Prof. Dr. Şükrü Hatun: Sensör tüm diyabetli çocuklar için hak olmalı

Vural NASUHBEYOĞLU
İstanbul

Türkiye’de yaklaşık 30 bin Tip 1 diyabetli çocuk var. Uzun bir süredir doktorlar ve aileler, bu çocukların izleminde önemli bir yeri olan ve dünyanın birçok ülkesinde ücretsiz karşılanan sensörlerin devlet tarafından verilmesi için çaba gösteriyor. Haziranda Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, bu konuda aileleri ve doktorları heyecanlandıran bir müjde verdi: “Tip 1 diyabet hastası evlatlarımızdan insülin tedavisi gören 11 bin 500 kişiye sürekli glukoz ölçüm cihazını temin edeceğiz.” Bu açıklamanın ardından aileler, Sosyal Güvenlik Kurumunun (SGK) devreye girerek sürekli şeker ölçüm cihazlarını geri ödeme kapsamına alacağını beklerken, sensör yardımı adı altında Aile ve Sosyal Bakanlığına bağlı bir birime devredildi.

MUHTAÇLIK ŞARTI HAYAL KIRIKLIĞI YARATTI

Yaş sınırı konusunda bir belirsizlik yaratıldı ve sensör desteği muhtaçlık şartına bağlanarak, kriterlere uyan, sosyal yardım alan ailelere sensör yardımı yapılacağı duyuruldu. Ayrıca yardım süresi de şimdilik 2 yılla sınırlı ve 2 yıl sonra ne olacağı da belirsiz. Bu kapsamdaki çocuk sayısının da 6 bin olarak belirlendiği açıklandı. Sensörle, günde onlarca kez çocuklarının parmaklarını delmek, gece uykudan uyandırıp glukozunu ölçmek zorunda kalmak, bazıları işini bırakan, çocukları kreş ve okuldayken ne oldu diye merak etmek zorunda kalmayacaklarını düşünen aileler, muhtaçlık şartıyla hayal kırıklığına uğradı.

"ŞARTA BAĞLAMAK DOĞRU DEĞİL"

Tip diyabetli çocuklara sensör sağlanması için uzun zamandır mücadele yürütenlerden Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Uzmanı Prof. Dr. Şükrü Hatun, bunun bir adım olduğunu ama muhtaçlık şartına bağlanarak destek olarak verilmesinin doğru olmadığını söyledi. Sensörlerin tüm çocuklara hak olarak ücretsiz verilmesi için iki kez CİMER’e başvuru yapan Prof. Dr. Şükrü Hatun, cevap beklediğini ve umudunu koruduğunu söyleyerek “Sensörler Tip 1 diyabetli çocukların en temel haklarından birisidir. Dünyanın birçok ülkesinde de sensörler ücretsiz olarak veriliyor” dedi.

"ÇOCUKLARA CİMRİ DAVRANILMASI ÜZDÜ"

Sensörlerin Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) kapsamına alınarak verilmesini, bunun yardım değil hak olduğunu savunduklarını dile getiren Prof. Dr. Hatun “Ama bu görev Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına verildi ve yakacak, elektrik faturası yardımı gibi bir kategoriye alındı. Böylece sensör, sadece belli bir gelirin altında olan, geçim zorluğu çeken ailelere verilecek. Bu kapsamda şu anda 6 bin çocuğa sensör desteği için ihale açıldı. Tip 1 diyabetli çocuklara bu şekilde cimri davranılması bizleri üzüyor” dedi. Sensörün maliyetinin aylık 3 bin TL’den başladığını, çalışan anne ve babalar için bile bunun ciddi bir maliyet olduğuna dikkati çeken Hatun, çoğu ailenin bunu ödemekte güçlük çektiğine işaret etti.

"NAVİGASYON GİBİ, ÖNCEDEN BİLGİ VERİYOR"

Sensörün çocukların parmaklarının yüzlerce kez delinmesini engellemenin yanında asıl olarak diyabetin tedavisinde, izleminde büyük bir kolaylık sağladığını söyleyen Hatun “Sensörler öngörüyü sağladığı için ailelerin, örneğin kan şekeri düşüklüğü ve yüksekliklerine, daha oluşmadan müdahale etmelerine, ayrıca uzaktan izlemeye olanak sağlıyor. Bir tür arabalarda navigasyon gibi. Trafik nerede açık nerede tıkalı size bunu önceden gösteriyor. Ayrıca parmaktan glukoz ölçümü fotoğraf çekme gibi. Anlık veri sağlıyor ama öncesini sonrasını bilemiyoruz. Ama sensör video çekmek gibi. Anı yakaladığı gibi öncesi ve sonrasında ne olduğunu gösteriyor. Yükseliş ve düşüşlerde önceden alarm veriyor” dedi.

"TEDAVİ İÇİN GENİŞ BİR BİLGİ SAĞLIYOR"

Çocuklar okula, kreşe güvenle gidebiliyor. Uzaktan izlem sağlaması en önemli katkısı. Ayrıca biz doktorlar ve diyabet ekibi için de geniş bir bilgi sağlıyor. Bu yüzden biz doktorlar olarak sensörlerin Tip 1 diyabetli çocuklar için bir hak olarak tanınıncaya kadar mücadeleye devam edeceğiz” ifadelerini kullandı. 

KAMU İÇİN MALİYETİ DEVEDE KULAK 

Yunanistan, Suudi Arabistan, Polonya ve Avrupa ülkelerinin neredeyse tamamında sensörler ücretsiz olarak veriliyor.  Türkiye’de ise ailelerin sensörü ücretsiz alabilmesi, aile geliri aile bireyleri sayısına bölündüğünde 2 bin 835 TL’yi geçmek şartıyla düzenlendi. Peki ücretsiz verilmesi bu kadar şarta bağlanan sensörün kamuya 1 yıllık maliyeti ne kadar? Aslında kamu bütçesine maliyeti devede kulak misali. 18 yaş altında 30 bin Tip 1 diyabetli çocuk olduğu biliniyor. Sensörün aylık maliyeti 3 bin TL olarak alt sınırdan hesaplandığında: 30.000 x 3. 000= 90.000.000 TL. 1 yıllık ise kamuya maliyeti sadece 1 milyar 80 milyon TL yapıyor. Bu arada sensörler tam olarak ücretsiz olduğunda bile 5 yıl içinde çocukların sadece yüzde 50’si sensör kullanıyor.

SENSÖRÜN FAYDALARI

• 24 saatte her 5 dakikada bir, kan almadan ve çocuğun haberi bile olmadan glukoz ölçümü sağlıyor
• Kan şekerindeki yükseliş ve düşüşlerini alarmlar sayesinde önceden haber veriyor
• Geceleri çocuklar uyurken başında nöbet tutmaya, parmak delmeye gerek olmuyor
• Çocuklar ailesinin yanında değilken de uzaktan izlem kolaylığı sağlıyor. Bu sayede özellikle anneler işlerini bırakmak zorunda kalmıyor.