Hedef zincir marketler | Erdoğan'ın "üç harfliler" dediği zincir market sorunu ne?

Ekonomideki kötü gidişat ve yükselen enflasyonla beraber artan hayat pahalılığına karşı AKP-MHP iktidarının, stokçuluk ve fahiş fiyat artışı suçlamalarıyla zincir marketleri hedef almasının yankıları sürüyor.

Son olarak MHP lideri Devlet Bahçeli, partisinin grup toplantısında “marketlerin FETÖ ile irtibat ve ilişkisi araştırılsın”  ifadeleriyle konuyu yeniden gündeme getirmişti. Bahçeli’nin bu ifadelerine yanıt veren Gıda Perakendecileri Derneği Başkanı ve BİM İcra Kurulu Üyesi Galip Aykaç okları üzerine çekmiş, daha sonra MHP'liler ve suç örgütü liderleri tarafından tehdit edilmiş ve dernek başkanlığından istifa etmişti.

AKP-MHP iktidarının yükselen enflasyon karşısında zincir marketleri hedef almasının geçmişini ve yaşanan gelişmeleri derledik.

İKTİDARIN ARTAN FİYATLARLA İMTİHANI

Artan enflasyon ve rekor üzerine rekor kıran döviz kurlarındaki artış derinleşen yoksullukla birleşti. Türk Lirası’ndaki değer kaybı özellikle tüketim maddelerinin fiyatlarına yansıdı. Patates ve soğan depolarına baskınlar düzenleyen iktidar ise artan fiyatlara önce tanzim çadırları ile müdahale etmeye çalıştı. “Bizden önce evlerde buzdolabı yoktu”, “tüp kuyrukları” ve “ekmek kuyrukları” gibi söylemleri dilinden düşürmeyen AKP iktidarı 11 Şubat 2019 tarihinde satış noktaları kurarak yurttaşlara tanzim kuyruklarında ucuza patates ve soğan satmaya çalıştı.

“Tanzim Satış Noktaları” ne yoksulluğa ne de artan fiyatlara engel olamayınca devreye Tarım Kredi Kooparatif Market’leri girdi. Piyasanın altında satış vaadiyle yurttaşlar bu kez market önlerinde sıraya girdi. Ancak yapılan propagandalarının aksine ürün fiyatlarının marketlerle benzer düzeyde olduğu ortaya çıktı hatta bazı ürünlerin piyasanın üzerinde fiyatlandırıldığı belirtildi.

Alınan önlemler etkili olmadı fiyatlar artmaya devam etti, iktidar bunun üzerine zincir marketlere yönelik soruşturma açtı, gerçekleştirilen denetlemelerin ardından 6 market zincirine 2 milyar 671 milyon TL para cezası kesildi.

İktidarın bu süreçteki başka bir çözümü de PTTAVM oldu. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), Atatürk Orman Çiftliği (AOÇ), Tarım Kredi Kooperatiflerinin (TKK) yanı sıra Fiskobirlik ve ÇAYKUR ürünlerini de online satış yapan PttAVM.com’a dahil edilerek, bu kooperatiflerin şubesinin bulunmadığı yerlerde de internet üzerinden indirimli ürün satılması planlandı. Ancak internet üzerinden ucuza alışveriş vaadi de artan enflasyona yenildi.

ZİNCİR MARKETLER NASIL GÜNDEME GELDİ

İktidarın aldığı hiçbir önlem fiyat artışlarını durduramadı, artan pahalılığa karşı halkın tepkisi yükselirken AKP-MHP ittifakı bu tepkiyi zincir marketlere yöneltmek istedi.

20 Eylül 2021 | Türkevi'nin açılışı

New York'taki Türkevi'nin açılışı sırasında konuşan Erdoğan, "5 tane zincir market. Bunlar bütün o ürünü toparlıyor. Bu 5 tane zincir marketin topladığı ürünle piyasalar alt üst oluyor. Bunlar eğer bu noktada daha adil davranırlarsa hem vatandaş uygun fiyatla ürün alabilecektir hem de üretici şu an itibarıyla kazanımını, parasını zamanında alma şansına ulaşacaktır” ifadelerini kullanmıştı. Erdoğan, "Zincir marketlerin bu uygulamalarıyla mücadelede Ticaret Bakanlığımız gerekli olan her türlü tedbiri alıyor, alacak ve bunlara da gerekli operasyonları yapacaktır" demişti.

