Kentlerin damak tadı buluştu

Ramis SAĞLAM
İzmir

Sokak lezzetleri taşıdıkları özellikleriyle kentin damak tadını ele verir. Nasıl ki boyoz, gevrek, kumru, sübye, midye, kokoreç deyince akla İzmir gelirse, kathi roll, daulat ki chaat, bhel puri, dabeli ve garam masala deyince de Hindistan’ın Mumbai, Delhi, Kolkata şehirleri akla gelir. Nüfusu kadar sokak lezzetleriyle de dünya mutfağında farklı bir yere sahip Hindistan’ın yemek kültürü aynı Türkiye’de olduğu gibi bölgesel farklılıklar ve zenginlikler taşır. Bu zenginlik geçtiğimiz günlerde 12. Sokak Lezzetleri Festivali’ne Yeni Delhi’de ev sahipliği yaptı. Belki boyoz ve kathi roll henüz aynı festivalde buluşma fırsatını yakalayamadı ama İzmir Seyyar Esnaf ve Sanatkarlar Derneği heyeti Hindistan’daki festivalde yerini aldı. 

Ulusal Hindistan Seyyar Satıcılar Birliğinin (NASVI) ev sahipliğinde düzenlenen festivale dünyanın birçok ülkesinden sokak lezzet emekçisi katıldı. Yeni Delhi’deki Nehru Stadyumunda düzenlenen festivaldeki konferans ve panellerin adresi ise Nehru Üniversitesi toplantı salonu oldu.

Hindistan Şehircilik ve İskan Bakanı ve aynı zamanda Hindistan Eyaletler Meclisi Üyesi Hardeep Singh Puri’nin açılışını yaptığı festivalde birbirinden farklı sokak lezzetleri katılanların beğenisine sunuldu. Festivale katılan İzmir Seyyar Esnaf ve Sanatkar Derneği Başkanı Evren Laçin, Dernek Danışmanları Dr. Osman Sirkeci ve Prof. Dr. Kamuran Elbeyoğlu ile festival izlenimlerini konuştuk.

Festivalin Ulusal Koordinatörlüğünü yürüten Arbind Singh tarafından davet edildiklerini söyleyen Evren Laçin, “Festival ve konferansla kentimizin sokak lezzetlerini ve gastronomi turizminin gelişmesine katkı koymayı amaçladık. Kentimize özgü gevrek, boyoz, kumru, şambali gibi ürünleri oradan aldığımız deneyimlerle lezzet avcılarına tanıtmanın yollarını aradık. Tabii burada asıl amacımız Hindistan gibi 1.5 milyara yakın insanın yaşadığı ülkede seyyar esnafın örgütlenme deneyimleri ve kazanımlarını yerinde görmekti” dedi.

"YAŞAMIN SOKAKTA OLDUĞUNU GÖRDÜK"

Hindistan’daki seyyar esnaf ile Türkiye’deki seyyar esnaf arasında kıyaslanamayacak kadar uçurum olduğunu belirten Laçin, “İzmir’de sokaklarda dağınık olarak çalışan 250 bin seyyar esnafını tek bir çatı altında buluşturmamız, NASVI’nin dikkatini çekti” dedi. Hindistan’da kendi örgütlenme süreçlerini, kamu idarelerinin, politikacıların kendilerine bakış açısını aktarma fırsatı bulduklarını ifaden eden Laçin, “Sokakta hayat var sloganımızın, Hindistan’da nasıl karşılık bulduğunu, yaşamın sokakta olduğunu gördük. Şunu net olarak söyleyebilirim ki kültürleriyle, yemekleriyle, insani yaklaşımlarıyla çok değerli gözlemlerimiz oldu. Sokak emekçilerine dokunarak öğrenme fırsatı yakaladık” diye konuştu.

"ÖRGÜTLENME DENEYİMİMİZİ PAYLAŞTIK"

Laçin, “Sokak emekçilerinin örgütlenme sürecinde İzmir Büyükşehir Belediyesi ile olan ilişkilerimiz ve bu ilişkiler çerçevesinde elde ettiğimiz kazanımları hem Hintli sokak emekçileriyle hem de sokak emekçilerinin önderleri, sendika temsilcileri ve panelistlerle paylaştık” diye ekledi.

