Zelenskiy’in ABD ziyareti neden önemli?

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ABD’ye gidiyor. Böylece Zelenskiy, 24 Şubat’ta başlayan Rus saldırılarından bu yana ilk defa yurt dışına çıkmış oldu. Birçok Batılı lider savaş boyunca Zelenskiy’i Kiev’de ziyaret ederek desteklerini gösterirken, Biden güvenlik gerekçesiyle böyle bir ziyaret gerçekleştirmemişti. 

Zelenskiy’in ziyareti ABD basınında da geniş yer buldu. Yapılan yorumlarda birkaç nokta öne çıktı:

• Ukrayna için savaş kritik bir dönemde. Putin’in enerji alt yapısını hedef alması kış koşullarında Ukraynalıları zor durumda bıraktı. Belarus’a giden Putin yeni bir saldırı için plan yapıyor.
• Zelenskiy, Putin güçlerini toplayıp yeniden güçlü bir kara saldırısına geçmeden önce daha güçlü silahlar istiyor. Bu nedenle Kongrenin Ukrayna yardımları görüştüğü bir dönemde geldi. Bugüne kadar yapılan yüklü yardımlar Ukrayna ordusuna destek oldu ancak yeterli değil. İlk defa verilecek Patriot savunma sisteminin ne zaman kullanabileceği de henüz net değil. 
• Geçtiğimiz kasım ayındaki ara seçimlerde ABD Kongresinin alt kanadı olan Temsilciler Meclisinde çoğunluğu ele geçiren Cumhuriyetçiler, Ukrayna’ya gelecek dönemdeki yardımlar konusunda sıkıntı çıkarabilir. Şimdiden Ukrayna’ya “açık çek” verilmeyeceği söylemi dikkat çekiyor.
• Ziyaret Zelenskiy için önemli olduğu kadar Cumhuriyetçiler karşısında kamuoyu gücünü korumak isteyen Biden yönetimi açısından da önemli. Ziyaretin Biden’ın “Batı ittifakını canlandırmadaki tarihi rolünü vurgulaması” ibteniyor. 
• Bu nedenle Zelenskiy’in ziyareti İkinci Dünya Savaşı sırasında ve yine Noel öncesi ABD’nin o dönemki başkanı Roosevelt’i ziyaret eden İngiltere Başbakanı Churchill’in ziyaretine benzetilerek duygusal bir atmosfer yaratılmak isteniyor. Ukrayna’da zaferin “Ancak ABD yardımıyla” kazanabileceği vurgusu yapılıyor. 

CNN: ZİYARET NEDEN ÖNEMLİ?

Yorumların detaylarına geçersek...

CNN Televizyonunun internet sitesinde Stephen Collinson imzasıyla yayımlanan “Zelenskiy’nin sürpriz ABD ziyareti neden bu kadar önemli?​” başlıklı yazıda, “Şubat ayındaki Rus işgalinden bu yana Ukrayna dışındaki ilk ziyaretinin ABD’ye olması, Başkan Joe Biden’ın, Sovyetler Birliğini uzakta tutan ve şimdi nükleer süper güçler arasındaki etkili bir vekalet savaşında Moskova’nın yeni yayılmacılığına karşı koyan Batı ittifakını canlandırmadaki tarihi rolünü de vurgulayacak” ifadeleri kullandı. 

Yazıda ziyaret, “İngiltere Başbakanı Winston Churchill’in 81 yıl önce, Japonların Pearl Harbor saldırısından günler sonra Washington’a gelişi”ne benzetilerek, “O Noel ziyareti, İkinci Dünya Savaşı’nı kazanacak ve savaş sonrası demokratik dünyayı inşa edecek ittifakı pekiştirmişti” iddiasında bulunuldu. 

