Dr. Ferit Belder: İsrail’de siyasi krizler bitmez, Türkiye ile ilişkiler etkilenmez

Şerif KARATAŞ
İstanbul

İsrail’de resmi olmayan sonuçlara göre, sandıkların yüzde 84’ünün açılmasının ardından Binyamin Netanyahu liderliğindeki sağ blok, Mecliste hükümet kuracak çoğunluğu yakaladı. Dr. Ferit Belder, Netanyahu’nun kuracağı olası koalisyondaki aşırı sağcı partileri işaret ederek, "Eğer Netanyahu radikal ortaklarını dengeleyebilecek ya da bazı radikal unsurlardan arındırılmış başka bir alternatif koalisyon kuramazsa belirli krizler beklenebilir" dedi. Belder, Türkiye ile İsrail ilişkilerinde bir değişikliğin olmayacağını da söyledi.

Seçim sonuçlarını, İsrail’i takip eden Dr. Ferit Belder ile konuştuk. Sonuçlar kesinleşmediği için yapacağı yorum ve değerlendirmelerin olasılık üzerinden olacağını hatırlatan Belder, “Ama Netanyahu dönüyor gibi” dedi. Netanyahu’nun geri dönmesinin ne ifade ettiği sorusuna Belder şu yanıtı verdi:

“Seçim kampanyası sürecinde Netanyahu bloku oldukça radikal görüşlere sahip figürleri içermekteydi. Filistinliler ile ilişkiler ya da yerleşimler meselesinde ya da İsrail polis gücünün daha fazla kullanılmasını savunan aşırı sağcı figürler. Bu sağcı figürlerin İsrail siyasetinde etkileri genelde sınırlıdır. Mesela Itamar Ben Gvir bunlardan biri. Bu meşru bir aktör olarak görülmüyor, daha ziyade radikal bir aktör olarak görülüyor. Mevcut senaryolardan birisi, Netanyahu’nun ona bağımlı bir koalisyon kurması. Eğer Netanyahu bu radikal ortaklarını dengeleyebilecek ya da bazı radikal unsurlardan arındırılmış başka bir alternatif koalisyon kuramazsa belirli krizler beklenebilir. Netanyahu bu aktörleri seçim sürecinde birleştirdi ancak onları tam olarak kontrol edemiyor. Bu aktörler seçim kampanya sürecindeki söylemlerini ve eylemlerini gerçekleştirmeye çabalarlarsa krizler çıkabilecektir.” 

"İSRAİL-TÜRKİYE İLİŞKİLERİNDE KÖKLÜ BİR DEĞİŞİKLİK OLMAYACAK"

Yaptığı değerlendirmelerin olasılık üzerine olduğunu yineleyen Belder, Netanyahu’nun dönüşünün Türkiye ile ilişkilerine yansımasına dair ise şu değerlendirmede bulundu:

"İsrail’de koalisyon dışında bir ihtimal zaten mümkün değil. Tarihinde tek parti iktidarı gibi bir şey söz konusu değil. Her iki ülke de hükümetlerden bağımsız bir süreci yürütme arayışında. Dolayısıyla hükümet değişiklikleri ya da seçim sonuçlarının etkilerinden muaf olmak istiyorlar. Normalleşme süreci de bu muafiyet çabası üzerinden ilerliyor ama bu ne kadar mümkün olabilir sorusunun cevabı da dediğimiz gibi kurulacak koalisyonun yapısıyla ilgili. Netanyahu özelinde ise iki ülke ilişkilerinde temelden bir değişim beklemek için bir sebep yok. Netanyahu’nun gelmesiyle belki normalleşmenin hızında birtakım değişiklikler olabilir ama öyle köklü bir değişiklik beklemek için bir neden yok.”

"İSRAİL’DE İKİ DEVLETLİ ÇÖZÜMÜ SAVUNAN YOK"

Netanyahu’nun geri dönüşünün Filistinlilere yansımasına dair ise Belder, şu değerlendirmede bulundu:

“Filistin ile ilişkilerinde herhangi bir dönüşüm olmayacaktır siyasal kararlar anlamında. Çünkü şu anda yüksek sesle iki devletli çözümü savunan ve bu yönde barış sürecinin ivme kazanması yolunda adım atılması gerektiğini düşünen güçlü bir blok yok. Bu yüzden Filistin konusunda bir değişiklik öngörülmüyor, beklenmiyor. Ama yine aynı yere geliyoruz. Netanyahu’nun radikal ortakları özellikle Kudüs ya da yerleşimler bağlamında daha aktif olan, yerleşimci ideolojiye sahip aktörler. Bunların kurulacak koalisyonda güçlü olması Filistin meselesinde birtakım krizleri beraberinde getirebilir. Ekstra krizleri. Ama şu an için bunu konuşmak için de erken. Koalisyonda yer alsalar bile Netanyahu onları ne kadar kontrol edebilecek, ne kadar sistemin dışında tutabilecek ya da belki Netanyahu meşruiyet sorunu yaşayan radikal ortaklarının alternatifini bulup belki bunlardan kurtulacak, onu bilemiyoruz. O yüzden oldukça belirsiz bir durum şu an.”