PETKİM ve Star’da TİS görüşmeleri başladı
SOCAR Holdinge ait PETKİM ve Star Rafineri’de yeni dönem toplu iş sözleşmesi (TİS) görüşmeleri başladı.
Fotoğraf:Eren Saran/Evrensel
Eren SARAN
İzmir
Petrol-İş’in örgütlü olduğu SOCAR Holdinge ait PETKİM ve Star Rafineri’de yeni dönem toplu iş sözleşmesi (TİS) görüşmeleri başladı.
TİS’in ilk görüşmesi, SOCAR Holding ana binasında Petrol-İş genel merkez yöneticileri, Aliağa şube yöneticileri ve işyeri temsilcilerinin katılımıyla dün yapıldı. Petrol-İş Aliağa Şube Yönetimi bugün sabah PETKİM ve Star Rafineride vardiya giriş çıkışlarında açıklama yaparak, işçileri görüşme hakkında bilgilendirdi.
YILLIK ENFLASYON ORANINDA ZAM TALEBİ
637 Star Rafineri ve 1733 PETKİM işçisini ilgilendiren ve görüşmeleri ayrı yürütülen sözleşme kapsamında sendikanın iki işyeri için de ilk 6 ay için yıllık enflasyon oranında zam isteyeceği öğrenildi. İkinci altı ay içinse enflasyon artı yüzde 10 zam talebinde bulunuldu.
2017 yılından itibaren 3 yıllık olarak bağıtlanan sözleşmelerin iki işyeri için de yeniden 2 yıl olarak düzenlenmesi talebi de taslakta yer alıyor.
Ayrıca PETKİM için yüzde 27.5 olan vardiya primlerinin artışı, Star Rafineri içinse verimlilik primi (tahsilat primi) istenmesi sözleşmede öne çıkan maddelerden bazıları. SOCAR Holding ile yapılan ilk görüşmede resmi bir tutanak imzalanmadığı ancak bazı idari maddelerin görüşüldüğü, görüşülen maddelerin 12 Ocak 2023 tarihinde yapılacak ikinci toplantıda tutanak altına alınacağı öğrenildi.
"SAĞLIKLI BİR SÜREÇ İLERLEMEDİ"
Patron yetkililerinin sözleşmeyi bir an evvel bitirme eğiliminin olduğu da görüşme sonrası ifade edilen görüşlerden biri. İşçiler arasında ise enflasyon oranında istenen zammın dahi kendileri için yeterli olmayacağı konuşuluyor.
Sözleşmenin son halinin işyerlerine geç ulaştırılmış olması da işçiler tarafından eleştiriliyor. Bir PETKİM işçisi, sözleşmenin son halinin (zam oranlarının da yer aldığı hali) ilk görüşmeden çok kısa bir süre önce WhatsApp üzerinden kendilerine ulaştırıldığını belirterek, “Fabrikalara son halinin gelmemesi nedeniyle PETKİM işçisi süreci kulaktan dolma bilgilerle karşılıyor. Sağlıklı bir tartışma ortamı yaratıldığını söylemeyeyiz. Ayrıca sözleşme komisyonu kurup dört defa görüşme yapıldığını duyuyoruz, bundan da kimsenin haberi yok. İşçiye sorulmadan böyle görüşmelerin yapılması doğru değil” dedi.
"ASGARİ ÜCRETİN ÜÇ KATI OLMALI"
Yıllık enflasyon oranında zam belirlenmesine ilişkin konuşan bir başka işçi de “Geçtiğimiz yıl aralık ayından bu yıl aralık ayına kadarki enflasyon zammı isteniyor. Sözleşme masasına yüzde olarak oturulmasını doğru bulmuyorum. Aldığımız brüt ücret ortalama 17 bin, net ücretimiz sözleşme bittiği gün asgari ücretin üç katına denk gelebilmeli ki biz 2023 yılında 2022’den daha refah bir hayat sürebilelim” diye konuştu.
Asgari ücretin belirlendiği gün herkesin kendi ücreti etrafında sözleşme sürecini değerlendirmeye başladığını ifade eden bir başka işçi de “Birçok arkadaş ücretini asgari ücretle karşılaştırıyor. Normali de bu bence. Yoksulluk sınırı 25 bine dayanmış, zamlar ortada, bizlerin maaşlar da uzaktan bakılınca iyi işte dedirtebilir ama aldığımız maaşın çoğu vergiye gidiyor. Hak ettiğimiz oranda bir zam almalıyız” dedi
Krizin daha da belirgin hale geleceğini söyleyen işçi, “İşveren de bir an evvel bitirmek isteyecektir bu sözleşmeyi. Şimdi vereceğini verecek daha sonra enflasyon ve zamlar karşısında yine biz ezileceğiz. Kimse bu sözleşme masasından yüzde 40 aldık diyerek kalkmamalı. Gerçek enflasyonu göz önünde bulundurduğumuzda yüzde 100 zam bile bizi uzun süre götürmeyecektir” dedi.