"UKRAYNA, ABD OLMADAN KAZANAMAZ" MESAJI

Bu ayın başlarında Ukrayna’yı ziyaret etmiş olan Demokrat Partili Milletvekili Ruben Gallego da, CNN’de katıldığı bir programda Zelenskiy’in Washington’a “belirli bir görev için” geldiğini söyledi. ABD Kongresinin alt kanadı olan Temsilciler Meclisinde, Silahlı Hizmetler Komitesi’nin üyesi olan Gallego, “Yapmaya çalıştığı şey, bizim desteğimiz ile Ukrayna’nın hayatta kalması, desteklenmesi ve gelecekteki zaferi arasında doğrudan bir ilişki kurmak” dedi.

Eski NATO Avrupa Müttefik Yüksek Komutanı Wesley Clark, Zelenskiy’nin gezisinin, Ukrayna’nın “ABD desteği olmadan kazanamayacağı bir savaşın kaderinin Rusya yeniden toparlanmadan önce belirlenebileceği kritik bir anı yansıttığını” söyledi. 

Clark salı günü CNN’den John Berman’a verdiği demeçte “Bu Ukrayna için bir fırsat penceresi ve aynı zamanda bir tehlike penceresi” dedi: “Rusya zayıf, (ama) Rusya daha güçlü olacak. Bu, ABD’nin destek vermesi gereken bir dönem. Bu bir fırsat, Başkan Zelenskiy de -eğer ABD’nin desteğiyle Ukrayna’daki Rus saldırganlığını yenecekse- bunun farkında.” 

CNN’deki analizde, “Putin’i daha da kışkırtma riski taşıdığı” yorumu da yapıldı.

CUMHURİYETÇİ ÇOĞUNLUK MESELESİ

Geçtiğimiz kasım ayında yapılan ara seçimlerin sonucunda Temsilciler Meclisinde çoğunluğu ele geçiren ve yeni yılda görevlerine "çoğunluk" olarak başlayacak olan Cumhuriyetçiler, Ukrayna’ya yardımlar konusunun daha fazla mercek altına alınmasını istiyor. Cumhuriyetçilerin meclisteki lideri Kevin McCarthy, Ukrayna için “açık çek” yazmayacaklarını söyledi. “Zelenskiy, yardımların duracağından endişeli olabilir” yorumları yapılıyor. 

ABD’DEN PATRIOT VE MADDİ YARDIM PAKETLERİ

Beyaz Saray, Zelenskiy’nin ziyareti öncesinde verdiği brifingde Ukrayna’ya yaklaşık 2 milyar dolarlık yeni bir güvenlik yardımı paketi sunulduğunu teyit etti. Paket Pentagon stoklarından yaklaşık 1 milyar dolarlık silah ve Ukrayna Güvenlik Yardım Girişimi aracılığıyla 800 milyon dolarlık fon içeriyor. 

Paket, Ukrayna’nın altyapısını Rus saldırılarına karşı korumasına yardımcı olacak yeni bir Patriot füze sistemini de içeriyor. Beyaz Saray, Ukrayna birliklerine Patriot sisteminin nasıl kullanılacağı konusunda eğitim verileceğini ve bunun "biraz zaman alacağını” söyledi. Bu eğitimin Almanya’da yapılması bekleniyor. Bugüne kadar ABD ve Batılı müttefikleri tarafından Ukrayna güçlerine verilen tüm eğitimler Avrupa ülkelerinde gerçekleştirilmişti.

ABD’de ayrıca Ukrayna’ya 2023 yılına kadar 40 milyar dolardan fazla ek fon sağlayacak bir yasa tasarısı üzerinde de çalışmalar devam ediyor.

Zelenskiy’e göre, Ukrayna için aylık savunma maliyeti yaklaşık 5 milyar dolar.

CNN’in Pentagon ekibine konuşan kaynaklara göre Washington ayrıca Ukrayna’ya daha az sofistike mühimmatları “akıllı bombalara” dönüştürmek için hassas bomba kitleri göndermeyi planlıyor. 

"SİLAH, SİLAH VE DAHA FAZLA SİLAH"

İngiltere merkezli haber ajansı Reuters da haberinin başlığını “Zelenskiy Washington’a ‘silah, silah ve daha fazla silah’ için gidiyor” şeklinde attı. 

