Kadınların mücadele şifresi: Mahsa Amini

Çukurova Üniversitesi Kadın Topluluğu

İran’da ahlak polisi tarafından öldürülen 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin ardından başlayan protestolar büyüyor. Başta kadınlar olmak üzere toplumun her kesimi, yılların biriktirdiği öfkeyle sokaklara dökülüyor, tepkisini gösteriyor. Bizler de Çukurova Üniversitesi Kadın Topluluğu olarak İranlı kadınları selamlıyor, yanlarında olduğumuzu dile getirerek topluluktaki arkadaşlarımızla yaptığımız röportajı sizlerle paylaşıyoruz.

“ÖZGÜR OLACAĞIMIZ GÜNE KADAR MÜCADELEYE DEVAM”

İran’da kadınlar neden sokağa çıktı? İran yönetimi eylemlere nasıl tepki verdi? Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? 

Hukuk Fakültesinden Rojda: İran’da kadınlar, hicap kurallarına uymadığı gerekçesiyle ahlak polisi tarafından 13 Eylül’de gözaltına alınan ve 16 Eylül’de hayatını kaybeden Amini için sokaklarda. Polis ve yetkililer her ne kadar olayın araştırıldığını söyleyerek inkâr etse de aile ve protestoculara göre ölüm nedeni, gözaltında gördüğü kötü muamele. 1979 Devrimleri sırasında üst yetkililer her ne kadar “Başörtüsü artık zorunlu değil” şeklinde açıklamalar yapsalar da 1980 yılında Irak’la baş gösteren savaş nedeniyle sıkıyönetim adı altında geçici tedbir olarak getirilen ve daha sonra fetvayla iş yerlerinde, zamanla da tekrar tüm ülkede zorunlu hale gelen bir durumun varlığından söz etmek mümkün. 

Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünden Merve: Mahsa Amini’nin saçından dolayı dövülerek öldürülmesi küresel bir etki yarattı. İran kadınlarında bardağı taşıran son damla olan MahsaAmini için sokaklara çıkıldı. Saçlar kesildi, yönetim yuhalandı ve başörtüler yakıldı. İran yönetimi, Basij çetesini eylemcilerin adeta üstüne saldı. Basij, protestocuları şiddet ile bastırmaya çalışıyor. Ben bu rejim düşürülmese bile en azından üzerinde değişikliğe gidilmesi gerektiğini düşünüyorum.

Maliye Bölümünden Kadın Öğrenci: Mahsa Amini’nin ahlak polisleri tarafından dövülerek öldürülmesinin ardından kadınlar sokağa çıktı. İran yönetimi eylemleri durdurmak istedi. Kadınların da erkekler kadar özgür olacağı günler için mücadeleye devam.

İran’daki olayların Türkiye’ye yansıması neler? Türkiye’de bu konuyla ilgili yapılan eylemleri nasıl değerlendiriyorsunuz?

Rojda: Türkiye’de bu konuda görülen protesto ve açıklamalar kadın dayanışması ve örgütlenmesinin artık ulusal çapta sınırlı kalmadığının, kadınların uluslararası bir biçimde örgütlendiğinin göstergesi. Üstelik baskılar kadınları yıldırmıyor artık, aksine direnişi ve örgütlenmeyi büyütüyor.

Merve: İran’ın son zamanlardaki sembol kadını Mahsa Amini’nin ölümünden sonra başlayan mücadele ve protestolar Türkiye’de oldukça yanıt buldu. Oradaki kadınların mücadelesinin burada da desteklendiğini gördük. İran’daki kadınların saç kesme eylemi bütün dünyaya hızla yayıldığı gibi Türkiye’de de hızlıca etkileşim aldı. Kadın erkek fark etmeksizin medyada duyduğumuz çoğu isim saçlarını kazıtarak, keserek seslerini İran için, Mahsa Amini için yükseltti. Gönül isterdi ki bütün kadınların saçları sevilebilsin. Kadınların sesi eğer saç kesilerek duyulacaksa bütün saçlarımız o yolun uğruna feda olsun. 

Maliye Bölümünden Kadın Öğrenci: Türkiye’de kadınlar eylemlerle, videolarla İran’daki kadınların yanında olduğunu belirtti.

“ZULME KARŞI HERKES SES ÇIKARMALI”

Mahsa Amini nasıl kadınların mücadele şifresi oldu?

Rojda: Kadınlar artık hak ve özgürlüklerinin kısıtlanmasına sessiz kalıp dayatılana itaat etmek yerine mücadeleyi, birlik olmayı, kadın dayanışmasını ve örgütlenme yolunu seçiyor. Amini de İran’daki kadınların yıllardır altında oldukları baskı konusunda belki de bardağı taşıran son damla oldu. Ayrıca kadınların uzun süre susturulamayacağı da dikkat çeken bir başka nokta.

Merve: İran’da pek çok kadının gördüğü sokak ortası şiddet, Mahsa Amini cinayetinden sonra daha da gündeme geldi. Dünyanın çoğu yerinde kadınlar hakları için savaş verirken MahsaAmini ortak bir simge oldu. Bütün kadınlar ve erkek destekçiler adeta saçlarıyla çığlık attı, bütün dünyada yankılandı. Bu sefer çığlıklarımız duyulsun istedik, bu bir bedel ödetecek ise saçlarımızla ödeyeceğiz. 

Maliye Bölümünden Kadın Öğrenci: Ahlak polislerinin saldırısı sonucunda bir kadının hayatını kaybetmesine karşı eylemler başladı. Baskıya, zulme karşı herkesin ses çıkarması gerekiyor.

Türkiye’de kadınlar için durumlar nedir? Bizler ne yapmalıyız?

Rojda: Türkiye’de de kadınlar bu konuda birçok gösteri yaparak tepkilerini dile getirdi. Her ne kadar ülkemizde somut bir başörtü zorunluluğu olmasa bile bugün kadınların maruz kaldığı birçok kötü muamelenin, baskının kaynağı aslında İran’dakine benzer bir zihniyetin var olması. Kadının giydiği kıyafet, gezdiği saat, bulunduğu mekân nedeniyle öldürüldüğü, dövüldüğü, kınandığı her olayın altında bu zihniyet bulunuyor bir nevi.

Merve: Türkiye’de kadınlar birçok şey için mücadele etmektedir. Yaşlı, genç, üniversiteli, liseli ayırt etmeksizin kadınlar olarak savaş vermekteyiz. Ataerkillikle yoğrulmuş bu toplumu ve erkek egemen toplumsal düzeni yıkmak için; otobüste, metrobüste, karanlıkta, sokak arasında taciz ve tecavüze uğramamak için; erkek şiddeti ve baskısı altında kalmadan, kendi ayaklarımız üstünde dimdik durmak için mücadele etmekteyiz. Bizler yorulsak da ağlasak da hep bu mücadelenin içinde olmaya, kendimiz ve bütün kadınlar için savaş vermeye devam etmeliyiz.

Maliye Bölümünden Kadın Öğrenci: Ülkemizde de kadın cinayetlerinin artmasına karşı yasalar etkin bir şekilde uygulanmalıdır.