Trendyol Go eyleminden yansıyanlar

Murat UYSAL
İstanbul

Trendyol, 16 Ocak Pazartesi günü binlerce Trendyol Go kuryesini ilgilendiren zam teklifini kuryelere mesaj yoluyla iletti. Buna göre Trendyol Go kuryeleri zamlı tarifeyle, bonuslar dahil geçtiğimiz yıl paket başına 14 lira olan ücretleri yeni dönemde 18 liraya çıkacaktı. Bu zam teklifine tepki için yüzlerce Trendyol Go kuryesi bağlı bulunduğu Trendyol ofisinin önüne motorlarıyla akın etti.

İstanbul Anadolu yakasında Kozyatağı, Avrupa yakasında ise Alibeyköy Trendyol ofisine bağlı çalışanlar eylemlere öncülük etti. Alibeyköy’deki ofisin önünde toplanan Trendyol Go kuryeleri, aralarından seçtikleri arkadaşlarını ofis yetkileriyle görüşmeye gönderdi. Görüşme devam ederken dışarıdakiler ofise bağlı çalışan diğer kuryeleri de ofis önüne çağırmaya devam ediyordu. Küçük gruplar halinde Alibeyköy ofisi önüne gelen kuryeler alkışlarla kornalarla karşılandı. Aralarından seçtikleri bir sözcü yüzünü gizleyerek o an Alibeyköy Trendyol ofisi önünde olan basına durumu anlatıyordu.

"BURADA YAMYAM SİSTEMİ UYGULANIYOR"

Sözcü olarak seçilen Trendyol kuryesi, “Yüzde 45 gibi bir zam yapıldığı söylendi ancak cebimize yansıyana bakıldığında yüzde 10’luk bir zam yapıldı. Geçen sene aldığımız ücretle aynı ücreti alıyoruz şu an. Bu zam teklifiyle hiçbir kazancımız yok. Bir sene önce benzin 5 liraydı şu an 20 lira. 1 Ocak’ta yapılması gereken zammı 15 gün geciktirdiler, bunun sebebinin diğer kurye şirketlerinin kurye alımını kapatmasını bekledikleri olarak düşünüyorum. Başka firmalara geçmemizi de engellemiş oldular ki onların zammına mecbur kalalım” diyor.

Tamamı esnaf kurye olan Trendyol Go kuryelerinin esnaf kurye modelinin uygulanışına dair de şikayetleri vardı. Aynı sözcü, “Esnaf kurye modeli başlı başına bir dolandırıcılık sistemi. Bizden hiçbir şekilde mesul değiller. Bizleri sadece kullanıyorlar. Ölen ölüyor, kalan kalıyor. Bizim maddi manevi yanımızda olmuyorlar” diyor. Çalışma koşullarından yakınan sözcü, “Kaza yapma sebebimiz hızlı paket atmaya çalışmak. Bizim saatlik garanti ücretimiz yok. Eğer ben paket atarsam cebime para girer paket atmazsam 10 saat sistemde kalsam 5 kuruş kazanamam. Diğer kurye şirketlerinde garanti ücret olayı var, hız sınırı var, 50’yi geçemiyorlar. Burada tamamıyla yamyam sistemi uygulanıyor. Bundan dolayı kaza oranlarımız da çok yüksek. Son bir senede diğer şirketlere göre çok daha fazla Trendyol kuryesi öldü” diye anlatıyor.

"BUNLAR BİZİM TABUTUMUZ"

Sözcü ile görüştükten sonra kuryeler arasında dolaşmaya başlıyoruz. “Çok gençler...” Kuryelerin yanında geçerken bunu düşünmemek mümkün değil. Henüz 18 yaşında, bıyıkları terlememiş kendilerine bol gelen formalarıyla o kadar fazla genç var ki. 18’den de küçük gösterenlere iki kez yaşlarını soruyoruz. Kimi okulu bırakmış, kimi liseden sonra okumamış. Üniversiteyi bitiremeyip bu işe başlayanlar, üniversite mezunları hepsi bir arada, aslında benzer amaçlarla kuryelik yapıyorlar. Belki canlarını ortaya koyarak biraz daha fazla kazanmak. “Bunlar bizim tabutumuz” diyor biri: “Tabutun borcunu ödemek, akşam eve geldiğinde ekmek alacak para çıkarmak, kimse keyfinden yapmıyor. Bu işin para kazandırdığı dönemi de çoktan geçtik. Eskidendi üç beş paket atıp eve dönme işleri. 12-15 saat çalışman lazım bir şey kazanmak için. Böyle başka yerde de çalışsam buna yakın para alırım zaten.”

