Esnaf astronomik kira artışı altında eziliyor
AKP iktidarı kira zammında yüzde 25 sınırı getirdiğini açıklarken devlet kurumları bile yüzde 100'ü aşan zamlar yapıyor.
Fotoğraf: Evrensel
Ramis SAĞLAM
İzmir
Hükümetin kiralara getirdiği yasal sınır olan yüzde 25’in oldukça üstünde artan kira fiyatları yurttaşları zorlamaya devam ediyor. İzmir’de son iki yılda kira fiyatları yüzde 269 artarken Sosyal Güvenlik Kurumuna ait Konak SGK Bloklarında kira artışlarına ise ocak ayı itibariyle yüzde 122.93 zam geldi.
Hayat pahalılığı ve yüksek enflasyon karşısında dar gelirliler ödenmesi zor hale gelen kira artışlarını Tüketici Haklarını Koruma Derneği İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi Emin Tamer Gören ve Konak SGK Bloku esnafıyla konuştuk.
"KİRACILAR ÇOK YÖNLÜ MAĞDURİYET YAŞIYOR"
Kira artışıyla ilgili derneklerine çok sayıda şikayet geldiğini söyleyen Emin Tamer Gören, “Şikayetlerin neredeyse tamamının yüzde 25 tavan sınırlamasıyla ilgili olduğunu söyleyebilirim. Ev sahiplerinin enflasyon oranlarında kira artışı yapmak istediğine yönelik şikayetler aldık. Bu da gösteriyor ki kira artışında yüzde 25 sınırı uygulanmıyor. Bize gelen bilgiler içinde yüzde 25 uygulamasını uygulayan ev sahiplerinin de olduğunu biliyoruz. Fakat bu konunun tüketici hakları açısından değil Borçlar Kanunu açısından değerlendirilmesi gerekiyor. Kira sözleşmesi, kiraya verenle, kiracı arasında rızaya dayalı olarak imzalanıyor. Bu rızaya dayalı sözleşmenin yürürlüğe girdiği dönemde belki yüksek fiyatla oturmaya başlamıştı. Bugün yaşanan yüksek enflasyonla birlikte kira bedelinin düşük kaldığını iddia edebiliyor” dedi.
Ev sahiplerinin TÜİK’in açıkladığı enflasyonun bile çok üstünde kira talep ettiğine şahit olduklarını dile getiren Gören, “Ev sahipleri kira aşamasında boş tahliye taahhütnamesi imzalanmasını istiyor. Tarihsiz taahhütname imzalayan kiracının mağduriyeti başlamış oluyor. Bu taahhütnameye göre bir ay içinde evi boşaltmak zorunda kalarak yeni bir mağduriyete neden oluyor” diye konuştu.
Emin Tamer Gören | Fotoğraf: Evrensel
"EVİMİZE EKMEK GÖTÜRMEK İSTİYORUZ"
SGK Blokları Pasajı’nda kafe işleten Tuncay Saruhan, “Kiralara gelen yüksek artış nedeniyle kiramızı ödeyemeyeceğimiz için pasaj esnafı olarak sesimizi duyurmaya çalışıyoruz. Yüzde 122.93 artışı kabul etmemiz mümkün değil. Bizim üç yıl kira artışları dondurulsun talebimiz var. Daha önce 3-4 bin lira arasında olan kiralar 5 bin liranın üstüne çıktı. Şimdi yeniden değerlenmeye alınacakmış. Siz bu yeniden değerlendirmeyi neye göre yapıyorsunuz? 30 Ekim İzmir’de yaşanan depremden sonra Konak’taki kamu binalarının hepsi yıkıldı. Bu bölgeden taşınan kamu binalarından sonra iş potansiyelimiz yüzde 70 bitti. Pandemi döneminde ayakta kalmaya çalışırken, ardından yaşanan deprem biz esnafı da vurdu. Bir de bu kira artışları canımıza tak etti. Biz nefes almak, evimize ekmek götürmek istiyoruz” diye konuştu.
