İngiltere’de iktidar partisine ne bakan ne başbakan dayanıyor

Arif BEKTAŞ
Londra

Muhafazakar Partinin iktidarda olduğu İngiltere’de hükümet krizi derinleşerek büyüyor. Bu yazı ilk yazıldığında Truss henüz istifa etmemişti. Artık etti. Yazıyı güncelledik. Truss’ın istifasına kadar birçok bakan görevden alınmış ya da istifa etmişti. Yeni göreve gelmiş olan başbakanın da ne kadar dayanacağı merak konusuydu. Birçok kaynak ve Muhafazakar Parti milletvekilleri Truss istifa edebileceğini zaten konuşuyordu.

Peki bu istifaya kadar neler oldu?

4 AYDA ONLARCA BAKAN DEĞİŞTİ

6 ay önce, bir önceki Başbakan Boris Johnson’ın hakkındaki skandallar sonucu birkaç ay dayanabilmiş ve 7 Temmuz’da istifa etmişti. 6 Eylül’de Muhafazakar Parti yeni bir lider seçimine gitmiş ve Liz Truss’ı lider seçmiş ve Truss doğrudan başbakanlık koltuğuna oturmuştu.

7 Temmuz’da Johnson’ın istifasına yol açan en önemli olay, başta dönemin Maliye Bakanı Rushi Sunak olmak üzere birçok bakanın aynı gün istifa etmesiydi. O günden sonra istifalar, yeni görevlendirmeler derken, en az 50 milletvekili ve eski bakan, bakanlık binaları arasında gelip gitmeye başladı. Kimin ne bakanı olduğunu karıştıranlar bile oldu.

Birçok bakanlık bir ay bile aynı kişiyi koltuğunda ağırlayamadı. İngiltere, 4 ayda 5 eğitim bakanı, 4 maliye bakanı, 3 içişleri bakanı, 3 sağlık bakanı, 2 dışişleri, 2 adalet, 2 ulaştırma, 2 çalışma ve sosyal güvenlik bakanı ve 2 başbakan gördü. Bunların yanı sıra bakan yardımcılıkları, parlamento bakanlığı ve parti kademelerindeki yöneticiler de görev değişikliğine gitti.

‘ARTIK BİRER YETİŞKİN GİBİ HAREKET ETMELİYİZ’

Önceki gün parlamentoda yapılan haftalık olağan oturumda konuşan Liz Truss, daha önceki Muhafazakar Partili Başbakanlar Margaret Thatcher, David Cameron, Theresa May ve Boris Johnson gibi, “Ben geri adım atan değil, savaşan birisiyim” diyerek kararlılık göstermeye çalıştı. Ancak bahsi geçen başbakanların hepsi benzer sözler kullanmış ancak daha sonra istifa etmişti.

Muhafazakar Partili Milletvekili Charles Walker, “Artık birer yetişkin gibi hareket etmeliyiz” diyerek, sabırlarının artık taştığını, böyle devam etmesi durumunda en az 200 milletvekilinin bir sonraki seçimde aday olmayacağını iddia etti.

Parlamentodaki haftalık olağan oturumdan sonra yapılan “kaya gazı oylaması”nda Muhafazakar Partili milletvekillerinin ve bakanların parlamento koridorlarında yaka paça kavgaya tutuştukları belirtiliyor. İşçi Partili Milletvekili Chris Bryant, oturum esnasında söz alarak, kaya gazı çıkarma konusunda hükümet partisinin kafasının karışık olduğunu ve Truss’a ve hükümete güven tazelenmesi için milletvekillerinin bu oylamada “evet” oyu kullanmaları doğrultusunda baskıların yapıldığı ve bunun fiziksel bir duruma dönüşmesinin İngiltere Parlamentosunda kabul edilemeyeceğini söyledi.

SENDİKALARI YOK ETMEYİ VADETMİŞTİ

Truss, zenginlere daha az, halka ise daha fazla vergi dayatan, enerji fiyatlarındaki düzenleme ve frenleme programını terk ederek büyük tekellerin istediği gibi zam yapmasına izin veren politikalarının yanı sıra, hayat pahalılığı ve işçi ve emekçilere yönelik saldırı planlarını kabul etmeyerek sokağa inen, grev üzerine grev yapan sendikaları da hedefe koydu.

“Militan sendikacılığa karşı savaş açtım” diyerek kendisini savunan Truss, sendikaların grev yapmasını zorlaştıracak yasaları hayata geçirmenin hazırlıklarını yapıyordu. Ancak birçok sektörde grev yapan ve sokağa çıkan yüz binlerce işçi de Truss’ın istifasını istemişti.

İşçiler haklarından vazgeçmeyecek ama Liz Truss planlarını hayata geçiremeden başbakanlıktan göçüp gitti bile.