“Ya cebinden ya canından!” aritmetiğine karşı: HPV aşısı aşı takvimine alınsın! 

Erdinç İNCEER 

Boğaziçi Üniversitesi 

Human Papilloma Virus (HPV) olarak bilinen virüs, meme kanserinden sonra kadınlarda en sık görülen kanser türü olan rahim ağzı kanserine neden oluyor. HPV aşısı şu an çeşitli ülkelerde kadınlara ve erkeklere ücretsiz bir şekilde uygulanabiliyor fakat Türkiye’de geçtiğimiz aylara kadar bu aşı çok fahiş fiyatlara sunuluyordu. SGK ve devlet ise bunu karşılamıyordu. Oluşturulan dayanışma ağları, örgütlenen kampanyalar, açılan davaların kamuoyunda gündem oluşturması gibi süreçler sonuç verdi ve devlet aşıyı ücretsiz uygulayacağını açıkladı.  

Fakat elde edilen bu sonuç yeterli olmaktan uzak. Çünkü aşıya ihtiyacı olan kesimlerin tamamını kapsamıyor ayrıca uzmanların 9-14 yaş önerisine karşın aşının 18 yaşından itibaren uygulanması da eksikliğine işaret ediyor. Dolayısıyla Sağlık Bakanlığının aşıyı ücretsiz uygulama taahhüdü belirli bir yaş sınırı ve medeni halle sınırlı tutuluyor. Biz de geçtiğimiz yıl HPV pozitif olduğunu öğrenen bir arkadaşımızla hastalık sürecini, atılması gereken adımları konuştuk. Kendisi 20 yaşında bir üniversite öğrencisi. 

Ne zamandır HPV pozitifsiniz? Nasıl Öğrendiniz? 

Yaklaşık 1 yıl kadar önce genital bölgemde siğil olduğunu fark ettim ve kadın doğum doktoruna gittim. Test yapıldı ve sonuçlarda HPV pozitif olduğumu öğrendim. HPV’nin türleri var ve risk sıralamasına göre ayrımları var, bendeki “çok” yüksek riskli, kansere neden olan türde değil, riskli türde HPV. 

Hastalığı öğrendiğiniz süreçte hastane ve sağlık prosedürleri nasıl işletildi? 

Hastaneye gittiğimde girişte birkaç form doldurmam gerekiyordu. Her formu farklı bir hemşire getirdi. Hemşirelerden biri formu verirken cinsel olarak aktif olup olmadığımı sordu kibarca ve muayene için gerekli olduğunu söyledi. Ardından diğer formu getiren hemşire cinsel aktif olup olmadığımı öğrenmek için herkesin içinde yüksek sesle “Kızım sen evli misin bekar mı?​” diye sordu. Kadına yaklaşıp bekarım ancak cinsel olarak aktifim dediğimde “Hmmm anladım zaten.” gibi hadsiz bir yorumda bulundu. Hemşireler, doktorlar bile bu konuda düşüncesiz ve bilinçsiz olabiliyor maalesef. Siğillerimin tedavisi için doktor bir ilaç verdi ve haftada bir sürdükten sonra kısa sürede geçtiler. 

HPV’nin yalnızca cinsel yolla bulaştığı genel sanı olduğundan ailelerin bu konudaki tepkilerinin bir çekince yarattığı gözlemleniyor, sizin bu süreçte ailenizle olan iletişiminiz nasıl oldu?  

Bu durumu aileme açıklamadım çünkü muhafazakârlar, yakın arkadaşlarıma rahatlıkla söyleyebildim, bu konuda bilinçli oldukları için absürt bir tepki vermediler ya da bana kendimi kötü hissettirmediler. Gayet destekleyici bir şekilde yaklaştılar. 

Peki aşı olabildiniz mi? 

Hala aşı olamadım, yeterli maddi durumum yok.  

Sağlık Bakanlığı bundan birkaç hafta önce HPV aşısını belirli bir yaş grubuna ve evli insanlara ücretsiz uygulayacağını belirtti. Maddi sebeplerle aşıya ulaşamamışken bu aşı kriterleriyle karşılaşmak ne hissettiriyor sizde?  

Sağlık Bakanlığının aşı imkanını sadece belirli yaş grupları ve evli insanlara sağlaması evlilik dışı cinsel ilişkiye giren insanların canının değerini yok saymak demek. Kendi ahlaki ve dini değerleri çerçevesindeki vatandaşların canını önemsiyorlar. Gençken yapılmadığında koruma oranı azalan bir aşının evli kadınlara ücretsiz sağlanmasının başka bir açıklaması olamaz bence. Aşının ulaşılabilir olması beni daha güvende hissettirir. Benim yaşadığım basit bir sorundu ancak HPV yüzünden kanser olanların sayısı yadsınamayacak kadar fazla. Devlet hayat tarzlarını onaylamadığı için canlarından oluyor bu insanlar. 

HAYAL DEĞİL LÜKS DEĞİL! 

HPV aşısıyla rahim ağzı kanseri artık büyük ölçüde engellenebiliyor. Bugün 100’den fazla ülkenin aşı programında olan ve 9-14 yaş arasındaki çocuklara uygulanması tavsiye edilen aşı, Fahrettin Altun’un yaptığı açıklamaya göre ancak 18 yaş üstü yurttaşların aşı uygulamaları devlet tarafından karşılanacak. Üstelik “Ülkemizin sosyal gerçekliklerinden kopuk kararlar alamayız” temellendirmesiyle aşı uygulanmasının devlet tarafından karşılanmasında medeni halin de baz alınacağı TBMM’deki Sağlık Bakanlığı Bütçe Görüşmeleri sırasında ifade edildi. Başta kadınlar olmak üzere her yaştan bireyin sağlığı için kritik bir yerde duran ve 14 yaş ve üzerine üç doz halinde uygulanan bu aşının maliyeti, devlet tarafından karşılanmadığında 3000 TL’ye yaklaşıyor. 

HAK SAĞLIĞININ ÖNCELENMESİYLE MÜMKÜN! 

Bugün HPV aşısının yaygın bir aşılama programıyla aşı takvimine eklenmemesinin temel nedeni olarak aşının maliyeti öne sürülüyor. Oysa başta rahim ağzı kanseri olmak üzere HPV virüsünün sebep olduğu kanser türlerini tedavi etmeye yönelik ilaçların toplam maliyetinin aşıdan katbekat fazla olduğu biliniyor.  

Halk sağlığını önceleyen politikalar ve bunların ışığında düzenlenen bir bütçe yapılandırmasıyla HPV aşısı aşı takvimine eklenerek yalnızca gücü yetenin eriştiği bir sağlık hizmeti olmaktan çıkabilir, her yaştan, cinsel yönelimden ve medeni halden kadın HPV virüsü ve rahim ağzı kanserinden büyük ölçüde korunabilir.