Aradan geçen sürede marketlere yönelik denetimler devam etti, iktidarın söylemi ise değişmedi. Son günlerde zincir market tartışması MHP lideri Bahçeli’nin konuşması ve ona cevap veren BİM İcra Kurulu Üyesi Galip Aykaç’ın açıklamalarıyla tekrar gündem oldu.

22 Kasım 2022 | MHP Grup Toplantısı

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, 22 Kasım günü gerçekleştirdikleri Meclis Grup Toplantısında zincir marketleri hedef aldı. Bahçeli, fiyat pahalılığının sorumluluğunu zincir marketlere yıkarak, "Zincir marketlerde gün aşırı yapılan zamların toplumsal ve ekonomik huzurumuza tahammülsüzlük olduğu kanaatindeyiz. Ticaret Bakanlığımızın fırsatçıların üzerine kararlılıkla gideceğinden, keyfi ve hatta sinsi bir plan dahilinde fiyat etiketlerini şişirenlerden adli ve idari manada hesap soracağından kuşku duymuyoruz. Vatandaşlarımızın kesesine dokunan kim olursa olsun karşısındayız. Sürekli zam yapan zincir marketlerin FETÖ ile irtibat ve ilişkisinin titizlikle araştırılması gerektiğine de inanıyoruz. Milletimizin sırtına zam kamburu yerleştirmek isteyen, her yerde bizi karşılarında bulacaktır” ifadelerini kullanmıştı.

30 Kasım 2022 | Erdoğan, "AK Parti Genişletilmiş İl Başkanları Toplantısı"nda konuştu

Bahçeli’nin ardından AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan, 30 Kasım’da "AK Parti Genişletilmiş İl Başkanları Toplantısı"nda marketleri hedef almaya devam ederken medyayı da uyararak, “Medya yatıyor, kalkıyor belli isimleri ekrana çıkararak, market de market, yaptıkları iş bu. Gerek zincir gerek diğer marketlerle alakalı fiyatlar böyle… Kabine'de arkadaşlarıma söyledim” şeklinde konuştu.

01 Aralık 2022 | BİM İcra Kurulu Üyesi Galip Aykaç, karşılık verdi

Gıda Perakendecileri Derneği Başkanı ve BİM İcra Kurulu Üyesi Galip Aykaç, Kurtköy'de düzenlenen ve perakende gıda sektöründen temsilcilerinin katıldığı "7. Private Label Zirvesi"nde yaptığı konuşmada, gıda fiyatlarının artması konusunda zincir marketlerin hedef alınmasına karşı çıktı.

Sahipleri, Nakşibendi tarikatının Erenköy Cemaati’nde ağırlığı olan Topbaş ailesinden olan market zinciri BİM ile AKP-MHP iktidarı arasındaki polemik derinleşti.

Aykaç, "Nizamı tanımayan yerel yöneticilere… Ziraattan haberi olmayan ve özellikle İstanbul Ziraat Odası Başkanı'na… FETÖ'ye bizi tehdit eden parti liderlerine söyleyeceklerimiz var. Bu ülkenin insanları sizlerin yalanlarına hiçbir şekilde itibar etmediler" dedi. Aykaç, "Bre ahlaksızlar, densizler, sizlere bundan sonra sizin tonunuzla cevap vereceğim bunu bilesiniz" diye konuştu.

Konuşmanın ardından ilk karşılık MHP Genel Başkan Yardımcısı Semih Yalçın’dan geldi. Yalçın, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımlarda, Aykaç için "Salyalarını akıtmış" ifadesini kullanırken; "Fiyat terörü yaratan FETÖ yanlısı siyaset ve piyasa simsarlarına aman vermeyeceğiz" dedi.

TEHDİTLER PEŞİ SIRA GELDİ

Aykaç’ın konuşmasının ardından yapılan denetimler yeniden gündeme gelmiş ve bazı marketler mühürlenmişti. ŞOK Marketler Ticaret A.Ş. ise yaptığı açıklamayla Galip Aykaç'ın Gıda Perakendecileri Derneği Başkanlığı görevini bırakmasını istemişti.

Ayrıca Bahçeli'nin çağrısıyla tahliye edilen ve suç örgütü liderliğiyle yargılanan Kürşad Yılmaz da BİM CEO'su Galip Aykaç'ı tehdit etmiş ve "Güvendiğiniz güçlerle birlikte tuttuğunuz köşe başları mezarınız olur" demişti.

