İşyerlerinde gündem promosyon ödemeleri

Hasan KARA
Ankara

Pek çok fabrika ve işyerinde şu an en çok tartışılan gündem maddesi promosyon ödemeleri. Yasalar banka promosyonlarını patronların insafına bırakırken kimi yerlerde işçiler mücadele ederek bu haklarını alıyor. Ankara’da bazı işyerlerinde bireysel ya da toplu iş sözleşmesi gereği promosyonlar işçilere ödeniyorken, bazı işyerlerinde ise  promosyonların ya bir kısmı ödeniyor ya da hiç ödenmiyor.

MESS GRUBUNA ÜYE FABRİKALAR

MAN: İşçiler sözleşme kapsamında aldıkları 26.9’luk enflasyon zammının yüzde 27’lik vergi dilimine girdikleri için sıfırlandığını söylüyor. Promosyon ödemelerinde ciddi bir beklentinin olduğu MAN’da, sürecin uzamasından dolayı Türk Metal’e tepki gösterenler olduğu da söyleniyor. Gelinen noktada işçilere 3 yıllığına tek seferde 29 bin liralık bir ödeme yapılacağı duyuruldu. Ödemelerin 15 Ekim’de yatırılması bekleniyor.

Türk Traktör: İşçiler yılın başında 1600 liralık promosyon ödemesi almıştı. Diğer fabrikalardaki ödemelerin miktarı ise Türk Traktör’de düzenleme yapılmasını gündeme getirdi. İşyerinde yakın zamanda internet üzerinden yapılan bir ankette işçilerin yüksek promosyon ve zam taleplerinin olduğu ortaya çıkarken, promosyon konusunda gözler aralık ayında yapılacak açıklamada.

Arçelik: Hemen hemen Türk Traktör’le aynı durum söz konusu. Patron ve banka Koç Holdingin olduğundan banka değişikliğinin zor olduğu ifade edilirken, işçiler, bu talep gündeme geldiğinde sendika yöneticilerinin ödemenin mart ayında yapıldığını, ancak bir sonraki sözleşme döneminde bunun gündem olabileceğini söylediklerini ifade etti.

Mitaş: Yakın zamanda tekrar MESS’e üye olan işletmede promosyon önemli bir gündem. Sendika temsilcileri üç aydır görüşmelerin sürdüğünü ifade ediyor ama henüz bir çözüme kavuşmuş değil. 30 bin lira gibi rakamlar dile getirilirken işçiler konunun bir an önce netleşmesini bekliyor.

SİNCAN OSB’DEKİ FABRİKALAR

Bozankaya: Her gün çevredeki işyerlerinde alınan promosyonlar konuşuluyor. Man’ın 29 bin alacağını duyan işçiler, “Biz de aynı sendikaya üyeyiz, sendika bizim için de uğraşsa” diyor. Ücretlerinin düşük olduğunu belirterek promosyon taleplerini ileten işçilere, “O paraya fabrikaya araba aldık” dendiği iddia ediliyor. İşçiler bu söyleme tepki gösterirken Türk Metal’in ise “Aralık gelsin de sözleşmeye göre bakarız” dediğini aktarıyor.

Hidromek: İşçiler daha önce almaları gereken promosyon ödemelerinin geciktiğini söylüyor. Türk Metal’i bu konuda sıkıştırdıklarını ifade eden işçiler, “Geçen yıl 2 bin lira vermişlerdi. Şu an bahsedilen rakamlar 20 ila 30 bin arası. Sendika bizim için uğraşsa bir an evvel sorun çözülür” diyor. Geçim sıkıntısı yüzünden toplu bir şekilde gelecek parayı beklediklerini ifade eden işçiler, bunun için sendikaya daha çok baskı yapmaları gerektiğini söylüyor.

Yiğit Akü: İşçilerin bir kısmının promosyon için imza topladığı, ancak bazı işçilerin imza vermekte çekindiği söyleniyor. Patronun ise toplanan imza kağıdını yırttığı iddiası söz konusu. Ancak işçilerin beklentileri sürüyor.