Reuters’a konuşan Ukrayna Cumhurbaşkanlığı Siyasi Danışmanı Mihaylo Podolyak, Zelenskiy’in ABD ziyaretinin iki ülke arasındaki yüksek güven derecesini gösterdiğini ve kendisine Kiev'in hangi silahlara ihtiyacı olduğunu açıklama fırsatı sunduğunu söyledi. Podolyak, “Bu nihayet Rus tarafının ikili ilişkilerimizde giderek artan bir soğuma olduğunu kanıtlama çabalarına son veriyor” dedi ve ekledi: “Amerika Birleşik Devletleri Ukrayna’yı açık bir şekilde desteklemektedir” dedi.

“...Silahlar, silahlar ve daha fazla silah. Belli tür silahlara neden ihtiyaç duyduğumuzu kişisel olarak açıklamak önemli” ifadesini kullanan Podolyak, “Özellikle de zırhlı araçlar, en yeni füze savunma sistemleri ve uzun menzilli füzeler” diye vurguladı.

ABD’nin verilerine göre, Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’yı işgal etmesinden bu yana, en az 100 bin Rus ve 100 bin Ukraynalı askeri öldü ya da yaralandığı ve 40 bin kadar sivil hayatını kaybetti. 

ZELENSKİY ZAMANIN DARALDIĞININ FARKINDA*

The Atlantic: 

"Görünen o ki Zelenskiy Washington’a gitmeye karar vermiş çünkü GOP’un (Cumhuriyetçi Parti) yakında Temsilciler Meclisini ele geçirmesinden endişe duyuyor. Endişelenmeli de. Çoğunluk üyesi olmak ve komitelere başkanlık etmek üzere olan Cumhuriyetçilerin birçoğu Ukrayna konusunda refleksif bir inatçılık durumda ve Başkan Joe Biden’ın istediği her şeye sırf partizan bir şov meselesi olarak karşı çıkıyorlar. 

Her şey planlandığı gibi giderse, Putin’in tehditleri karşısında Batı ittifakını bir arada tutma konusunda ustaca bir iş çıkaran Biden ile el sıkışarak uluslararası toplumda bir destek alacaktır. (Beyaz Saray’da gerçekleşecek bir görüşme Moskova’da yeni bir öfke patlamasına da yol açabilir; son füze saldırısının Patriot füzeleriyle ilgili haberlere bir yanıt olduğu neredeyse kesin). 

Zelenskiy, sığınaktan videolar gönderen kuşatılmış bir bölge lideri olmaktan çıkıp, kendisini öldürmeye çalışan panik halindeki KGB subayına (Putin) denk bir devlet adamı olarak dünya sahnesinde hak ettiği ve gecikmiş bir yer edinmeye hazırlanıyor.

Ancak asıl soru, neoemperyal bir Sovyet nostaljistinin yanında yer alarak Ronald Reagan’ın hayaletine eziyet etmeye karar vermiş bir Cumhuriyetçi Parti için Zelenskiy’nin söyleyebileceği herhangi bir şeyin önemli olup olmayacağı.

Genel olarak, elbette, Cumhuriyetçilerin tabanı Rusya’ya karşı Ukrayna’ya yardım edilmesini destekliyor. Ancak Trump’ın Cumhuriyetçileri şu anda, Demokrat olmaktansa Rus olmayı tercih ederim tişörtleri giyen aynı aktivistler.” 

ZELENSKİY’İN BIDEN’DAN İSTEDİĞİ ANCAK ALMASININ MÜMKÜN OLMADIĞI ŞEY

The Politico:

“Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy Washington’a, Rusya’nın yaklaşık 300 gün önce ülkesini işgal etmesinden bu yana en büyük taleplerinden biriyle gelecek ve istediği cevabı alamayabilir.

