık Tüneli’nin (Bağlantı Yolları Dahil) Km: 63+880 - 79+663,89 Kesiminin Yapım İşi”nde ... tespit etti. Sayıştay’ın tespitine göre ihalede düşük ücrete yapılacağı söylenen işler yarım bırakıldığı için, başka bir ihaleyle daha yüksek fiyata proje tamamlandı.

247 TL’LİK İŞİ 1 TL’YE YAPARIM DEDİ

Şirket teklifinde 131,81 maliyet birim fiyatı olan “Çimento Enjeksiyonu Yapılması” işine 9 katı 1.200 teklif birim fiyatı verirken, yaklaşık maliyet fiyatı 48,18 TL olan “Tünelde su yalıtımı yapılması” işi için 21,00 TL, yaklaşık maliyeti fiyatı

247,78 TL olan “Tünelde nihai beton kaplamasının yapılması” iş kalemi için 1,00 TL teklif verdi.

DÜŞÜK FİYATA ANLAŞILAN İŞLER TAMAMLANMADI

Firma tünel yapımında ilk olarak yapılması gereken iş kalemleri için yüksek teklif, en son sırada yapılacak su yalıtımı ve nihai kaplama betonu iş kalemleri için düşük teklif vermiş oldu. Ancak düşük fiyata anlaşılan işler tamamlandı.  Sayıştay denetçileri “yüklenicinin tünel kazısı ve desteklemelerini bitirdikten sonra su yalıtımı ve özellikle 1,00 TL teklif verdiği nihai beton kaplamasını yapmayacağını düşünerek teklif verdiği anlaşılmaktadır. Nitekim, (...) tünelin kazı destekleme ilerlemesi tünelin iki tüpü için yaklaşık 8000 metre iken, su yalıtımı ve nihai beton kaplama imalatları yapılan kısım yaklaşık 1400 metredir. Dolayısıyla, tünelin yaklaşık 6600 metrelik kısmının kazı ve destekleme imalatları tamamlandığı halde su yalıtımı ve nihai beton kaplama imalatları yaptırılmamıştır” tespitinde bulundu.

Tamamlanmayan iş için ikame ihale yapılarak, önceki 21 TL birim fiyat yerine 120 TL, 1 TL birim fiyat yerine 384,35 TL teklifte anlaşıldı. Sayıştay denetçileri bu nedenle 28 milyon 367 bin 900 TL daha yüksek ödeme yapılacağına dikkat çekti.

TESİSLERİ DEVLETE YAPTIRDI, FATURAYI VATANDAŞA KESTİLER

Vatandaş yüksek faturalardan şikayet ederken, Devlet Su İşlerinin enerji dağıtım şirketlerinin yapması gereken tesis işlerini yıllardır yaptığı ama bu giderlerin şirket tarafından vatandaşa yansıtıldığı ortaya çıktı.

Sayıştay 2021 yılı denetim raporunda, Bursa, Eskişehir, Samsun, Sivas, Maraş, Aydın’da elektrik dağıtım şirketi tarafından yapılması gereken bakım giderlerinin Devlet Su İşleri tarafından yapıldığını tespit etti. Trafoların devredilmemesi vb. nedenlerle idarenin bütçesinden karşılanan dağıtım tesis giderlerinin şirketten talep edilmediği görülen denetim raporunda, son 5 yıl içinde idare tarafından yaptırılan ve elektrik şirketlerine devredilmeyen 32 tesisin toplam tutarının 6 milyon 563 bin 831 TL’yi bulduğuna kaydedildi. Sayıştay denetçileri elektrik dağıtım şirketleri tarafından karşılanmayan bu giderlerin, elektrik faturalarına yansıtılarak vatandaştan alındığına da dikkat çekti.

SAYIŞTAY 2021 RAPORLARINDAN KISA KISA…

• Sayıştay’ın 2020 denetim raporundaki verilere göre; Cumhurbaşkanlığı’nın 2020 yılında 2,8 milyar lira olan toplam harcaması 3,7 milyar liraya yükseldi. Cumhurbaşkanlığı’nın, 2020 yılında yaklaşık 8 milyon lira olan günlük harcaması 2 milyon liralık artış ile yaklaşık 10 milyon liraya ulaştı. Cumhurbaşkanlığı’nın “içecek” harcamasında önceki yıla göre yaklaşık 1 milyon liralık artış görüldü.
• Sayıştay, muhalefet partilerinin 'beşli çete' olarak nitelendirdiği, iktidara yakın müteahhitlere ilana çıkmadan, özel davetle verilen 9 dev ihalenin sonucunun da kamuoyundan saklandığını ortaya çıkardı. 2019 ve 2020 yıllarında kamuoyundan saklanarak gerçekleştirilen dev ihalelerin sonuçlarının halen kuruma bildirilmediği ortaya çıktı.
• Sayıştay, Diyanet İşleri Başkanlığı'nın mevzuata göre zorunlu olmasına rağmen bazı mal alımları ve yapım işlerini sözleşme yapmadan doğrudan temin ettiğini rapor etti.
• Sayıştay, Boğaziçi Üniversitesi 2021 yılı denetim raporunu yayımladı. Denetçilerin incelediği Bilimsel Araştırma Projeleri kapsamında yoğun bir şekilde masaüstü bilgisayar, diz üstü bilgisayar, tablet gibi elektronik cihazlar alındığını ve bazı akademisyenlerin üzerine 50-55 adede kadar dizüstü ve 40-50 kadar masaüstü bilgisayar zimmetlendiği belirlendi.
• Sayıştay'ın Gençlik ve Spor Bakanlığı 2021 yılı denetim raporunda Ankara, Eskişehir, Bursa ve İstanbul illerinde öğrenci yurtlarında faaliyet gösteren kafeterya, lokanta, kantin, berber, bayan kuaförü vb. işletmelerde yaptığı yerinde denetimin sonuçları yer aldı. Yurtlarda faaliyet gösteren işletmelerin sözleşme hükümlerine uymadığına dikkat çeken denetçiler, bakanlığın ise herhangi bir ceza uygulamadığını belirtti.

Sayıştay raporu: Cumhurbaşkanlığının günlük harcaması 10 milyon lira

Sayıştay 2020 raporu | Kaynakları saray ve müteahhitler yuttu