Doç. Dr. Cavit Işık Yavuz: Salgının güncel durumunu takip edemiyoruz
Sağlık Bakanlığı, koronavirüs verilerini neden geç ve geriden açıklıyor? Pandemide güncel durum ne? Halk Sağlığı Uzmanı Doç. Dr. Cavit Işık Yavuz yanıtladı.
Doç. Dr. Cavit Işık Yavuz | Fotoğraf, kişisel arşivinden alınmıştır.
Cihan ÇELİK
İstanbul
Koronavirüs verileri 30 Mayıs’tan bu yana haftalık açıklanırken, 2 Ekim’den sonra 36 gün boyunca açıklanması. Buna karşın Sağlık Bakanı Fahrettin Koca dün, ekim ayının ilk iki haftasına ait verileri açıkladı. Sağlık Bakanlığı ayrıca verilerin artık iki haftada bir açıklanacağını duyurdu. Bu değişikliklere neden ihtiyaç duyulduğunun açıklanmamasına ve salgının güncel durumunun takip edilememesine dikkat çeken Doç. Dr. Cavit Işık Yavuz, testlerin azalması ve önlemlerin ortadan kalması nedeniyle sağlık sisteminde yaşanabilecek ağır yüke karşı uyardı. Ekim ayının ilk yarısında ortalama günlük vaka sayısının 2 bin 443 olduğunu, ölüm sayılarının 60-64 bandında seyrettiğini ifade eden Yavuz, bazı Avrupa ülkelerinde kovid vakalarında ve hastanelere yatış oranında artış yaşandığını ve pandeminin bitmediğini vurguladı.
Sağlık Bakanlığının verileri neden geç ve geriden açıkladığını, pandemideki güncel durumu ve olası riskleri Halk Sağlığı Uzmanı Doç. Dr. Cavit Işık Yavuz ile konuştuk.
Koronavirüs verilerinin bu kadar geç açıklanması sonucu salgının güncel durumunu takip edemediklerini belirten Yavuz, "Haftalık açıklanan verilerde test sayıları açıklanmadı. Zaten kısıtlı düzeyde veri açıklanıyordu. 30 Mayıs'tan itibaren hem verilerin açıklanma kapsamı hem açıklanma sıklığı değişti. Şimdi de gördük ki artık iki haftaya bir açıklamaya karar verilmiş ama neden bu değişiklikler yapılıyor, böyle bir değişikliğe neden ihtiyaç duyuldu, günlükten haftalığa, haftalıktan iki haftalığa neden geçtik, günlük test sayısı neden açıklanmıyor, bunları bilmiyoruz. 5 haftadır Türkiye'de Kovid vakaları açıklanmıyordu, dün açıklanan veri de ekimin ilk iki haftasının durumunu gösteriyor. Artık biz salgın hakkında miş'li ve mış'lı bir değerlendirme yapabiliyoruz" dedi.
"PANDEMİNİN BİTTİĞİNİ SÖYLEYEMEYİZ"
Politikacılara göre pandeminin bittiğini ancak özellikle omicron alt varyantlarının etkisiyle pandeminin sürdüğünü ve yeni bir aşamaya geçtiğini kaydeden Yavuz, ancak çoğu ülkede test yaklaşımlarının değişmesi sonucu pandeminin genel durumunun görülemediğini ekledi.
Dünya Sağlık Örgütü, haftalık raporlarında vaka sayıları ve ölümlerde azalma görülse de test sayılarının azaltılması nedeniyle ihtiyatlı bir yaklaşım gözetmek gerektiğinin altını çiziyor. Avrupa’da bazı ülkelerde de tekrar bir vaka artışı ve hastanelere yatışta artış görülüyor. Dolayısıyla pandeminin bittiğinin söylenemeceğini ifade eden Yavuz, "Dün Sağlık Bakanı da aralık ayında Türkiye’de vakaların tekrar artışa geçebileceğini ifade etti. Risk gruplarının hatırlatma dozlarını mutlaka yaptırmalarını, kapalı alanlarda kalabalık yerlerde maske kullanmalarını tekrar hatırlattı. Dolayısıyla pandeminin bitmemiş olduğunu söylemiş oldu" dedi.