Zelenskiy’in Başkan Joe Biden ile görüşmek ve Kongre üyelerine hitap etmek üzere ABD’ye yapacağı ziyaret, hem üst düzey ABD yetkilileri hem de milletvekilleri için bir şok oldu. Washington’da büyük bir olayın yaşanacağına dair fısıltılar olsa da, hiçbiri Ukrayna Devlet Başkanı’nın gelişinin ya da planlarının tam ayrıntılarını bilmiyordu.

Şimdi yüz yüze görüşme doğrulandığına göre, yetkililer silahlar konusunda bir anlaşmazlık ve hem Biden hem de Zelenskiy’in bu görüşmeyi yeni Kongre’yi etkilemek için kullanma girişimi beklediklerini söylüyorlar.

Üst düzey bir yetkilinin salı günü gazetecilere verdiği bilgiye göre Biden, 11 Aralık’ta yaptığı bir telefon görüşmesinde Zelenskiy’i Washington’a davet ederek yaklaşan savaş operasyonlarını ve yönetiminin Rusya’ya karşı mücadelesinde Ukrayna’yı desteklemeye nasıl devam edebileceğini konuştu.

Bu görüşmeden önceki haftalarda ABD’li yetkililer Kiev ve Avrupa’daki mevkidaşlarıyla ABD’nin kış boyunca Ukrayna’ya ne kadar askeri destek sağlayacağı konusunda görüşmelerde bulunmuştu. 

Kiev daha gelişmiş silahlar için doğrudan Biden yönetimine başvurdu; potansiyel olarak zafere giden yolu açabileceğini söyledikleri silahlar... Ancak ABD tereddüt ediyor ve savaş alanında ilerlemeye ve Rus güçlerini geri püskürtmeye çalıştıkları bir dönemde Ukraynalı yetkilileri hayal kırıklığına uğratıyor.

ABD’nin eski Ukrayna Büyükelçisi Bill Taylor, “Beklenen bir Rus saldırısını önleyebilmesi için daha uzun menzilli silahlara ihtiyacı var” dedi: “Hükümetini ayakta tutabilmek için acil mali desteğe ihtiyacı var ve Kongrenin bu hafta bu konularda karar vereceğini biliyor.”

Biden yönetimi Kiev’i Ukrayna içindeki Rus güçleriyle mücadele çabalarında desteklemeye devam etme sözü verirken, ABD’li yetkililer Ukraynalıların Rusya içindeki Rus mevzilerine uzun menzilli füzeler fırlatmasına olanak tanıyacak herhangi bir kaynak sağlamaya direndi; Ukraynalılar bunun kaybettikleri toprakları geri kazanmaları ve Rusya’yı savunmaya zorlamaları için kritik öneme sahip olduğunu söylüyor.

Görüşmeler hakkında bilgi sahibi bir kişiye göre, Biden ve ulusal güvenlik ekibiyle yapılacak toplantıda Ukrayna heyetinin uzun menzilli Ordu Taktik Füze Sistemleri ya da ATACMS ve Gri Kartal ve Reaper insansız hava araçları için bir kez daha ricada bulunması bekleniyor. 

Ancak ABD’li yetkililer geri adım atmaya hazır değil. Biden, ATACMS gönderilmesini kesin bir dille reddetti. ABD’li yetkililer bunun maliyetinin yüksek olduğunu söylüyor. Kiev’e uzun menzilli füzeler göndermek Putin’in Ukrayna içinde potansiyel olarak daha ölümcül silahlar kullanmasına yol açabilir.

ABD’nin bu tereddütü Ukraynalı yetkilileri endişelendirdi ve ülke içindeki üst düzey askeri liderleri Batı ittifakı dışındaki ülkeler de dahil olmak üzere başkalarından yardım istemeye zorladı. Şimdi Ukraynalılar bu kış savaş alanında ilerleyemeyeceklerinden ve Herson’u kurtardıktan sonra kazandıkları ivmeyi kaybedeceklerinden korkuyorlar.

