Ölüm gemisi São Paulo Atlantik’e mi batırılacak?
Tehlikeli zehirli atık maddeler barındıran São Paulo gemisinin Brezilya donanması tarafından ele geçirilmesinin ardından gemi “Atlantik Okyanusu’na mı batırılacak?” sorusu gündeme geldi.
São Paulo gemisi | Fotoğraf: ABD Donanması
Ramis SAĞLAM
İzmir
Tehlikeli zehirli atık maddeler barındıran eski Brezilya Uçak Gemisi São Paulo geçtiğimiz cuma günü Brezilya donanması tarafından ele geçirildi. Brezilya donanması resmi açıklama yaparak geminin mümkün olduğu kadar açık denize taşınması gerektiğini iddia etti. Bu açıklama gemi “Atlantik Okyanusu’na mı batırılacak?” sorusunu gündeme getirdi. Gelişmelerle ilgili Gemi Söküm STK (NGO) Platformu da kamuoyuna bilgilendirme yaptı. NGO açıklamasında donanmanın, tehlikeli atık miktarı, toksisite ve şüpheli radyoaktivite barındıran São Paulo’yu bir limana yanaştırmama niyetinde olduklarını belirtti. Gemideki tehlikeli kimyasalların yeniden incelenmesini istemeyen Brezilya donanmasının gemideki küçük bir sızıntı bahanesini kullanacağı iddia ediliyor.
"BÜYÜK ÇEVRE SUÇU İŞLENEBİLİR"
NGO açıklamasında, Basel Eylem Ağının (BAN) İcra Direktörü Jim Puckett ve STK Gemi Söküm Platformu Direktörü Ingvild Jenssen’nin açıklamalarına da yer verdi. Puckett, donanmanın São Paulo’yu Brezilya’ya geri getirerek daha fazla incelemeye tabi tutmak istemediklerini, artık net olarak bir bahane kullanarak batırmaya çalışacaklarını iddia etti. Puckett “Donanma gücü kendi eline aldı. Başkomutan olarak Başkan Lula müdahale etmezse denizde büyük bir çevre suçu işlenmeye hazırlanıyor” dedi. Basel Konvansiyonuna aykırı davranıldığını söyleyen BAN İcra Direktörü Jim Puckett, “São Paulo’nun güvenli bir şekilde Brezilya’ya iade edilmesi gerekiyor. Londra Protokolü, ağır metaller, asbest ve PCB’ler gibi zehirli atık kalıntılarından arındırmak için tüm çabalar gösterilmedikçe gemilerin kasıtlı olarak batırılmasını yasaklamaktadır” dedi.
"DEVLET DESTEKLİ ÇEVRE SUÇU OLUR"
STK Gemi Söküm Platformu Direktörü Ingvild Jenssen ise Brezilya Donanmasının Başkomutanı Başkan Lula’yı derhal müdahale etmeye çağırdı. Jenssen “Bu zehirli uçak gemisini kasıtlı olarak batırmak, devlet destekli bir çevre suçu anlamına gelir” dedi.
STK Gemi Söküm Platformu, Basel Eylem Ağı, BAN Asbest Fransa, Henri Pézerat Derneği (İş, Sağlık, Çevre), İstanbul İSİG (İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği) Meclisi, Brezilya ABREA (Associação Brasileira dos Expostos ao Amianto) Brezilya Çevre ve İklim Değişikliği Bakanı Marin Silva’ya ve IBAMA Başkanı Rodrigo Agostinho’ya acil eylem çağrısı yaptı. Çevre ve emek örgütleri, iki bakana yazdıkları açık mektupta, Brezilya Deniz Kuvvetleri tesisine yanaşması için emir verilmesi ve geminin denize elverişli ve su geçirmez hale getirilmesi için bir donanma tersanesinde gerekli onarımlar yapılması talebinde bulundu. Deniz kuvvetleri uzmanları tarafından tam, bağımsız ve şeffaf bir tehlikeli madde envanteri (IHM) çıkarılması gerektiği belirtilen mektupta, ilk kez tüm bölmeler açılarak ve özellikle tüm asbest, ağır metal yüklü boyalar, PCB’ler ve radyoaktif izotopların olası varlığı dahil tehlikeli atıklar açısından değerlendirme istendi.
ÇAĞRICI ÖRGÜTLER UYARDI
Örgütler ayrıca şu uyarılarda bulundu:
- Çevre ve işçi sağlığı ihlal edildiği için geminin Aliağa’ya dönmesine izin verilmemelidir
- Geminin geri dönüşümü yalnızca kurumsal bir şirket tarafından AB onaylı bir tersanede yönetilmeli.
- Basel Sözleşmesi’ne taraf olmayan ABD’ye ihracatın, ancak sözleşmenin imzalanmasıyla gerçekleştirilebileceği unutulmamalıdır.
- Gemi hiçbir koşulda yapay resif olarak batırılmamalıdır.
- Geminin geri dönüşüm için ihracatı yalnızca ithalatçı ülkeye değil, transit ülkelere de bildirilmelidir.
