Sıcaklık zirveye çıktı, deniz seviyesindeki yükselme hızı 30 yılda iki katına ulaştı

Dünya Meteoroloji Örgütü'nün (WMO) 2022 Küresel İklimin Durumu raporu, bu yıl Mısır'ın Şarm el-Şeyh kentinde 6-18 Kasım tarihlerinde düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 27. Taraflar Konferansı'nda (COP27) genel oturumların yapıldığı ilk gününde yayımlandı.

Rapora göre küresel sıcaklığın bu yıl, 1850-1900 dönemi ortalamasının yaklaşık 1,15 derece üzerinde olacağı tahmin ediliyor. Son 8 yılın, sürekli artan sera gazı emisyon yoğunluğu nedeniyle dünyadaki en sıcak yıllar olarak kayıtlara geçebileceği hesaplanıyor. Deniz seviyesindeki yükselme ise 30 yılda iki katına çıktı.

SON 8 YILIN DÜNYADAKİ EN SICAK YILLAR OLARAK KAYITLARA GEÇECEĞİ ÖNGÖRÜLÜYOR

Dünyadaki sera gazı emisyonları, karbondioksit, metan ve azot oksit emisyonları dahil olmak üzere, geçen yıl bir kez daha rekor seviyeye ulaştı. Veriler, bu üç gazın atmosferik seviyelerinin bu yıl da artmaya devam ettiğini gösteriyor.

Sürekli artan sera gazı emisyon yoğunluğu nedeniyle, son 8 yılın dünyadaki en sıcak yıllar olarak kayıtlara geçeceği öngörülüyor.

Ayrıca, 2013-2022 dönemi için 10 yıllık ortalama sıcaklığın ise 1850-1900 dönemine göre 1,14 derece yüksek olacağı tahmin ediliyor.

DENİZ SEVİYESİNDEKİ YÜKSELME HIZI 30 YILDA İKİ KATINA ÇIKTI

Artan sıcaklık nedeniyle deniz seviyesindeki yükselme 1993'ten bu yana iki katına çıkarken, Ocak 2020'den beri yaklaşık 10 milimetre yükselerek bu yıl rekor tazeledi. Sadece son iki buçuk yıl, uydu ölçümlerinin yaklaşık 30 yıl önce başlamasından bu yana deniz seviyesindeki genel artışın yüzde 10'unu oluşturuyor.

Grönland buz tabakası üst üste 26. yıl kütle kaybetti ve eylülde ilk kez kar yerine yağmur yağdı.

ARTIŞI 1,5 DERECEYLE SINIRLANDIRMA HEDEFİ NEREDEYSE İMKANSIZ

WMO Genel Sekreteri Petteri Taalas, rapora ilişkin değerlendirmesinde, küresel ısınma arttıkça sonuçlarının da kötüleşeceğini belirterek, "Şu an atmosferde o kadar yüksek karbondioksit bulunuyor ki sıcaklık artışını 1,5 dereceyle sınırlandırma hedefi neredeyse ulaşılamaz durumda. Buzullar için zaten çok geç kalındı ve erimenin yüzlerce yıl devam etme olasılığını göz önünde bulundurduğumuzda, bu durumun su güvenliği üzerinde önemli etkileri olacak" ifadelerini kullandı.

Deniz seviyesindeki yükselmenin son 30 yılda iki katına çıktığına işaret eden Taalas, şunları kaydetti:

"Bu yükselmeyi milimetre cinsinden ölçüyor olsak da yükselme yüzyılda yarım ila bir metreye ulaşıyor ve bu da milyonlarca kıyı sakini ile alçakta kalan şehirler için uzun vadeli büyük tehdit oluşturuyor. Pakistan'daki sel felaketinde ve Afrika Boynuzu'ndaki ölümcül, uzun süreli kuraklıkta gördüğümüz gibi, çoğu zaman iklim değişikliğinden en az sorumlu olanlar en çok zararı görüyor. Ancak bu yıl iklim değişikliğine karşı iyi hazırlanan toplumlar bile aşırı hava koşullarından zarar gördü. Avrupa'nın büyük bölümünde ve Çin'in güneyindeki uzun süreli sıcak hava dalgaları ve kuraklık bu bölgeleri etkiledi."

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, COP27 başlarken gezegenin tehlike sinyalleri gönderdiğini belirterek, raporun "kronik bir iklim kaosunu” yansıttığını belirtti.

İklim değişikliğinin felaket hızında yaşandığını ve tüm kıtalarda hayatları tehdit ettiğini ifade eden Guterres, "Son 8 yıl, dünyadaki en sıcak yıllar oldu, aşırı sıcak hava dalgaları özellikle kırılgan toplumlarda daha yoğun ve ölümcül hale geldi. Dünyanın tüm bölgelerindeki insanlar iklim değişikliğinin bu ani ve hızla büyüyen risklerinden korunmalı. Bu yüzden, 5 yıl içinde küresel bir erken uyarı sistemini hayata geçirmeye çalışıyoruz. Dünyanın bize gönderdiği bu tehlike sinyaline kararlı ve doğru şekilde aksiyon alarak cevap vermeliyiz." değerlendirmesinde bulundu.