"FARKLI BİR EMEK DÜNYASI GÖRDÜK"

Hindistan sokaklarında farklı bir emek dünyasını gözlemlediklerini belirten Dr. Osman Sirkeci, “Delhi ve orta Hindistan’daki sokak emekçilerinin yaşamlarını yerinde görme ve inceleme fırsatı bulduk. Hindistan’ın ve dünyanın en güçlü örgütlerinden sayılan NASVI’nın Kurucusu ve Başkanı Arbind Singh ve yardımcıları ile tanışma fırsatı bulduk. NASVI’nın kuruluş hikayesini, 30 yıllık mücadele deneyimini ilk ağızdan dinledik” dedi.

MECLİSLERDE ÖRGÜTLENME

Hindistan’da 50 milyon seyyar esnaf olduğunun tahmin edildiğini ifade eden Sirkeci, 2014 yılında yürürlüğe giren kanunla birlikte NASVI’nın bugün bünyesinde bin beş yüze yakın sendikayı, sokak satıcıları derneğini, kooperatifi barındırdığını söyledi. 8 bin seyyar satıcılar meclisi kurmayı planladıklarını aktaran Sirkeci, “25 milyonluk başkent Yeni Delhi’nin 22 ilçesinde 22 seyyar satıcılar meclisi kurulmuş. Bu meclislerin yüzde 60’ı seyyar satıcılardan, yüzde 40’ı emniyet müdürlüğü, zabıta dairesi, sağlık işleri gibi belediye ve hükümet tarafından görevlendirilen temsilcilerden oluşmuş” diye anlattı.

"BÜTÜN SOKAK EMEKÇİLERİ BİRLEŞİN"

Sirkeci, “Emekçilerin uluslararası dayanışmasının adımlarını attığımız ve bu adımın pekişerek geliştiğini, kalıcılaştığını da çok yakından görme fırsatı bulduk. Marx’ın ‘Bütün ülkelerin işçileri birleşin’ çağrısından 175 yıl sonra sokak emekçileri için de ‘Bütün dünya sokak emekçileri birleşin’ sloganının hayata geçmeye başladığını söyleyebiliriz” dedi.

"HİNDİSTAN’DAKİ SOKAK SATICISI KADINLAR HAKLARINA SAHİP ÇIKIYOR"

NASVI’nın davetlisi olarak dünyanın en büyük sokak festivaline katılan Prof. Dr. Kamuran Elbeyoğlu, festival boyunca düzenlenen panellerde sunumlar yapmış. Sokakların tam anlamıyla hayat dolu oluşundan çok etkilendiğini anlatan Elbeyoğlu, “Ancak beni Hindistan’a her gidişimde en fazla etkileyen şey kadınların Hindistan yaşamındaki ve ekonomisindeki yeri oldu. Meclislerde kadınlar için yüzde 30’luk kota ayrımı var” dedi. Festivalin her sene Delhi’de Hindistan’ın dört bir yanından gelen seyyar satıcıların katılımıyla gerçekleştiğini anlatan Elbeyoğlu, “Festivalde ayrıca çeşitli akademisyen, araştırmacı, hukukçu ve siyasetçilerin katılımıyla düzenlenen paneller var. Bu seneki üç ana konudan biri Hindistan’da ve dünyada kadın seyyar satıcıların durumu olması kadınların genel olarak Hindistan ekonomisindeki ve sosyal yaşamındaki önemini göstermesi açısından kayda değer bir husustu” diye ekledi. Elbeyoğlu, “Panellerde alanında uzman kişilerin yanı sıra bir de sokak satıcısı temsilcisi konuşmacı olarak katıldı. Her üç oturumda da festivale katılan 500 seyyar satıcıyı temsilen kadın seyyarlar seçilmişti. Kadınlar panelde konuşma sırası kendilerine geldiğinde inanılmaz bir farkındalık sergiledi. Haklarına sahip çıkma konusunda son derece ısrarlı ve etkili oldukları ve konuya gerçekten hakim oldukları görülebiliyordu. Hindistan’daki kadın seyyarların böylesine etkin bir şekilde hayatın içinde olması ve haklarına sahip çıkma konusunda gösterdikleri kararlılık bütün dünya kadınları için emsal olmalı” dedi.