Yine Bahçeli'ye yakın bir isim olan Alaattin Çakıcı'nın ziyaret ettiği Aybimaş firmasının sahibi Ramazan Ayan, “hadlerini bildireceğiz” ifadeleriyle Kırıkkale'deki BİM'leri kapattıracaklarını söyledi. Türkiye Ekmek Üreticileri Federasyonu Genel Başkanı Murat Kavuncu da, Aykaç'ı "Yavrum, seni o mağazalarınla beraber alır, aldığın yere sokarız" ifadeleriyle tehdit etti.

3 Aralık 2022 | MHP'li Tefenni Belediyesi market önüne pankart astı

Burdur’da, MHP’li Tefenni Belediyesi, ilçedeki BİM şubesinin önüne, Bahçeli’nin zincir marketlerle ilgili sözlerine yer verilen bir reklam panosu yerleştirdi.

Belediye Başkanı Ümit Alagöz, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda “Geçmişte de zaman zaman yerel esnafımıza sahip çıkma çağrıları yapmıştık. Bugün de Milletimizi ve tüm  İlçe Halkımızı, yerel esnafımıza sahip çıkmaya çağırıyor, Milletimizi para ile terbiye etmeye kalkan bu kokuşmuş zihniyeti boykot etmeye davet ediyorum#ZİNCİRMARKETLERBOYKOT #Bim” ifadelerini kullandı.

04 Aralık 2022 | Aykaç, Gıda Perakendecileri Derneği Başkanlığı görevini bıraktı

BİM İcra Kurulu Üyesi Galip Aykaç, 4 Aralık günü Gıda Perakendecileri Derneği Başkanlığı görevinden istifa etti.

Aykaç istifa duyurusunda "Bu kararımın, maalesef basına servis edilen ŞOK Marketler Ticaret A.Ş.’nin dilekçesinde yer alan taleple ve içerikle hiçbir ilgisinin olmadığını özellikle belirtmek isterim" dedi. İstifasının nedenini ise "Ocak 2023’de yapılacak Olağan Genel Kurul’da tüzüğümüzdeki iki dönem kuralı gereği görev sürem sona erecektir. Bu süreci bu son gelişmeleri de dikkate alarak derneğimiz üyelerine herhangi bir zarar gelmemesi için, bir ay öncesinden müsaadenizle mevcut görevlerimden ayrılma kararı aldığımı sizlerle paylaşmak isterim" diye açıkladı.

AĞRI’DA 5 MARKET MÜHÜRLENDİ

Ağrı'da zabıta ekiplerince yapılan denetim sonucu 5 market mühürlendi. Belediyeden yapılan yazılı açıklamada, Belediye Başkanı Savcı Sayan'ın talimatı doğrultusunda zabıta ekiplerince il merkezindeki market ve iş yerlerinin düzenli olarak denetlendiği belirtildi.

Amasya'da ise Belediye Başkanı Mehmet Sarı, il merkezindeki BİM marketlerinin tamamını zabıta ekipleriyle denetletti.

06 Aralık 2022 |  Market ve tedarikçilere 'fahiş fiyat' soruşturması başladı

Rekabet Kurulu, hızlı tüketim malları sektöründe faaliyet gösteren zincir market ve teşebbüsler hakkında, 4054 sayılı 'Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'u ihlal ettikleri yönündeki iddialar üzerinden soruşturma başlattı. Firma temsilcileri savunma için kuruma geldi.

Soruşturma heyetinin görüşünde, Kurul'un 28 Kasım 2021 tarihli kararıyla teşebbüslere zaten idari para cezasının uygulandığı kaydedildi.

Hakkında rekabet soruşturması yürütülen teşebbüsler arasında; BİM Birleşik Mağazalar AŞ, CarrefourSA Carrefour Sabancı Ticaret Merkezi AŞ, Migros Ticaret AŞ, Şok Marketler Ticaret AŞ bulunuyor.

Ayıca savunmaların tamamlanmasının ardından 15 gün içinde nihai kararın açıklanacağı bildirildi.

07 Aralık 2022 | Zincir marketlerin ürünlerini Ticaret Bakanlığının sistemine aktarması zorunlu hale getirildi

AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla Resmi Gazete'de yayımlanan kararla, zincir marketlere ilişkin yeni düzenleme geldi. Buna göre, zincir marketler, satışa sundukları ürünlerini Ticaret Bakanlığı'nın sistemine aktarmak zorunda olacak. (HABER MERKEZİ)