Meslek liselerinde eğitimden ne haber? 

Yusuf YILDIRIM

OSTİM

Geçinme derdinin liselilere kadar indiği, her gün artan zamlar karşısında gençlerin zorunlu olarak çalışmak zorunda kaldığı yaz aylarını geride bıraktık. Şimdiyse ekonomik zorlukların birikerek ilerlediği yeni dönem başladı.

Her lisenin özgün sorunları bulunuyor. Bu yazıda ise OSTİM’de bulunan meslek lisesi ve çıraklık öğrencilerinin ekonomik sorunlarla birlikte eğitime ulaşmadaki durumlarını aktarıyoruz. 

Meslek lisesi ve çıraklık öğrencilerini ayrı bir kategori olarak incelersek hem iş gücü üretilen hem de “okul” döneminde doğrudan atölyelerde ve fabrikalarda çalışmaya gidilen dörtsenelik bir süreç yaşanıyor bu okullarda. Yaz ayına girmeden önce çoğu “bir yerde çay içmek bile mümkün değil” diyordu. Akrabaların yanında veya staj yaptıkları alanda kısa dönem işe girmek zorunda kalmışlardı. Yeni döneme başlarken de biraz daha rahat edebilmek ve aileye destek olmak istiyorlar. Kendi sosyal ve tatil planları ise neredeyse yer yok. 

Dönem başlarken öğrencilerle sohbet ettiğimiz zaman kaygılarının büyüdüğünü görüyoruz. Bir öğrenci “Yemekhaneye gitmeyi geçen yıl bıraktık. Çünkü 20 TL oldu. Birlikte öğle arası parka gidip kek-çay alıyoruz. Zaten sigara da içiyoruz, bastırıyor açlığımızı” dedi. Bir araya gelerek toplu olarak ortada biriken paraya göre yiyecek alınıp birlikte yeniyor. Çünkü yemekhane, kantin veya yemek yiyebilecekleri bir yeri kaldırabilecek ekonomik güçleri bulunmuyor. Uzun süren mesleki dersler veya atölyeler de bu sefer gittikçe çekilmez bir hal alıyor. Ki öğrenciler daha buraya gelebilmiş değiller. Hala kitaplarının dağıtılmaması ve öğretmenlerin ders için istediklerinin pahalı olması süreci uzatıyor. Meslekte her farklı bölümün kendine göre araç-gereçleri bulunur. Basit lehimler, T cetvelleri, kumpaslar, dirençler... Bu liste çok uzayabilir sayılanlar en bilinenler. Lehim makinası ortalama 100 TL,meslek dersleri için önlük 200 TL. Staj dosyasının 100 TL. Ve bu dosyanın yanıp yanmaması, ikinci dosya için bir kez daha para vermek zorunda kalıp kalmamak patronla hiçbir şekilde anlaşmazlık yapmamaya bağlı. Meslek öğrencilerinin eğitim için aldığı araçları kırma, düşürme ve kaybetme gibi bir lüksü bulunmuyor, dünya hazinesi gibi koruması gerekiyor. Başka bir öğrenci “Biz 7 kişiyiz. Kira 4.000 oldu. Bir tek babam çalışıyor. Biz önlük mü alalım okula mı gelelim” diyerek bu sıkışmışlığı ifade ediyor.

Yemek yiyebilmek veya okul ihtiyaçlarını karşılayabilmek zorken ulaşımın da bu harcamalara eklenmesi öğrencilerin bütün harçlıklarının zaten baştan bitmesi anlamına geliyor. Dolmuş öğrenci için 4 TL, otobüs ve metro ise abonman kullananlar için 90 TL,abonman kullanmazsan tek basım 3,50, aktarma binişi ise 1,25 TL.

EĞİTİM HAKKI İÇİN BİR ARAYA GELMELİYİZ

Geçinmek liseliler içinde özellikle meslek liselileri öğrencileri için yakıcı bir sorun. Eğitim hakkına ulaşabilmesi ülkenin ekonomik koşullarıyla paralel ilerliyor. Ekonomi ne kadar kötüyse eğitim hakkına ulaşabilmek de o kadar zorlaşıyor. Yemekten ulaşıma barınmadan araç-gereçlerin teminine kadar gelen zamlar meslek liselilerin eğitim hakkını gasp ediyor. Öğrencilerin haklarını her gün kırpanlar meslek liselerini işçi üreten fabrikalar haline getiren politikaları yaratanlar. Enflasyon ve yaşam pahalılığı giderek halkı yoksullaştırırken sermayenin el koyduğu pay artarak yüzde 49,2’den, yüzde 54’e yükselmiş durumda. Buna karşın aynı dönemler içerisinde emeğin aldığı pay yüzde 32,6’dan yüzde 25,4’e düşmüş durumda. Artık yediğimiz tek bir yemekten içtiğimiz tek bir dal sigaraya kadar göz dikmiş durumdalar.

TÜİK’e göre ülke ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 7,6 büyümüş. Ancak bu büyümeden payını alan patronlar, bu zenginliği yarattığı halde payını alamayanlar ise işçiler. Ülkenin geneli için söylenecek olan şey meslek liseliler içinde söylenebilir. Kendi hayatları için bir araya gelmedikçe eğitim hakkına ulaşmak daha zorlaşacak ve kendi hayatlarını çalanlar kendi karlarını artırmaya devam ediyor olacak.