"BU SÜREÇ SAĞLIKLI İLERLEMİYOR"
PETKİM işçisi
İzmir
PETKİM’de toplu sözleşme görüşmeleri aralık ayının 26’sında yapılan ilk oturumla başladı. Ancak sendika genel merkezinde son hali verilen sözleşme taslağımız bize ulaşmadı. Ne değişti ne değişmedi, son hali nasıl, bilmiyoruz maalesef. Star Rafineri taslağı ulaşmış arkadaşlara ama taslaktan işçinin yazdığı kimi taleplerin çıkarıldığını görüyoruz. Nedeni sorulduğunda da genel merkezin yaptığını ifade ediyorlar. PETKİM taslağı ise henüz elimize ulaşmadan sözleşmeye oturuldu. Bu seneki sözleşmede yapılan bir değişiklik de ilk kez bir görüşmenin işyerinde olması. Daha önceleri ya genel merkezde görüşülür ya da tarafsız bir yerde olurdu. Yine daha önceki tecrübelerimiz gösteriyor ki sadece işveren gerginlik zamanında sendikaya gitmez ve işyerine çağırırdı ki sendika da buna uymazdı. Bu durumun bir anlamı var mı yok mu pek anlaşılır değil.
GENEL MERKEZ ÖNCÜLÜK ETMELİ
Maalesef sendika genel merkezi TÜPRAŞ, TPI, DYO, SASA’da da olduğu gibi işçiye öncülük yapan bir yerde durmuyor ve bu bizim için oldukça sıkıntılı bir durum olarak görünüyor. Önce pandemi sonra da enflasyon ve yoksullaşma fırtınasından yaralı ve yoksul çıkmış bizler sözleşme sürecine endişe ile girmek istemiyoruz ve gerek genel merkezi gerekse şubeyi şeffaf ve güçlü bir şekilde görmek istiyoruz. 2011 senesinde olduğu gibi kayıpla biten ama açıklanmayan, şirket uygulamaya başladıkça öğrendiğimiz sorunlarla karşılaşmak istemiyoruz.
ENFLASYON ORANINDA ZAM KAYBIMIZI GİDERMEZ
Endişe yaratan şey sadece sendika genel merkezinin durumu değil aynı zamanda şirketin uygulamaları ve enflasyon. Malum sendika taslağı resmi enflasyon üzerinden kuruyor ama alım gücümüzün kaybı ve yaşamımızdaki gerilemeler enflasyon hesaplarıyla örtüşmüyor. Taslakta 2022 aralık ile 2023 aralık enflasyonu arasındaki açıklanacak enflasyon oranı beklenecek deniyor. Petrol-İş Genel Merkez yöneticilerinin kendilerine yıllık yüzde 83 artış yaptığını düşünürsek aslında sendika kendi önünü görebiliyor.
CİDDİYETİN FARKINDA MIYIZ?
PETKİM’e bağlı ETİLEN fabrikası yüzde 50 kapasite ile çalışırken, ACN ve PTA’da ise ticari duruşa geçildi. PTA’daki mekanik bakımda çalışan arkadaşlar başka bölümlere gönderilmiş durumda. Bu bölümler de daha önce kapatılan işyerleri kadar büyük işletmeler.
Toplu sözleşmeyi şirketle beraber yöneten bir başka isim de Cumhurbaşkanı Başdanışmanlarından Mehmet Uçum. Bu durum işlerin ne kadar ciddi olduğunu anlamak için yeterli. Ama sendikamızın genel merkezi de aynı ciddiyette mi acaba?
İşyerinde yaşanan sorunların üstünü örtmek, esnek ve uzun süreli çalışmaları olağanlaştırmak için son zamanlarda başvurulan yöntemlerden biri de “7 bin 500 lira verilecek, dişinizi sıkın şirket para dağıtacak” propagandası. Bu gibi tehlikelere karşı da dikkatli olmamız gerekiyor.
MÜTEVAZI OLAMAYIZ
Sendika “Yoksullaştığımız ve ücretlerimizin eridiği zamanlarda bizim toplu sözleşmemiz var, para isteyemeyiz” derken şimdi toplu sözleşme zamanında isteyemediği her şeyi gündeme getirmeli. Mütevazı davranması için hiçbir sebep de yok.
Şirket yönetimi de pek çok şey istiyor ve bunu rica olarak da sunmuyor bizlere. Socar Holding, TİS’teki sosyal yardım maddelerini tek bir madde haline getirip, ayrı ayrı zam vermemek için uğraşıyor. İki ayrı işyeri olan PETKİM ve Star Rafineri işçilerini SOCAR işçisi olarak görüp, entegrasyon dediği süreçle her yerde her işi yapar hale getirmek istiyor ve bakım çalışmalarını da bunun için merkezde toplamak istiyor. PETKİM ve Star Rafineri çalışanları depolama da dahil SOCAR’a ait her yerde çalışsın istiyor. Star sözleşmesinde, SOCAR’a ait her işyerinde çalışır ifadesi var ancak bu PETKİM’de yok. İşte işveren bu maddeyi PETKİM işçisi için de uygulanabilir kılmak istiyor. Oysa sendika için hedef, Star Rafineri sözleşmesinde yer alan bu maddeyi PETKİM’deki şekliyle geçirmek olmalı.
Tabii en kötüsü de işçiyi bölmek istiyor; formen/teknisyen, bakımcı/işletmeci, çok çalışan/az çalışan, işverenin her dediğini yapan/yapmayan, mesaiye kalan/kalmayan... Hem bu bölünmelere hem şirketin uygulamak istediği hak gasplarına karşı hem de pandemiden bu yana oluşan kayıplarımızın karşılanması için karşı istatistik ofisinin açıklamasını bekleyerek hepimizi beklenticiliğe sokan yönetim herkesin içinde huzursuzluk yaratıyor.