Türk Metal’in örgütlü olduğu Kabel’de daha önce düşük miktarda promosyon ödemesi alan ama bunun yenilenmesi talebini dile getiren işçilere, “Bunlar küçük hesaplar, sizler için daha fazlasını sağlayacağız” dediği dile getiriliyor.

Aktaş döküm fabrikasında 7 bin lira civarında ödeme yapıldığı söyleniyor. Erkunt Döküm fabrikasında 18 bin lira ödeme yapılacağı ama henüz bir ödemenin söz konusu olmadığı dile getiriliyor. Erkunt Traktör fabrikasında ise formenler üzerinden promosyon için yıl sonunu beklemeleri gerektiği duyuruldu. Teksan Hidrolik, Küçükpazarlı gibi fabrikalarda işçilerin böyle bir talebi olduğunu, patronların yan yana gelen ve bu talebi dile getiren işçilere ise sert tepki gösterdiği ifade ediliyor.

Diğer sanayi havzalarındaki bazı işletmeler: Başkent OSB’de bulunan Kalyon güneş paneli fabrikasında Kurban Bayramı’ndan önce 4 bin 400 lira civarı ödeme yapıldığı söyleniyor. Kazan’daki Efes Pilsen fabrikasında şubat 2022’de sözleşme imzalandığı ve şubat 2026’ya kadar bunun geçerli olduğu söylense de işçiler güncelleme taleplerinin olduğunu, bunu da patron yetkililerine ilettiklerini söylüyorlar. Akyurt’ta bulunan Samur Halı, Ernamaş, YDS gibi fabrikalarda işçilerin beklentide olduğu ama henüz bir ödeme ya da girişimin olmadığı ifade ediliyor.

HİZMET İŞ KOLUNDAKİ DURUM

Ankara Büyükşehir Belediyesi: İşçilere gelen mesajda tek seferde 27 bin liralık promosyon ödemesi yapılacağı duyuruldu. Bu ödemenin 39 ayı kapsadığı ifade ediliyor. Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş’tan gelen mesajda, bu rakamı sendika (Belediye-İş) temsilcilerinin de yer aldığı bir komisyonun belirlediği ve ilgili bankayla buna göre anlaşıldığı yer alıyor.

Çankaya Belediyesi: Şu an çeşitli söylentiler var. TİS sürecine girilen bu yerde, promosyon için ihalenin bu ayın 12’sinde olacağı söyleniyor.

İl Sağlık Müdürlüğüne bağlı hastaneler: Promosyon anlaşmalarının 2019’da 5 yıllık 5 bin TL olarak yapıldığı belirtiliyor. Sözleşmenin bitmesine daha 2 yıl var ancak banka ile yapılan anlaşmaya dair herhangi bir güncelleme yapılmadı. Hastane işçilerinin güncelleme için bankaya yazı gönderdiği ancak bankadan geri dönüş olmadığı ifade ediliyor. İşçiler İl Sağlık Müdürlüğünün attığı adımları yetersiz görüyor. Promosyon anlaşmalarının 5 yıl gibi uzun sürelerde yapılması istenmiyor. Kimi illerde yapılan sözleşmelerin feshedildiği söyleniyor, ancak İl Sağlık Müdürlüğünün Etlik Şehir Hastanesini öne sürerek bu konuyla çok ilgilenmediği iddiası söz konusu. Bu yüzden de bu konudaki görüşme sürecini Sağlık Bakanlığının devraldığı söyleniyor.

Sağlık Bakanlığı: İşçiler için yapılan ocak ayındaki anlaşmaya göre 5 yıllık 12 bin liralık bir ödeme söz konusu. İşçiler aldıkları paranın yıl ortasına bile gelmeden eridiğini ve güncelleme beklediklerini söylüyor. Bakanlık ise bunun için bir çalışma başlattıklarını ifade ediyor ama işçiler tarafından şimdiye kadar bir adım atılmadığı belirtiliyor.