Basın İlan Kurumundan basılmamış ilana sansür: "Rant" ve "yağma" demek yasak
BİK, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası tarafından gazetemize verilmek istenen dayanışma ilanına izin vermedi, rant ve yağma kelimelerinin Basın Ahlak Esasları'na aykırı olduğunu iddia etti.
Fotoğraf: Eylem Nazlıer/Evrensel
Gözde TÜZER
İstanbul
Sansür yasası Meclisten henüz geçmişken, Basın İlan Kurumunun (BİK) skandallarına da bir yenisi eklendi. Basın İlan Kurumu yetkilileri gazetemizin kent ekinde hafta sonu yayımlanması planlanan bir dayanışma ilanı nedeniyle “Basın Ahlak İlkeleri'ne aykırı” dedi.
BİK'in Evrensel'in ilan ve reklam hakkını iptal etmesi yetmedi, şimdi de TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi tarafından verilen ve hafta sonu kent ekinde yayımlanması planlanan dayanışma ilanı için “Basın Ahlak Esasları'na aykırı” dedi. Aynı şekilde TMMOB’u da arayan BİK, ilanın bu şekilde yayımlanamayacağını ve “rant" ve "yağma” kelimelerinin Basın Ahlak Esasları'na aykırı olduğunu iddia etti. Daha sonra TMMOB’a yazılı bir açıklama da gönderen BİK “Resmi ilan ve reklamların kamusal güvene dayanması esastır” dedi.
RANT VE YAĞMA DİYEMEZSİN!
TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası İstanbul Şubesinin, hafta sonu Evrensel’le birlikte verilecek olan Kent Eki’ne verdiği ilanda “Kentlerimizin, kıyılarımızın, ormanlarımızın rant projeleri ile yağmalanmasına karşı verdiğimiz mücadelede bize ses olan Evrensel susturulamaz! Dayanışma Yaşatır!” deniyordu.
Her ne kadar Basın İlan Kurumu gazetemizin ilan ve reklam hakkını iptal etse de prosedür olarak kamu kurumlarından ya da odalardan gelen ilanlar Basın İlan Kurumu üzerinden Evrensel'e iletiliyor. Kamu kurumu olan belediyeler ve kamu hizmeti yapan meslek odaları bu nedenle gazetemize verilecek ilanları önce BİK’e gönderiyor. Ve BİK her ilandan yüzde 14 pay kesiyor. Bu sebeple BİK, bir kez daha gazetemizin ilan almasını engelleyebiliyor.
Gazetemizin ilan ve reklam sorumlusu Vural Nasuhbeyoğlu’nu arayan Basın İlan Kurumu yetkilileri, henüz yayınlanmamış ilan için “Basın Ahlak Esasları'na aykırı” dedi. Nedenini soran Nasuhbeyoğlu’na ise “Rant ve yağma kelimeleri basın ahlak esaslarına aykırı. Biz Basın İlan Kurumu olarak böyle bir ilanı kabul edemeyiz” ifadelerini kullandı. Nasuhbeyoğlu bu aykırılığı yazılı bir şekilde de talep etti.
Aynı şekilde ilan sahibi TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi’ni de arayan BİK, “Biz bu ilanı bu haliyle yayınlanmasına izin veremeyiz” dedi. TMMOB yetkilileri de benzer bir şekilde yazılı bir açıklama istedi.
Basın İlan Kurumu İstanbul Şube Müdürlüğü Şef Yardımcısı Serkan Ulus tarafından TMMOB’ye gönderilen yazılı metinde, “Kurumumuzun resmi ilan ve reklamları 195 sayılı Kanunun ilgili hükümlerine göre mevkuteler arasında fikir ve içtihat ayrımı yapmaksızın tevzi etmektedir. Bunun en önemli nedenlerinden birisi resmi ilan ve reklamların resmi ve özenli bir dil ile kaleme alınmasıdır. Resmi ilan ve reklamların bu kamusal güvene dayanması esastır” ifadeleriyle metnin aracılıklarından geçirilmesinin mümkün olmadığı söylendi.
"HANGİ MADDE AYKIRILIK TAŞIYOR?"
“Hangi maddeye aykırılık taşıyor” diyerek yeniden aradığımızda görüştüğümüz Basın İlan Kurumu yetkilisi Serkan Ulus, “İnceleyemem, vaktim yok, personel de yetersiz, gün içinde yazılı olarak göndereceğiz” cevaplarını verdi.
