Olmazsa olmazı nasıl olduracağız?

Behlül GÜNDOĞAN

Cemre KAVUKER

Kocaeli

Yeni eğitim öğretim dönemi liselerde sorunlarla birlikte başladı. Bunlar arasında kantinlerin pahalılığı, müfredatın yetersizliği, okul kuralları ile öğrencilerin baskı altında tutulması gibi sorunları sayabiliriz. Ancak bu sorunlar karşısında da liseliler sessiz kalmıyor. Kocaeli’de farklı liselerde okuyan bir grup genç yan yana gelerek yaşadıkları problemleri ve bu problemler karşısında neler yapabileceklerini konuştukları bir grup oluşturuyorlar, Hür Fikirler Dayanışması. Bu grubun amacı daha demokratik liseler yaratabilmek. Biz de liselilerle yan yana gelerek neler yaptıklarını, nasıl bir lise istediklerini konuştuk.

Kendinizi tanıtır mısınız? Hür Fikirler Dayanışma nasıl ortaya çıktı?

Okulumuzun Felsefe Kulubü’nde yan yana gelerek okumalar yapıyor, üzerine tartışma sürdürüyoruz. Bu tartışma konularından biri Fransız İhtilali’ydi. Hak arama, özgürlük kavramı tartışması yürüttük ve oradan devlet ile okulu bağdaştırdığımız bir metafor ortaya attık. Bu metaforu, aslında kavramları ve koşulları daha iyi anlayabilmek için ortaya attık. Okulların demokratik kurumlar olmadığını o toplantıda net olarak anladık sanırım. Bu toplantıdan sonraki bir aylık sürede neler yapabileceğimizi konuştuk. Liseliler olarak yan yana geldiğimiz buluşmalar yaptık. Öğrenciler gelip dertlerini ve sorunlarını anlatıyorlar, biz de bunları çözüm oluştururken bir araç olarak kullanıyoruz.

Bu süreçte ona yakın online toplantı yaptık. O toplantılarda da BM’nin 2000’li yılların başlarında okulların demokratikleşmesi için verdiği yönergenin neden başarısız olduğuna dair araştırmalar yapıyoruz. Bize katılmak isteyen her öğrenci gelip katılabilir. Okullarda mülakatlarla seçilen bir grubun olması bizi zaten rahatsız ediyordu, o yüzden mülakatlarla seçilen bir grup yerine doğrudan her öğrencinin rahatça katılabilmesini istiyoruz.

“ÖZGÜR VE DEMOKRATİK BİR OKUL HAYATI İSTİYORUZ”

Talepleriniz ve bu konudaki planlarınız neler?

“Özgür ve demokratik bir okul hayatı” diyoruz. 2019’da kaldırılan bir yönerge var, ortaöğretim yönetmeliği madde 108-D bendinde öğrenci meclislerinin geri getirilmesi ibaresi var, biz de bunun geri getirilmesini istiyoruz. Şu anda sadece onur kurulu denilen, öğretmenlerin seçtiği ve sadece küçük bir zümreden oluşan bir öğrenci temsil heyeti var. İlk etapta bunun işlevlerini artırmak ve işlevlerinin artmasıyla beraber doğrudan demokratik öğrenci meclislerini oluşturmak istiyoruz. Okullar bazında oluşturacağımız öğrenci meclisleri haricinde farklı okuldan öğrencileri Hür Fikirler Dayanışması olarak bir araya getirmek istiyoruz. Yaptığımız buluşmalar da bunun ilk adımı diyebiliriz.

Sizin için demokrasi ne demek? Demokratik okul tanımınız ne ve bunu nasıl yapmayı amaçlıyorsunuz?