RAPORDAN DETAYLAR

• Başlıca sera gazları olan karbondioksit, metan ve azot oksit konsantrasyonları 2021 yılında bir kez daha rekor seviyelere ulaştı. Metan konsantrasyonundaki yıllık artış kayıtlara geçen en yüksek seviyeydi.
• 2022'de küresel ortalama sıcaklığın 1850-1900 ortalamasının yaklaşık 1.15 [1.02 ila 1.28] °C üzerinde olacağı tahmin edilmektedir. 2015 ile 2022 yılları arasında kayıtlara geçen en sıcak sekiz yıl olması muhtemeldir.
• Avrupa Alplerinde 2022 yılında buzul erimesi rekorları kırılmıştır. Alpler genelinde ortalama kalınlık kaybı 3 ila 4 metre arasında ölçülmüş olup, bu değer bir önceki rekor yıl olan 2003'e kıyasla önemli ölçüde daha fazladır.
• İsviçre'de, ilk ölçümlere göre 2021 ve 2022 yılları arasında buzul buz hacminin yüzde 6'sı kaybolmuştur. Tarihte ilk kez, en yüksek ölçüm noktalarında bile yaz mevsiminden daha uzun süre kar yağmadı ve dolayısıyla taze buz birikimi olmadı. 2001 ve 2022 yılları arasında İsviçre'deki buzul buz hacmi 77 kilometre küpten 49 kilometre küpe düşerek üçte birinden fazla azalmıştır.
• Kış sonunda kar kalınlığının azalması ve Sahra tozunun tekrar tekrar kaplanması, uzun ve yoğun sıcak hava dalgalarının bir sonucu olarak mayıs ve eylül ayları arasında eşi benzeri görülmemiş bir buz kaybına zemin hazırladı.
• Küresel ortalama deniz seviyesi, uydu altimetre kaydının 30 yılı boyunca (1993-2022) yılda tahmini 3,4 ± 0,3 mm yükselmiştir.
• Okyanusun üstteki 2000 metresi 2021 yılında (rakamların mevcut olduğu en son yıl) rekor seviyelere kadar ısınmaya devam etti. Isınma oranları özellikle son yirmi yılda yüksek seviyeye ulaştı ve gelecekte de ısınmaya devam etmesi bekleniyor. Bu, yüz yıllık ila bin yıllık zaman ölçeklerinde geri döndürülemez bir değişim.
• Kuzey Kutbu'ndaki deniz buzu genişliği yılın büyük bölümünde uzun vadeli (1981-2010) ortalamanın altında kalmıştır.
• Doğu Afrika'da son 40 yılın en uzun yağışlı mevsimi olan dört mevsim üst üste ortalamanın altında yağış görüldü ve içinde bulunduğumuz mevsimin de kurak geçebileceğine dair işaretler mevcut. Devam eden kuraklık ve diğer bileşik faktörlerin bir sonucu olarak, tahmini 18,4 ila 19,3 milyon insan Haziran 2022'den önce gıda "Krizi" veya daha kötü seviyelerde akut gıda güvensizliği ile karşı karşıya kaldı.
• Temmuz ve ağustos aylarında rekor kıran yağmurlar Pakistan'da büyük sellere yol açtı. En az 1700 kişi öldü ve 33 milyon kişi selden etkilendi. 7,9 milyon insan yerinden edildi. Sel felaketi, mart ve nisan aylarında hem Hindistan hem de Pakistan'da yaşanan aşırı sıcak hava dalgasının hemen ardından geldi.
• Güney Afrika bölgesi yılın başında iki ay boyunca bir dizi kasırga tarafından vuruldu, şiddetli yağmur ve yıkıcı sellerle en çok Madagaskar'ı etkiledi. Ian Kasırgası Eylül ayında Küba ve güneybatı Florida'da büyük hasara ve can kaybına neden oldu.
• Kuzey yarımkürenin büyük bölümü olağanüstü sıcak ve kurak geçti. Çin, ulusal kayıtların tutulmaya başlanmasından bu yana en kapsamlı ve uzun süreli sıcak hava dalgasını yaşadı ve kayıtlara geçen en kurak ikinci yaz oldu. Wuhan'daki Yangtze Nehri ağustos ayı için kaydedilen en düşük debiye ulaştı.
• Avrupa'nın büyük bölümü art arda yaşanan aşırı sıcaklarla bunaldı. Birleşik Krallık, 19 Temmuz'da sıcaklığın ilk kez 40 derecenin üzerine çıktığı yeni bir ulusal rekora tanık oldu. Buna kalıcı ve zarar verici bir kuraklık ve orman yangınları eşlik etti. Ren, Loire ve Tuna gibi Avrupa nehirleri kritik derecede düşük seviyelere geriledi.

(HABER MERKEZİ)

Brüksel'de iklim zirvesi öncesi binlerce kişi "İklim değil, politikayı değiştirin" dedi

İklim Değişikliği Şurası "hayal kırıklığı" ile sonuçlandı: Karar vericiler iklim değişikliğinin farkında bile değil!

BM 26. İklim Konferansı: Ana hedef iklim değil emperyalist rekabet

Özer Akdemir

Glasgow’dan medet ummak!