Patriot sevkiyatı Ukraynalı yetkilileri bile şaşırtan bir karar oldu. Patriot sistemi Kiev için uzun zamandır aranan bir ödüldü ve Ukrayna’ya gönderilen versiyon, balistik füzeleri engellemek üzere üretildi. Bu, başkentin kritik altyapısına yönelik devam eden Rus saldırılarına karşı Kiev’in savunmasına büyük bir katkı sağlayacak.

Ancak Ukrayna aynı zamanda çok fazla ivme kaybetmeden ülkenin doğusunda agresif ilerlemeler kaydetmek istiyor ve Kiev’deki yetkililer vaat edilen silahların bunun için yeterli olmadığını söylüyor.

Biden yönetimi yetkilileri, Ukrayna’nın tehlikeli bir noktada olduğu konusunda hemfikir. Üst düzey bir ABD’li yetkili, Rusya’nın Ukrayna’nın askeri ve kritik altyapısına daha fazla füze fırlatmasıyla sahadaki durumun bu kış daha da vahim hale geleceğini ve daha fazla sivilin Ukrayna’nın diğer bölgelerine ve yakın ülkelere kaçmaya zorlanacağını söyledi.

ABD, Ukrayna’nın enerji şebekelerini onarmasına yardım etmek için desteğini arttırırken, ülkenin ana şehirlerinde elektrik uzun süreler boyunca kesilmeye devam ediyor. ABD’li yetkiliye göre Rusya ayrıca İran’dan yeni insansız hava araçları sevk etmeye devam ediyor ve bu da Ukraynalıların enerji altyapılarını korumak için mümkün olduğunca çok sayıda insansız hava aracını düşürmelerini gerektirecek.

Biden yönetimi muhtemelen bu ziyareti Kiev’e verdiği daha genel desteğin ve savaşın en karanlık günlerinde Ukrayna’yı desteklemeye devam etme niyetinin altını çizmek için kullanmaya çalışacaktır.

Beyaz Saray yetkilileri, endişelerini açıkça dile getirmeseler de Cumhuriyetçilerin Kongreyi ele geçirmesinin Kiev’e sağlanan fonlar üzerindeki etkisinden endişe duymaya başladılar. Bir sonraki muhtemel Temsilciler Meclisi Başkanı Kevin McCarthy, Ukrayna’ya artık "açık çek" vermeyeceğine söz verdi. Aralarında Temsilciler Meclisi üyelerinin de bulunduğu bazı etkili aşırı sağcı Cumhuriyetçiler de -Marjorie Taylor Greene ve Lauren Boebert- Washington’un yardımını durdurma sözü verdiler.

DEMOKRATLARIN SON BÜYÜK HAMLESİ

The Washington Post: 

Zelenskiy, Temsilciler Meclisindeki bazı Cumhuriyetçilerin ABD’nin Ukrayna’nın Rusya ile devam eden savaşını finanse etmesinden duydukları derin hoşnutsuzluğu dile getirmeye başladıkları bir dönemde Kongrenin karşısına çıkacak.

Zelenskiy’nin ziyareti, Ukrayna’ya 44,9 milyar dolarlık ek acil askeri ve ekonomik yardım içeren kapsamlı bir hükümet finansman tasarısını geçirmeye çalışan Demokratların kontrolündeki Kongre için yılsonu işlerinin yoğun olduğu bir döneme denk geliyor.

Cumhuriyetçiler gelecek yılın başlarında Meclisin kontrolünü ele geçirecek ve bazı milletvekilleri bunun Ukrayna’nın savunmasına fon sağlamaya devam etme çabalarını zorlaştırabileceğinden korkuyor. Temsilciler Meclisi Azınlık (Cumhuriyetçi) Lideri Kevin McCarthy ve diğerleri, ocak ayında Meclisin kontrolünü ele geçirdiklerinde Ukrayna harcamalarını inceleyeceklerini belirttiler ve “açık çek” gönderilmemesi konusunda uyarıda bulundular. Yine de, başta Senato’daki Azınlık (Cumhuriyetçi) Lideri Mitch McConnell olmak üzere pek çok Cumhuriyetçi, Ukrayna’ya yardım konusunda tereddütsüz desteklerini dile getirdiler.