"BAKANIN AÇIKLAMASI KRİTİK"
Bakanın dün yaptığı açıklamanın kritik olduğunu belirten Yavuz, "Özellikle son 3-4 gündür bir artış var demesi manidar. Test sayılarını bilmiyoruz, isteyip giden test yaptırıyor, test yaptırma talebi düşmüş durumda. Dolayısıyla bakanın bahsettiği bu artış önemli. Test talebi düşmüş olmasına rağmen sayılarda bir hareketlenme varsa bu yeniden Kovid vakalarının artışa geçmiş olabileceğini bize düşündürüyor" dedi.
14 günlük ölüm sayısı hemen hemen aynı pic.twitter.com/0nAPpNeGKV— Cavit Işık Yavuz (@ciyavuz) November 8, 2022
Üst solunum yolları hastalıklarında kış aylarında bir artış olduğunun gözlemlendiğini kaydeden Yavuz, "Özellikle Avrupa’da kış aylarının sağlık sistemleri açısından zorlu geçeceği tahmin ediliyor. Bunun da temel sebebi kovidle birlikte gerek grip ve diğer solunum yolu hastalıklarının artışa geçtiği ve bunun sağlık sistemini zorlayabileceği endişesi. Hatta buna üçlü tehdit diyorlar. Kış döneminde sadece Kovid değil, grip vakaları, diğer solunum yolları enfeksiyonlarında da bir artış bekleniyor ve bunun sağlık sistemini zorlayacağı tahmin ediliyor" diye belirtti.
"SAĞLIK SİSTEMİ İÇİN AĞIR YÜK DEMEK"
Kovid’in doğrudan enfeksiyon, hastane yatışları, ölüm gibi olumsuz etkilerinin yanında uzun süreli kovid tablosu sorunu ile karşı karşıya olduğuna dikkat çeken Yavuz, "Özellikle dünyadan gelen rakamlar, Kovid geçirdikten sonra belirtileri uzun süre devam eden ya da Kovid nedeniyle ortaya çıkan farklı sıkıntıları yaşayanların az düzeyde olmadığını gösteriyor. Ülkemizde buna ilişkin özel bir izleme programı, birimler vs. olmadığını görüyoruz. Kovid geçirenlerin uzun süreli izlemi ile ortaya çıkabilecek sorunlara dair ülkemiz için bir programa ihtiyacımız var. Çünkü bu da önemli bir yük oluşturacak gibi görünüyor. Örneğin ABD’den gelen bazı veriler, Kovid geçiren insanların 5’te birinde uzun süreli belirtiler olabileceğini gösteriyor. Bu da sağlık sistemi için ayrı bir yük demek. Özellikle omicron alt varyanlarında yeniden enfeksiyon oranlarında ya da bağışıklıktan kaçma özelliğinin de yüksek olduğunu görüyoruz." dedi.
"İHTİYATLI OLMALIYIZ"
Yavuz, pandemi yönetiminde ihtiyatlı olma ve en kötüsüne hazırlanma prensibini hatırlatarak, "Pandeminin özellikle kötü etkilendiğimiz dönemlerinde olmayabiliriz ama ihtiyatlı olmamak için bir sebep yok ortada. Özellikle risk gruplarını korumak için biz hem belirli önlemleri uygulamaya devam etmeliyiz hem de risk gruplarının kendilerini koruması çok önemli. Zaten pandeminin getirdiği yorgunluk, ağırlaşan sosyal ve ekonomik sorunlar oldukça yıpratıcı ama yeni kayıplara, sorunlara meydan vermemek için ihtiyatlılığı elden bırakmamak gerektiğini düşünüyorum. Gerek kovid hatırlatma aşıları, grip aşıları ve kalabalık kapalı yerlerde uygun maskelerin kullanılması özellikle risk grupları açısından çok önemli." diye uyardı.
