Sansür yasası görüşmeleri yarın sürecek: "Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma" maddesi görüşülecek
"Sansür yasası" teklifinin TBMM'deki görüşmelerine yarın devam edilecek. "Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma suçuna bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası" da görüşülecek maddeler arasında.
Fotoğraf: Evrensel
AKP-MHP milletvekilleri tarafından hazırlanan ve 15 Haziran'da Adalet Komisyonu'nda görüşülerek kabul edilen "sansür yasası"nın maddeleri tüm itirazlara rağmen yarın TBMM’de görüşülmeye devam edilecek. 14 maddesi kabul edilen yasanın en çok tartışılan 29. maddesinin de yarın Meclise getirilmesi planlanıyor.
“Dezenformasyon yasası” sunulan “Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” toplumun pek çok kesimi tarafından tepkiyle karşılanıp “sansür yasası” olarak adlandırılıyor. Ancak tepkilere rağmen teklif Meclis gündeminde görüşülmeye devam ediliyor. Geçen yasama döneminde yapılan komisyon görüşmelerinin ardından Genel Kurul görüşmelerine, Meclisin açıldığı geçen hafta geçilmiş ve ilk 14 madde kabul edilmişti. Yarın ise dezenformasyon yasasının en çok konuşulan maddeleri arasında yer alan 29 maddenin görüşmeleri gerçekleştirilecek.
"YANILTICI BİLGİYE" HAPİS CEZASI
Söz konusu maddeyle Türk Ceza Kanunu'na (TCK) "Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma" suçu eklenecek. Maddeye göre "Sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayan kimse", 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak. Ayrıca "suç, failin gerçek kimliğini gizlemesi suretiyle veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenirse" verilen ceza yarı oranında artırılacak.
HUKUKÇULAR: İFADELER SOMUT DEĞİL, MUĞLAK
Hukukçular teklif maddesinde yer alan “gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayan kimse” ifadesinin somut olmadığına dikkat çekiyor.
Aynı maddede yer alan “örgütün faaliyeti” tanımının da “çok muğlak ve esnetilmeye uygun” olduğu değerlendiriliyor.
"SANSÜR YASASINA HAYIR"
Yasa teklifi Mecliste görüşülmeye başladığında, basın meslek örgütleri temsilcileri ve gazeteciler siyah maskelerle Genel Kurul'a giriş yaptı ve onları CHP’li milletvekilleri "Sansür yasasına hayır", "Basın ve ifade özgürlüğü istiyoruz", "Anayasa’ya aykırı yasa geri çekilsin" yazılı dövizlerle karşıladı. HDP’li ve İYİ Partili milletvekilleri de alkışlarla yasaya tepki gösterdi.
Aralarında Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (IFJ), Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI), Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) ve Gazetecileri Koruma Komitesi’nin (CPJ) de yer aldığı 22 uluslararası basın meslek örgütü ise yasaya tepki gösterdi ve “Bilgi suç sayılamaz” başlıklı bir açıklama yayımladı. Meslek örgütleri, yasanın 2023 seçimleri öncesinde kapsamlı bir sansüre ve otosansüre yol açabileceği uyarısında bulunarak TBMM’deki milletvekillerini ret oyu vermeye çağırdı.
Genel Kurulu'da görüşmeler başlamadan önce Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC), Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) Türkiye Yazarlar Sendikası (TYS), DİSK Basın-İş, PEN Yazarlar Derneği ve Türkiye Yayıncılar Birliği (TÜRYAYBİR) basın toplantısı düzenleyerek bir kez daha itirazlarını dile getirdi.
KABUL EDİLEN 14 MADDENİN İÇERİĞİ
Geçen hafta görüşmeleri yapılan yasanın kabul edilen maddeleri ise şöyle:
- İnternet haber sitelerinde faaliyet gösterdiği işyeri adresi, ticari unvanı, elektronik posta adresi, iletişim telefonu ve elektronik tebligat adresi ile yer sağlayıcısının adı ve adresi kendilerine ait internet ortamında kullanıcıların ana sayfadan doğrudan ulaşabileceği şekilde ve 'iletişim' başlığı altında bulundurulacak.
- İnternet haber sitelerinde; bir içeriğin ilk kez sunulmaya başlandığı tarih ile sonraki güncelleme tarihleri, her erişildiğinde değişmeyecek şekilde içeriğin üzerinde belirtilecek.
- Kayıt için verilen beyannamede elektronik tebligat adresi de gösterilecek.
- Yayım durdurma müeyyidesi internet haber siteleri bakımından uygulanmayacak. İnternet haber sitesinin hükme uymaması halinde Cumhuriyet Başsavcılığı 2 hafta içinde eksikliğin giderilmesini veya gerçeğe aykırı bilgilerin düzeltilmesini internet haber sitesinden isteyecek. İstemin 2 hafta içinde yerine getirilmemesi durumunda Cumhuriyet Başsavcılığı internet haber sitesi vasfının kazanılmadığının tespiti amacıyla asliye ceza mahkemesine başvuracak. Mahkeme en geç 2 hafta içinde kararını verecek.
- Başvurunun kabul edilmesi halinde internet haber siteleri için sağlanabilecek resmi ilan ve reklam ile çalışanlarının basın kartına ilişkin hakları ortadan kalkacak. İnternet haber sitesi için sağlanan hakların ortadan kaldırılması, bu kanun veya ilgili mevzuat uyarınca öngörülen yaptırımların uygulanmasına engel olmayacak.
TESLİM VE MUHAFAZA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
- İnternet haber sitesinde yayımlanan içerikler, gerektiğinde talep eden Cumhuriyet Başsavcılığına teslim edilmek üzere doğruluğu ve bütünlüğü sağlanmış şekilde 2 yıl süre ile muhafaza edilecek.
- Yargı mercileri tarafından yayının soruşturma ve kovuşturma konusu olduğunun internet haber sitesine yazılı olarak bildirilmesi halinde, bu işlemlerin sonuçlandığının bildirilmesine kadar soruşturma ve kovuşturma konusu yayın kaydının saklanması zorunlu olacak.
- İnternet haber sitelerinde zarar gören kişinin düzeltme ve cevap yazısını sorumlu müdür, hiçbir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç bir gün içinde, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, URL bağlantısı sağlanmak suretiyle aynı puntolarla ve aynı şekilde yayımlamak zorunda olacak. Yayın hakkında verilen erişimin engellenmesi ve/veya içeriğin çıkarılması kararının uygulanması ya da internet haber sitesi tarafından içeriğin kendiliğinden çıkarılması durumunda, düzeltme ve cevap metni ilgili yayının yapıldığı internet haber sitesinde ilk 24 saati ana sayfasında olmak üzere 1 hafta süreyle yayımlanacak.
- Basılmış eserler veya internet haber siteleri yoluyla işlenen veya bu kanunda öngörülen diğer suçlarla ilgili ceza davalarının bir muhakeme şartı olarak, günlük süreli yayınlar ve internet haber siteleri yönünden 4 ay, diğer basılmış eserler yönünden 6 ay içinde açılması zorunlu olacak. Bu süreler basılmış eserlerin Cumhuriyet Başsavcılığına teslim edildiği tarihten, internet haber siteleri için ise habere ilişkin suç ihbarının yapıldığı tarihten başlayacak.
- Teklifle basın kartı başvurusu, niteliği ve türleri de belirlendi. Buna göre, basın kartı başvurusu İletişim Başkanlığı'na yapılacak. Basın kartı, resmi nitelikte bir kimlik belgesi olarak kabul edilecek.
(MEDYA SERVİSİ)
