"Cemal Kaşıkçı bir kez daha öldü": ABD yönetimi "Prens Muhammed bin Selman dokunulmaz" dedi

İstanbul'daki Suudi Arabistan Başkonsolosluğu'nda 2018 yılında katledilen gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın nişanlısı Hatice Cengiz tarafından ABD'de açılan davada tepki çeken bir gelişme yaşandı.

ABD Başkanı Joe Biden yönetimi, mahkemeye, Suudi Arabistan Başbakanı olan Veliaht Prens Muhammed bin Selman'ın dokunulmazlığının bulunduğunu bildirdi.

Adalet Bakanlığı avukatları, Dışişleri Bakanlığının talebi üzerine mahkemeye yaptıkları başvuruda, "Veliaht Prens bin Selman, Suudi Arabistan Başbakanı, şu an hükümetin başı ve buna göre bu davadan (ABD'deki Kaşıkçı davası) muaftır" dedi.

Columbia Bölge Mahkemesi'ne sunulan belgede, "Devlet başkanı dokunulmazlığı, uluslararası teamül hukukunda köklü bir doktrindir" denildi.

HATİCE CENGİZ'DEN TEPKİ

Kaşıkçı'nın nişanlısı Hatice Cengiz, kararla ilgili Twitter hesabından yaptığı açıklamada, "Cemal bugün yine öldü" yazdı.

November 18, 2022

Biden yönetimi ise kararın "suçsuzluk beyanı olmadığı" iddiasında. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü, yaptığı yazılı açıklamada, "Bu, Dışişleri Bakanlığı tarafından uluslararası teamül hukukunun uzun süredir devam eden ve köklü ilkeleri uyarınca yapılan yasal bir tespittir. Davanın esasıyla hiçbir ilgisi yoktur" ifadelerini kullandı.

NE OLMUŞTU?

Suudi Arabistan yönetimine muhalif gazeteci, Washington Post yazarı Cemal Kaşıkçı, 2017 yılında ABD'ye yerleşmişti. 2 Ekim 2018'de evlilik belgesi almak için gittiği Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğunda katledilmişti.

Cinayetin üzerinden geçen yaklaşık bir buçuk aylık sürenin ardından Riyad yönetimi, Kaşıkçı'nın konsoloslukta öldürülerek parçalara ayrıldığını itiraf etmişti.

ABD’nin, 2021 yılında kamuoyuna açıkladığı Cemal Kaşıkçı cinayetiyle ilgili istihbarat raporunda, "Suudi Arabistan Veliaht Prensi'nin, İstanbul, Türkiye'de gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın yakalanması veya öldürülmesine yönelik operasyonu onayladığını değerlendiriyoruz" denilmişti.

Birleşmiş Milletler tarafından konuyu araştırmakla görevlendirilen Agnès Callamard da Kaşıkçı'nın "önceden ayrıntılarıyla planlanmış bir cinayete kurban gittiği" sonucuna varmıştı.

Kaşıkçı'nın nişanlısı Hatice Cengiz, 2020'de Washington DC Federal Bölge Mahkemesi'nde Prens bin Selman ve 28 kişi hakkında dava açmıştı.

37 yaşındaki Prens Muhammed bin Selman, ABD'deki dava sürerken, eylül ayında babası tarafından ülke yasalarında istisna yapılarak Başbakan olarak da görevlendirilmişti. Ülkede bu karara kadar Kral, aynı zamanda başbakan ünvanını taşıyordu.

Uzmanlar, davadan cinayetle bağlantısına dair sonuç çıkması durumunda Prens bin Selman’a dokunulmazlık sağlaması için bu hamlenin yapıldığı görüşündeydi.

ABD Bölge Mahkemesi, Biden yönetiminden Prens Selman’ın ülke liderleri ya da kralların faydalanabildiği bir dokunulmazlıktan faydalanıp faydalanmadığı konusunda yanıt bekliyordu.

TÜRKİYE, DOSYAYI KATİLİNE TESLİM ETMİŞTİ

Kaşıkçı'nın öldürülmesine ilişkin İstanbul 11'inci Ağır Ceza Mahkemesi'nde de dava açılmıştı. Kovuşturma aşamasında sanıklar hakkında kırmızı bülten de çıkarılmıştı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, cinayet sonrası şu sözleri sarf etmişti:

• "Bunlar dünyayı enayi zannediyor, insanları enayi zannediyor. Bu millet enayi değil, hesabı sormasını bilir.”
• "Suudi gazetecinin ölüm fermanını kim imzaladı? Aralarında bir adli tıp görevlisinin de bulunduğu 15 katili iki uçakla İstanbul'a kim yolladı?"
• "Bizim, insanlığın çıkarları, böylesi bir suçun bir daha hiçbir yerde işlenmemesini sağlamaktan geçer. Cezasızlıkla mücadele bu neticeye varmanın en kolay yoludur. Ve Cemal'in ailesine bunu borçluyuz." 
• “Yargılayamıyorsanız, suçun işlendiği yer İstanbul olduğu için bunu İstanbul mahkemelerinin uluslararası hukuka göre yargılaması gerekir.”

Ancak davanın 31 Mart 2022'de görülen duruşmasında, cumhuriyet savcısı, dosyanın Suudi Arabistan adli makamlarına devri için mütalaa vermişti.

Mahkeme taleple ilgili Adalet Bakanlığı'na görüş sormuş, bakanlık da olumlu görüş vermişti. Ardından mahkeme, davanın Suudi Arabistan'a devredilmesine hükmetmişti.

Davanın Arabistan’a devri sonrasında Ankara ve Riyad arasında ilişkiler güçlenmiş, Veliaht Prens bin Selman, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile görüşmüştü.

Davanın devrinin ardından Suudi Arabistan, 2020 yılından beri Türkiye ürünlerine uyguladığı ambargoyu kaldırma kararı vermişti. (MEDYA SERVİSİ)