"BU ARTIŞI KARŞILAMAMIZ MÜMKÜN DEĞİL"
Pasajda dükkanı olan Levent Madan ise, “Bu artışı karşılamamız mümkün değil. Bazı günler siftah ile duruyorum. Biz burada 80 esnafız. Her birinde 2 kişi çalışsa 160 kişi buradan ekmek yiyor. Bırakın kirayı vermeyi elemanın parasını veremeyecek durumdayız” dedi.
"6 LİRAYA ÇAY SATMAYA UTANIYORUM"
14 yıldır pasaj çay ocağı işleten Ümit Kadir Karakış da “Bugüne kadar böyle bir artış görmedim. Kamu binalarının taşınmasıyla birlikte buradaki iş potansiyelimiz yüzde 30’lara düştü. Burada yeniden değerlendirme yapılacaksa öncelikle buradaki iş potansiyeli değerlendirilmeli. Benim işlettiğim çay ocağının kirası maksimum 2 bin 500 lira olması gerekiyor. Çünkü iş yok. Bu kirayı ödersem evime ekmek götüremem. Bu şekilde biz perişanız. Mevcut kiramı ödeyemezken, yeni kira bedelini ödemem mümkün değil. Bir bardak çayı 3 liraya satarken bugün 6 liraya satıyorum. Ben 6 liraya çay satmaya utanıyorum. 6 lira bir çay olur mu? Tabii burada yüksek enflasyon önemli ama SGK’nin da insaf etmesi gerekiyor. Neye göre yeniden değerlendirdiklerini çözemedik” diye ekledi.
"DEVLETTEN DESTEK BEKLİYORUZ"
Aynı pasajda esnaf olan Melahat Kıryazılı ise, “Birçok yere sesimizi duyurmaya çalıştık. Kiramızın yüksek olması nedeniyle yanımızda eleman çalıştıramaz hale geldik. Peşi sıra gelen zamlar nedeniyle vatandaşların alım gücü gittikçe düştü. Bu durum esnaf olarak bizde ciddi ekonomik yaralar açtı. Devletten destek bekliyoruz. Kiralarımızın daha uygun hale getirilmesini istiyoruz. Yüzde 122.93 kira artışı çok afaki oldu. Burada artık eskisi gibi iş kapasitesi kalmadığı için işimiz çok zor” dedi.
Fotoğraf: Evrensel
"ASGARİ ÜCRETLE GEÇİNMEYE ÇALIŞIYORUZ"
Yurttaşlar ise kiralara ilişkin şunları söyledi:
Dilek Erten: Ev sahibimden çok memnunum. Dokuz senedir aynı evde oturuyorum. 5 bin 500 lira ücret alıyorum ve 1500 lira kira ödüyorum. Benim kiram biraz daha uygun ama normalde kiralar çok yüksek. Bir ev kirası 10-15 bin olur mu? İneği bağlasan sütünü kesecek evlere 8 bin lira kira istiyorlar. Ev sahiplerine seslenmek istiyorum, ne olursunuz biraz vicdana gelin. Bu millet asgari ücretle geçinmek için savaşıyor.
Çiğdem Cansever: İstanbul Başakşehir’de oturuyorum. İzmir’e tatile geldim. Görüyorum ki burada da ev kiraları çok fahiş. Başakşehir’de 3-4 bin lira olan evlerin kirası bir anda 20 bin lira oldu. Bu kiralar çok yüksek. Ev sahiplerinin ellerini vicdanlarına koymalarını istiyorum. Bu artışlar kabul edilebilir gibi değil. Asgari ücretli bir kişi bu evlerde oturamaz. Ev sahipleri yüksek enflasyondan dolayı kafalarına göre artış yapıyorlar. Fazla zam istediğinde kiracı çıkmak zorunda kalıyor, boşalan evi yeni kiracıya daha yüksek fiyatla kiralıyor. Buna çözüm bulunmalı.