Çoğulculuk bizim en önem verdiğimiz konu. Topluluktaki her arkadaşın fikirleri uyuşuyor diyemeyiz ama fikirler rahatça tartışılabiliyor. Nasıl bir demokrasi istediğimizi anlatabilmemiz için, okulda demokrasi deyince kafamızda ne canlanıyor bunu açıklamamız gerekiyor. Şu anda okullarda ve eğitim sisteminde yönetmeliklerde ne yazıyorsa yazsın öğretmenlerin ve idarecilerin belirlediği kuralların geçerli olduğu bir durum var. Seçmeli dersleri öğrencilerin değil idarenin seçtiği bir ortam var ve bunun demokratik olduğunu düşünmüyoruz. Bu yüzden her şeyden öte öğrencilerin rahat rahat tartışabileceği, fikirlerini dile getirebilecekleri bir ortamın olması gerektiğine inanıyoruz.

Bir grup yöneticinin, idarecinin bütün kararları aldığı, yönetmeliği esnettiği bir durumla karşı karşıyayız. Kafalarına göre kılık kıyafet kuralları koyuyor, öğrencileri sindirmek ve baskı altına almak için ellerinden gelen her şeyi yapıyorlar. Kendi kendilerine kurallar koyup bunları uygulamaya koyuyorlar ve bizlerin de buna uymasını bekliyorlar. Daha iyi bir eğitim vermektense, “Biz bu öğrencileri nasıl daha çok baskı altına alırız”a kafa yoruyorlar. Bizim üzerimizdeki bu baskının ortadan kalkmasını, koyulacak kuralların herkes için eşit ve makul olmasını, kişilere göre esnetilmemesini istiyoruz. Bu kuralların alınma aşamalarında öğrencilerin de kendi taleplerini dile getirebileceği bir sistem uygulanmasını istiyoruz. Bütün zamanımızı geçirdiğimiz bir eğitim ortamında bizim görüşlerimizin ve düşüncelerimizin de etkili olmasını istiyoruz. Okulda sürekli “Burası sizin ikinci eviniz” diyorlar. Biz de okullarımız ikinci evimizmiş gibi muamele görmek istiyoruz.

Bu makul kurallar neye göre belirlenecek? Kime göre veya neye göre makul olacak?

Her okulun yerellerinde ortaya çıkan talepler etrafında bir makullükten bahsediyoruz. Liselerde kuracağımız öğrenci meclisleri öğrencilerin talepleri, fikirleri ve istekleri doğrultusunda o okulun yerel koşullarını ve çoğunluğun isteğini gözeterek bu makullüğü belirleyebiliriz diye düşünüyoruz.

Eğitim sistemi ve müfredar hakkında ne düşünüyorsunuz?

Bilimden ve eleştirel bakış açısından uzak tamamen ezberci bir eğitim sistemi olduğu aşikâr. Dağıtılan kaynak kitaplar hiçbir ihtiyacımızı karşılamıyor, kaynak kitaplara bin-iki bin lira harcamak zorunda kalıyoruz. Milli Eğitim Bakanlığının kitapları daha iyi yayınevlerine hazırlatması, kitapların içeriğinin yeniden düzenlenmesi, müfredatın yeniden düzenlenmesi gerekiyor. Ezberci eğitimden ziyade daha bilimsel bir eğitimin uygulanması, yorumlamanın ve araştırmanın öğretilmesini isteriz. Kısacası ücretsiz, bilimsel ve demokratik bir eğitimi tabii ki istiyoruz, bunun için de yerellerden başlayarak kolektif bir mücadele gerektiğini düşünüyoruz.

Sadece liseler mi, nasıl bir ülke hayal ediyorsunuz peki?

Her öğrencinin sorunlarını ve düşüncelerini dile getirebildiği ve bu sorunların çözümünde hep beraber hareket edebildiği bir lise istediğimiz gibi tüm Türkiye’de ve dünyada da düşüncelerimizi rahatlıkla dile getirebildiğimiz, üzerimizde herhangi bir baskının olmadığı, eleştirme hakkımızın her daim olduğu, tartışma, düşünce ve ifade özgürlüğünün sağlandığı bir Türkiye hayal ediyoruz. Bunu sadece hayal etmekle kalmayıp gerçekleştirmek için liselerimizde harekete geçtik.