Rekor silahlanma bütçesi: Japonya ne için hazırlanıyor?

Yücel ÖZDEMİR
Köln

Dünya genelinde artan büyük savaş tehlikesi ve silahlanma yarışında son bir yıl içinde en fazla dikkat çeken ülke Almanya oldu. 27 Şubat’ta Başbakan Olaf Scholz’un “dönüm noktası” (Zeitwende) olarak ilan ettiği Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasıyla birlikte, silahlanma için tam 100 milyar avroluk “özel bir fon”un kurulmasına karar verilmişti. Askeri harcamaları zaten NATO’nun belirlediği yüzde 2 şartına bağlı olarak her yıl arttıran ve gelinen aşamada yaklaşık 50 milyar avroya çıkaran Almanya’nın buna ek olarak 100 milyar avroluk “özel fon”u karara bağlaması aynı zamanda, İkinci Dünya Savaşı’nın ardından tabuları yıkarak, askeri açıdan yayılmacı bir ülke olmak istediğinin ilanı anlamına geliyor.

Benzer bir hamleyi geçtiğimiz cuma günü İkinci Dünya Savaşı’nın diğer mağlubu Japonya yaptı. 2015’ten beri askeri bütçenin artırılması konusunda yapılan, ancak halktan gelen tepkiler nedeniyle geri çekilen askeri bütçenin attırılması, bu sefer Bakanlar Kurulu tarafından Çin, Rusya ve Kuzey Kore’den gelen tehditler öne sürülerek kabul edildi.

Geçtiğimiz temmuz ayında bir suikast sonucu öldürülen eski Başbakan Shinzo Abe’nin hayali de silahlanmayı artırmaktı. Ekim 2021’de başbakanlık koltuğuna oturan muhafazakar liberal Fumoi Kashida’nın başlattığı “stratejik yenilenme” çerçevesinde 2027 yılına kadar askeri harcamalara toplam 43 trilyon yen (yaklaşık 310 milyar dolar) ayrılacak. Stockholm Barış Araştırmaları Enstitüsünün (SIPRI) verilerine göre 2021 sonu itibarıyla askeri harcamalar için bütçeden yaklaşık 54 milyar dolar ayıran Japonya’nın dört yıl içinde bunu 310 milyar dolara çıkarmayı hedeflemesi silahlanma konusunda tabuları kıracağı ve Asya-Pasifik’te savaş tehlikesini büyüteceği anlamına geliyor.

Japonya ilk olarak 2013’te ulusal güvenlik ve savunma stratejisinde önemli değişikliklere gitmişti.

Fumoi Kashida hükümeti 1976’den beri askeri harcamalara ayrılan yüzde 1’lik payı da yüzde 2’ye çıkarmayı hedefliyor. Bölgede asıl olarak ABD ile birlikte hareket eden Japonya, bundan sonra asıl olarak yeni silahlar alarak askeri kapasitesini hızla arttıracak.

Pasifik’te Çin ile askeri rekabeti öne çıkararak Japonya, sadece savunma değil aynı zamanda saldırı yönünde de planlar yapıyor. Özellikle Çin’in Tayvan’ı askeri olarak işgal etme hamlesini gerçekleştirmesi durumunda, Japonya’nın buna karşı bölgede askeri hareketin merkezi olmaya aday olmak istediği anlaşılıyor.

SİLAHLANMADA HIZLI ADIMLAR ATILACAK

Japonya’nın askeri harcamaları öncelikli olarak silahlanmaya yönelik olacak. Bu çerçevede ilk etapta 62 milyar dolar uçak ve gemilerin onarılmasına, 41 milyar dolar yeni silah alımına ayrılacak. Ayrıca 34 milyar dolara savunma roketleri ve ABD’den 500 adet Tomahawk-Cruise füzeleri satın alınacak. Böylece Japonya, İngiltere’den sonra Tomahawk-Cruise füzelerini alan ikinci ülke olacaktır.

ABD, bölgedeki gerilime bağlı olarak Çin, Rusya ve Kuzey Kore’nin sahip olduğu füzelerin Japonya’yı vuracak menzilde olduğu propagandasını yaparak böylece Japonya’ya daha fazla füze satmanın da kapısını açtı. 

Bölgede Çin’i “baş düşman” ilan eden Japonya, birçok ada konusunda bölgenin en güçlü ülkesi ile rekabet halinde. Çin’in Tayvan’ı askeri olarak kontrol etmesi durumunda Japonya’nın deniz ulaşımı ve sahasına müdahale edeceği de silahlanmaya gösterilen gerekçelerden birisi. Çin ile Tayvan arasında çıkması muhtemel bir askeri çatışmaya hazırlanan Japonya aynı zamanda ABD ile birlikte bölgede tansiyonun artması için de elinden geleni yapmaya devam ediyor. Daha önce Japonya ile Çin arasında Sarı Deniz’de insansız adalar üzerinden tansiyon epey yükselmişti.

ASKERİ HARCAMALAR İÇİN VERGİLER ATRTIRILACAK

Askeri harcamalar için rekor düzeyde bütçe ayırmaya karar veren Japonya hükümeti, her yıl yaklaşık bir trilyon yen daha fazla vergi toplamayı da kararlaştırdı. Bu kapsamda Abe döneminde yüzde 8’e kadar düşürülen işverenlerden alınan vergiler artırılacak. Yine tütün ek vergisi doğrudan savunma bakanlığı bütçesine aktarılacak.

Japon hükümetinin silahlanma bütçesi, ABD tarafından memnuniyetle karşılandı. ABD’nin Japonya Büyükelçisi Rahm Emanuel, kararı, “Başbakan, Japonya’nın Hint-Pasifik güvenlik mimarisindeki rolüne ilişkin açık ve net bir stratejik açıklama yaptı” şeklinde değerlendirdi.

ÇİN TEPKİ GÖSTERDİ

Çin ise gecikmeden tepki gösterdi. Almanya’dan sonra Japonya’nın da askeri gücünü artırmak için kesenin ağzını sonuna kadar açması, geçmişteki savaşlardan ders çıkarmayan emperyalistlerin yeniden emperyalist paylaşımda askeri olarak yer almak istediklerini gösteriyor.

Ekonomik olarak güçlü, ancak askeri olarak diğer rakiplerine göre daha zayıf olan her iki ülkenin silahlanma yarışına bu yıl içinde güçlü bir şekilde dahil olması aynı zamanda paylaşım savaşının tehlikesinin boyutlarını da gösteriyor.

SIPRI’nin verilerine göre 2021’de ABD 800, Çin 293, Hindistan 77, İngiltere 68, Rusya 66, Fransa 56, Almanya 56, Suudi Arabistan 55, Japonya 54 ve Güney Kore 50 milyar doları askeri harcamalara ayırdı.