Bunu söyleyenin kim olduğunu, neden kendisine böyle bir talimat verildiğini, bu talimatı kendisine kimin verdiğini sorduğumuzda ise “Şu an yoklar burada, cuma günü bugün, şu anda çok kalabalık burası” ifadelerini kullandı.
“Size Evrensel’i arayın, bu ilan Basın Ahlak Esasları'na aykırı deyin mi dediler” diye sorduğumuzda ise “Evet” yanıtını verdi ve detayları gün içinde yazılı bir şekilde Evrensel’e göndereceklerini söyledi.
"SANSÜR YASASI YASALAŞMADAN UYGULANMAYA BAŞLANDI"
Basın İlan Kurumu yetkilileri ayrıca ilan sahibi TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi’ni de aradı. BİK, TMMOB’ye ilanın bu şekilde yayınlanmasına izin veremeyeceklerini söyleyerek geri çekilmesini istedi. TMMOB ise nedeniyle ilgili yazılı bir açıklama talep etti.
Evrensel'e konuşan TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Mehmet Hışır, TMMOB’nin yıllardır kentlerin, ormanların, tarım alanlarının, sulakların yağmalanmasına karşı mücadele ettiğini ve bu mücadelenin de kamuoyunca bilindiğini belirtti. Hışır, “TMMOB'de yasaların verdiği görevi yapıyoruz biz. Kamu yararını düşünerek yapıyoruz bunları. Bu bizim kullandığımız genel bir slogan. Sadece Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası’nın kullandığı değil, TMMOB’nin bütün mitinglerinde, basın açıklamalarında ranta ve yağmaya karşı mücadele ettiğimizi her zaman ifade ediyoruz” dedi.
Hışır, Mecliste kabul edilen sansür yasasına da dikkat çekerek “Şu anda Mecliste olan sansür yasasını henüz yasalaşmadan uygulamaya başlamışlar herhalde. Abdülhamid’in zamanında yüzlerce kelimeyi yasakladığı gibi… Rant ve yağma deyince akıllarına ne geliyor acaba? Kendi yaptıkları projeler mi, Kanal İstanbul mu ilk önce akıllarına geliyor… Ne düşündüklerini biz de kestiremiyoruz. Neyi üzerlerine alındıklarını da anlamış değiliz” ifadelerini kullandı.
BİR SONRAKİ ADIM HABERE SANSÜR MÜ?
Gazetemizin avukatı Devrim Avcı bu yapılanın "sansür" olduğunu vurgulayarak “Hep bize 'Abdülhamid döneminde burnu büyük demek suçtu’ diye anlatılırdı. O dönem baskı uygulamaları meşhurdu. Sanırım o dönemi bizzat yaşıyoruz. Bu yaşananların başka açıklamasını göremiyorum” dedi.
Devrim Avcı; bir sonraki adımda haberlere de sansür getirilebileceğine dikkat çekerek, “Bu karar, haberleri de denetleyeceğinin bir habercisi demek ki. Sansür yasası, hapis cezası, yağma ve bugün yaşanan bu durum; gelecek günlerin kötü habercisi. Bir sonraki adımda bu uygulamanın habere yönelik bir sansür olmayacağının garantisi yok maalesef” dedi.
"YAZMAYA BİLE GEREK GÖRMÜYORUZ"
Resmi bir kurumun “Basın Ahlak İlkeleri'ne aykırı” ifadesini yazılı olarak değil sözlü olarak ifade etmesinin başlı başına hukuksuzluk olduğunu belirten Avcı “Her şeyden önce bir yazılı belge olması gerekir ki ona itiraz edelim, hukuki işlem başlatalım. Ona dahi gerek görmeden, bir telefonla ‘Siz bunu kaldırın’ denilmesi tamamen yanlış. ‘Biz artık yazmaya gerek bile görmüyoruz’ demenin, baskıyı bu kadar uygulanır hale getirmenin bir aracı bence” ifadelerini kullandı.
AYM KARARINA RAĞMEN
Geçtiğimiz aylarda Anayasa Mahkemesinin “Basın İlan Kurumunun gazetelere ilan ve reklam kesme cezası vermesi ifade özgürlüğü ihlalidir” kararını hatırlatan Devrim Avcı şunları söyledi: “BİK ‘Dediğim dedik’ kararlarına devam ediyor. Resmi ilanların dışında, özel ilanlara dahi denetim mekanizması getiriyor. Evrensel'in özel ilan yayınlamasını dahi, kelime kelime cımbızlayarak engellemeye çalışıyor. BİK, bunu nasıl savunacak bilemiyoruz. AYM kararlarının bağlayıcılığı BİK tarafından hiçbir anlam taşımıyor demek ki.”
