2022 Nobel Edebiyat Ödülü Annie Ernaux'nun oldu

Nobel Edebiyat Ödülü'nün bu yılki sahibi Annie Ernaux oldu.

Fransız yazar Ernaux, ödüle "kişisel hafızanın köklerini, yabancılaşmalarını ve kolektif kısıtlamalarını ortaya çıkarma cesareti ve klinik keskinliği için" layık görüldü.

Ernaux'nun, yazılarında cinsiyet, dil ve sınıf açısından güçlü eşitsizliklerin damgasını vurduğu bir yaşamı tutarlı bir şekilde ve farklı açılardan incelediği, yazarlığa giden yolunun uzun ve zorlu olduğu belirtildi.

ANNIE ERNAUX KİMDİR?

Annie Ernaux 1940'ta doğdu ve ailesinin bir bakkal ve kafeye sahip olduğu Normandiya'daki küçük Yvetot kasabasında büyüdü.

"Yoksul ama hırslı" bir çocukluk geçiren Ernaux, yazılarında, cinsiyet, dil ve sınıf açısından güçlü eşitsizliklerin damgasını vurduğu bir yaşamı tutarlı bir şekilde ve farklı açılardan inceledi.

"Kurgu perdesini yırtma hırsı" Ernaux'u geçmişin metodik bir yeniden inşasına değil, aynı zamanda tamamen dış olayları kaydeden bir günlük formunda "ham" bir nesir yazma girişimine de götürdü.

Yazmanın politik bir eylem olduğunu ve toplumsal eşitsizliğe insanların gözlerini açtığını söyleyen Ernaux, bu amaçla dili, hayal gücünün perdelerini yırtmak için kendi deyimiyle bir "bıçak" olarak kullandı.

Ernaux'a uluslararası bir ün ve bir sürü takipçi ve edebi öğrenci kazandıran en iddialı eseri, Les annees (The Years) oldu. Bu eseri, "ilk kolektif otobiyografi" olarak anıldı.

Yazının özgürleştirici gücüne inanan Annie Ernaux'un çalışmaları, utanç, aşağılanma, kıskançlık veya kim olduğunuzu görememe gibi sınıf deneyiminin ıstırabını açığa vuruyor.

NOBEL EDEBİYAT ÖDÜLLERİ

2021'de ödüle "kültürler ve kıtalar arasındaki körfezde sömürgeciliğin etkilerine ve mültecinin kaderine nüfuz etmesinden dolayı" Zanzibarlı edebiyatçı Abdulrazak Gurnah layık görülmüştü. Nobel Edebiyat Ödülü'nü 2020'de ise ABD'li şair Louise Glück almıştı.

Nobel Edebiyat Ödülü, 1901'den bu yana her yıl edebiyat alanında insanlığa önemli katkı sunan kişilere veriliyor. Ödüller 10 milyon İsveç kronu (yaklaşık 16,7 milyon lira) nakit para ödülü taşıyor. Ödüllerin mali kaynağı, ödülün yaratıcısı olan ve 1896 yılında ölen dinamitin İsveçli mucidi Alfred Nobel'in bıraktığı vasiyet.

Nobel Edebiyat Ödülü, 1901-2021 yıllarında 114 kez verildi. Toplam 118 kişiye layık görülen ödüllerden 4'ü, 2'şer yazar arasında paylaştırıldı. Nobel Edebiyat Ödülü şimdiye kadar 31 kez İngilizce, 15 kez Fransızca, 14 kez Almanca ve 11 kez de İspanyolca yazan yazarlara verildi. Bu dilleri, 7 ödülle İsveççe, 6'şar ödülle İtalyanca ve Rusça, 5 ödülle Lehçe, 3'er ödülle de Norveççe ve Danca izledi. Yunanca, Japonca ve Çince yazan yazarlar 2'şer kez ödüle layık görüldü. Arapça, Bengalce, Çekçe, Fince, İbranice, Macarca, İzlandaca, Oksitanca, Portekizce, Sırpça-Hırvatça, Yiddiş ve Türkçe yazan yazarlar ise birer kez ödül kazandı.

Orhan Pamuk 2006’da, Gabriel Garcia Marquez 1982’de, Jean-Paul Sartre 1964’te, John Steinbeck 1962’de, Albert Camus 1957’de, Ernest Hemingway 1954’te ve Winston Churchill 1953’te Nobel Edebiyat Ödülü’nü aldı.

NOBEL BARIŞ ÖDÜLÜ YARIN AÇIKLANACAK

Bu yılki Nobel kazananlarının açıklanması yarın (cuma) barış ödülü ile devam edecek. 2022 Nobel Ekonomi Ödülü ise 10 Ekim Pazartesi günü açıklanacak.

Tıp, fizik, kimya, edebiyat ve barış ödülleri Alfred Nobel'in vasiyeti ile tanımlanmış ve 1901’den beri veriliyor. Ekonomi ödülleri İsveç Merkez Bankası tarafından Alfred Nobel onuruna 1968’den beri veriliyor. (HABER MERKEZİ)

2022 Nobel Kimya Ödülü klik kimya ve bioortogonal kimyayı geliştiren Bertozzi, Meldal ve Sharpless'a

2022 Nobel Tıp Ödülü'nü insanın evrimi konusundaki çalışmalarıyla paleogenetikçi Svante Pääbo kazandı

2022 Nobel Fizik Ödülü'nü Alain Aspect, John F. Clauser ve Anton Zeilinger kazandı

2021 Nobel Ödülleri sahiplerini buldu