Geçtiğimiz altı aylarda yapılan zamların bir karşılığının olmadığını anlatan kurye, “Zamdan önce kurye alımını durduruyorlar. 30 paketi 8-9 saatte çıkıyorsun, kazandığını sanıyorsun. Geçtiğimiz temmuzda da böyle oldu. Zam yaptılar, ardından kurye aldılar. Sayı o kadar arttı ki 30 paketi göremez olduk. 30 paket atabilmek 11-12 saat çalışmamız gerekti. 30 paket demek borcun masrafların derken sana bir şey kalmaması demek, kazanmak istiyorsan 30’un üzerine çıkacaksın. Bunun için de daha fazla çalışmak gerekiyor” diyor.

"MASLAK’A GİDİP ÇÖZELİM"

Ardından kuryelerin kendi aralarında seçtikleri, ofis yetkilileri ile görüşmeye giden arkadaşları görüşmeden çıkıyor. Bekleyen kuryelere yaptıkları konuşmada taleplerinin kabul edilmediğini dile getiriyorlar. O anda kalabalıktan “O zaman Maslak’a”, “Maslak’a gidip çözelim” sesleri yükseliyor. Bu ses anında karşılık buluyor. Alibeyköy’deki 200’e yakın kurye motorlara atlıyor. Bizim için de sepetsiz, arkasına oturulabilen bir motor bulunup, kask ayarlanıyor. Kuryelerle beraber Maslak’taki Trendyol Genel Merkezine doğru hareket ediyoruz. Yol boyunca kameramıza yaklaşıp motor üstünde; slogan atanlar, taleplerini haykıranlar, “Zam istiyoruz” diye bağıranlar oluyor.

Büyük bir coşkuyla Trendyol Genel Merkezi önüne gelen kuryeler burada da alkışlara sloganlara devam ediyorlar. Alibeyköy’deki kalabalıktan fire verilmiş olsa da yolu kapatacak kadar büyük bir kalabalık genel merkez önünde. Firma yetkilileriyle görüşme talep eden kuryeler, sorumlu kimsenin olmadığı yanıtını alıyor. Buna rağmen genel merkez önünde beklemekte kararlı olan kuryeler, Kozyatağı ofisindeki kuryelerle iletişime geçiyor. Onları da genel merkez önüne çağırıyorlar. Kozyatağı ofisindeki kuryelerin yola çıktığı haberini alan kuryeler coşkuyu alkışları artırıyor.

"HİÇBİR YERE GİTMİYORUZ"

Bu esnada polisle görüşen bir grup kurye daha yüksek bir yere çıkarak, sorumlu birinin olmadığından polise zorluk çıkarmamak için dağılmaları gerektiğinden bahsediyor. “Yarın yine buraya geliriz. Polis de bize yardımcı olacak. Şimdi dağılalım arkadaşlar” diyor. Bu çağrıya kitle içinden tepki gecikmiyor. “Bugün dağılırsak yarın buraya giremeyiz”, “Hiçbir yere gitmiyoruz”… Tepkilerin ardından Alibeyköy ofisi önünde seçilen temsilciler söz alıyor. Kitlenin dağılmayacağını talepleri karşılanana kadar genel merkez önünde kalacaklarını duyuruyorlar. Kozyatağı ofisinin ardında Beylikdüzü ofisine bağlı kuryeler de dahil oluyor. Genel merkez önündeki kalabalık gece 02.00’ye kadar orada kaldı.

BASINA BİLE ENGEL

Ertesi gün polis önlemini almış, Trendyol Genel Merkezinin bulunduğu plazanın girişi kapatılmış, kuryeler küçük gruplar halinde plazanın arkasındaki boş alana sürülüyordu. Buna rağmen kitle daha kalabalıktı. Küçükçekmece, Bağcılar, Gaziosmanpaşa kuryeleri de genel merkez önündeydi. İlk günden farklı olarak kuryeler gazetecilerle konuşmuyor, gazetecilerle konuştuğu görülen kuryelerin koluna bir başka kurye girip uzaklaştırıyordu. Gazetecilere uygulanan muameleden sendikalar ve siyasi partiler de nasibini almıştı. İlk gün alanda olan ve işçilerle görüşen Turizm, Eğlence ve Hizmet İşçileri Sendikası (TEHİS) ertesi gün hedef gösteriliyor. İkinci gün alana gelen TÜMTİS ve Nakliyat-İş kuryelerle görüştürülmüyordu. İlk günün ardından polisin kuryelerle toplantı yaptığı anlatılıyor. Birkaç gazetecinin kurye gruplarına fotoğraflarıyla atılıp hedef gösterildiğini “Kesinlikle görüş vermeyin” denildiğini öğreniyoruz.