GOP (Cumhuriyetçi Parti) içinde bazıları McCarthy ve diğer Temsilciler Meclisi Cumhuriyetçilerinin harcamaları önemli ölçüde kısarak Rusya’yı destekleme riskine gireceklerine dair kuşkularını gizlemese de bu söylemler Ukrayna ve diğer müttefikler için endişe yaratıyor. Yönetim günkü ziyareti planlamaktaki amacının Cumhuriyetçileri uyarmak olmadığını söyledi.

Üst düzey bir yönetim yetkilisi “Bu belirli bir siyasi partiye mesaj göndermekle ilgili değil” dedi. “Bu Putin’e bir mesaj vermek ve dünyaya Amerika’nın Ukrayna için ne kadar gerekirse o kadar orada olacağı mesajını vermekle ilgili.”

Zelenskiy’nin ziyareti Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin 300. gününe denk geliyor. 10 ayı aşkın bir süredir devam eden çatışmalar henüz sona ermiş değil ancak savaş, artan gübre fiyatları ve küresel güneyi vuran gıda krizi, yüksek gaz fiyatları, enflasyon, tedarik zinciri sıkıntısı ve Avrupa’da zorlu bir kış yaşanacağı endişesi gibi küresel çalkantılara neden oldu.

Üst düzey yönetim yetkilisi, ikili görüşme sırasında Biden’ın “savaş alanında izlenecek yol konusunda derinlemesine stratejik bir tartışma yapma fırsatına sahip olacağını” söyledi.

Biden ve Zelenskiy, Rusya’nın şubat ayındaki işgalinin başlamasından bu yana birçok kez görüştüler, birçok noktada birkaç haftada bir kadar sık konuştular. Her ne kadar ikili dostane bir ilişki içinde olsalar ve kamuoyu önünde birbirlerini övmek için büyük çaba sarf etseler de ilişkinin gergin olduğu anlar da oldu.

Örneğin çatışmanın ilk aylarında Zelenskiy, Kongre ve Beyaz Saray milyarlarca dolarlık yardım ve silah paketlerini onayladıktan sonra bile ABD ve diğer Batılı ülkeleri yeterince şey yapmadıkları için sık sık eleştirdi.

Eski bir Beyaz Saray yetkilisine göre, Biden bir siyasetçi olarak Zelenskiy’nin halkı için güçlü bir şekilde savunuculuk yapması gerektiğini anlasa da Zelenskiy’nin nankör görünmesi ve yeterli olmadığını söylemeye devam etmesi halinde Kongreden para istemeye devam etmesinin zor olacağını Ukraynalı lidere özel bir görüşmede söyledi.

Capitol Hill’de (Kongre Sarayı) bazı üyeler ve yardımcıları Zelenskiy’ye yapılan son dakika davetini Pelosi’nin Meclis Başkanı olarak son büyük hamlesi olarak değerlendirdi. Pelosi yıl boyunca, Ukrayna ve Tayvan da dahil olmak üzere, demokrasi savaşçıları olarak savunduğu ülkelere dünya çapında çeşitli geziler yaptı.

Başka toplantılar için kentte bulunan bazı üyeler, çarşamba günü ülke çapında etkili olacak kar fırtınası öncesinde kentten ayrılmayı ya da evde kalıp yıllık hükümet finansman tasarısını geçirmek için uzaktan oy kullanmayı planlıyordu. Zelenskiy’nin planlanan ziyareti nedeniyle birçoğu uçuşlarını erteledi ya da onu şahsen onurlandırmak için Washington’a geri dönmeye değer olduğuna karar verdi.

* Makaleler kısaltılarak çevrilmiştir.

Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Biden ile görüştü, ABD Kongresinde konuştu