Masalları cinsiyet eşitliğinde ele alan kitap: Mor Masallar

Ramis SAĞLAM
İzmir

Bildiğiniz eski cinsiyetçi masalları unutup, çocukları güçlendiren masalların yer aldığı “Mor masallar” kitabının sayfalarında gezinmeye ne dersiniz?  Fakat “Mor Masallar” kitabına geçmeden önce Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi öğrencileri Zehra Değirmenci, Eray Ersan ve Ağah Tosun’un danışman Dr. Öğretim Üyesi Züleyha Özbaş Anbarlı rehberliğinde, 40 masal ve 140 karakterin incelenmesiyle ortaya çıkan çarpıcı sonuçlara göz atmak gerekiyor.  

Araştırma sonuçları büyüklerin dünyasının “eşitsizliğinin” masallarla çocukların dünyasına girdiğini gösteriyor. Bu masallarda karakterlerin cinsiyetlerinde orantı kurulurken, temsiliyetin orantısızlığı hemen göze çarpıyor. Ana karakterlerin yüzde 31’i kadınken, yüzde 63’ü erkek, kadınların yüzde 54,5’i masallarda cinsel obje olarak yer alırken, kadınların yüzde 40,9’u, erkeklerin ise yüzde 78,3’ü zeki olarak betimleniyor.  

Yine araştırma sonuçlarına göre kadın karakterlerin yüzde 43,9’u güzel, yüzde 24,2’si cesur olarak temsil edilirken, bu oran erkeklerde yüzde 15,9’u yakışıklı yüzde 82,6’sı cesur olarak yer alıyor. Yani kadınlar güzel, erkekler cesur olmak zorundayken, kötü karakterlerin yüzde 60’ı kadınlar, yüzde 31,1 erkeklerden oluşuyor. Tabii kötü kadın karakterler, cadılar, üvey anneler ve üvey kız kardeşler olarak gösteriliyor. Araştırma sonuçlarındaki önemli sonuçlardan biri de 10 kadından 5’i itaatkar iken, erkeklerde bu rakam sadece 2 olarak tespit edilmiş.

EŞİT VE ADİL BİR DÜNYA İÇİN…

Eksi 18 Edebiyat Topluluğu yazarları tarafından toplumsal cinsiyet eşitliği odağında hazırlanan eserlerden oluşan “Mor Masallar” tam bir kolektif ürün. Çocukların eşit, adil, şiddetten uzak ve dayanışmayla örülmüş masallarda birey ve dünya insanı olabilmelerini amaçlayan kitap, Eksi 18 Edebiyat Topluluğu üyesi yirmi yazar tarafından kaleme alınan aynı sayıdaki masallardan oluşuyor.

Toplumsal cinsiyet alanındaki çalışmaları ile tanınan, 2009 yılında yaşamını yitiren Sosyolog Dr. Dicle Koğacıoğlu’na ithaf edilen “Mor Masallar”ın, Elif Çelebi, Gülay Pamuk ve Nevzat Süer Sezgin tarafından derlemesi yapılırken, 8-12 yaş çocuklara önerilen kitabın resim çizimlerini Beste Örge Sağlam üstlenmiş.

Özel bir mühendislik firmasının desteğiyle Yakın Kitapevinden çıkan ve üç bin adet basılan “Mor Masallar” kitabının iki bin adedi ücretsiz dağıtılırken, kalan bin adedinden elde edilecek gelirin tamamı Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfına aktarılacak. Kitaptaki masallar oyuncu Jülide Kural ve Tilbe Saran’ın seslerinde can bulurken, ücretsiz olarak dijital ortamlarda dinlenebilecek.