Geçtiğimiz yıl Yemeksepeti Banabi kuryelerinin eylemlerinde de gördüğümüz motor dernekleri; Yemeksepeti kuryelerini etkisi altına alamamıştı ancak Trendyol Go kuryeleri üzerinde etkisi büyüktü. İkinci gün temsilciler onların arasında seçiliyor, yapılan konuşmalarda sendikalar ve siyasi partiler apaçık hedef gösteriliyor: “Polislerle irtibat halindeyiz. Bizim basına kendimizi kötü göstermememiz gerekiyor. Aramızda bizden gibi görünen art niyetli insanlar var. Bunlara fırsat vermeyelim. Polis de bizim hakkını arayan emekçiler olduğumuzu biliyor. Bu işi polis ile beraber yürütüyoruz. Bizim başka bir kuruluşa ihtiyacımız yok. Bizden gibi görünen, asıl maksadı başka olanlardan uzak duralım...”

Bu konuşmanın ardında görüşmeler devam ediyor. Günün sonunda Trendyol patronunun pazartesi gününe kadar süre istediği o zamana kadar herkesin işinin başına döneceği duyuruluyor. İki gün süren genel merkez önündeki eylem böylelikle sona eriyor.

KURYELERİN TALEPLERİ

Trendyol Go kuryelerinin talepleri ise şu şekilde:

1. 30 paket atarak minimum 1300 TL olsun. (Paket başı, km ve bonuslar)
2. Alevli saat olacaksa, saatlerin eskisi gibi 18 saate indirilsin ve günlük olarak değil haftalık alevliye dönülsün.
3. Alevli saatlerin çalışma zorunluluğu kaldırılsın. Mola hakkı sınırsız olsun.
4. Mağaza ile müşteri mesafesi toplam 4 km olsun.
5. Bonus olmaya devam edecekse eski baremlere dönülsün.
6. Asansör olmayan binalarda çıkma zorunluluğu en fazla 5 kat olsun.
7. Trendyol kuryesi olduğumuza dair özel kimlik belgesi verilsin. (Bu sayede kimlik isteyen sitelere verebiliriz)
8. AVM’lerden alınan ve teslim edilen siparişlerde ekstra ücret.
9. Mağaza ile müşteriye olan yürüme mesafesi maksimum 300 metre olsun.
10. Mağaza ve restoranlarda bekleme süresi maksimum 10 dakika olsun.
11. Sipariş kuryeye atandığı zaman müşteri ve mağaza kaynaklı sipariş iptallerinde, iptal olan sipariş bonusa yansıtılsın.
12. Sipariş atandığı zaman mağazaya olan mesafenin en fazla 2 km olsun.
13. Kuryenin gideceği müşterilerin eskisi gibi adreslerinin gözükmesi.
14. İş Kanunu ve hükümleri ve ilgili mevzuat uyarınca bu talepler sebebiyle hiçbir Trendyol kurye işçisi işten çıkarılmayacak.
15. İşe alımlar 6 ay süreyle yapılacak, Trendyol kurye işçilerine işe alım yapılacağı bildirilecek.
16. Özel sağlık sigortası Trendyol kurye işçilerinden karşılanmayacak. Trendyol, kuryelerin özel sağlık sigortasını ödeyecek.
17. Çağrı merkezindeki müşteri temsilcilerinin eğitilerek tekrardan yetkilendirilmesi.
18. Takım lideri olarak sahadan deneyimli insanlar seçilmeli.
19. Mağaza ve restoranlardan alınan siparişlerin zarar görmesi ve bozulması durumunda slotların kapanmaması ve ilgili siparişin hem bonusa hem de paket başına eklenmesi.
20. Akşam vardiya çalışmalarında eksik personel için ateşli saat artırmak yerine akşam çalışma saatleri için teşvik primi verilsin.
21. Müşteriye teslimatlarda araçla girilemeyen sitelerde ekstra bir paket bonus verilsin.
22. 15 günlük ücretler, yeni zam üzerinden geçmişe dönük zamlı olarak ödensin.
23. Artık taşeron olarak DSM lojistik bünyesinde çalışmak istemiyoruz. Trendyol'a bağlı olarak çalışmak istiyoruz.

Trendyol GO kuryeleri sefalet zammına karşı bir kez daha genel merkez önünde

Trendyol GO kuryeleri sefalet zammına karşı kontak kapattı