ABD-Çin arasında şimdi de balon krizi

ABD semalarında tespit edilen Çin’e ait bir balon ABD’nin Çin’e yönelik gerginliği artırmasına vesile oldu. ABD balonun “casusluk” amacı taşıdığını ileri sürerken, Çin ise “meteoroloji” için kullanıldığını savunuyor. Balon krizi gerekçesiyle ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın Çin’in başkenti Pekin’e yapacağı ziyaret de ertelendi.

OKYANUSA DÜŞÜRÜLDÜ

2 Şubat’ta tespit edilen ve birkaç gün ABD semalarında uçan Çin’e ait “balon” Amerikan kara sularında Atlantik Okyanusu üzerine çıktığında Amerikan ordusuna ait jet uçakları tarafından cumartesi günü vurularak düşürüldü. “Üç okul servisi otobüsü büyüklüğünde” olduğu ve 60 bin fit yükseklikte uçtuğu belirtilen balondan geriye kalan enkazın çıkarılması çalışmaları bugün de devam etti.

Balonun, Montana eyaletinde aralarında uzun menzilli füze depolarının olduğu bazı hassas askeri tesislerin üzerinden geçtiği öne sürülmüştü.

ABD Başkanı Joe Biden, konuyla ilgili Washington’daki Maryland Havaalanında yaptığı açıklamada, “Çarşamba günü balonla ilgili bilgilendirildiğimde, ABD Savunma Bakanlığına (Pentagon) onu mümkün olan en kısa sürede düşürmeleri talimatını verdim” dedi.

ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin de Çin’e ait yüksek irtifa gözetleme balonunun, cumartesi öğleden sonra Başkan Biden’ın talimatıyla, ABD Kuzey Komutanlığına bağlı savaş uçakları tarafından Güney Carolina kara suları üzerinde vurularak başarıyla düşürüldüğünü bildirdi. “Çin tarafından ABD ana karasındaki stratejik bölgeleri gözetlemek amacıyla kullanılan balon, ABD kara sularının üzerine düşürüldü” ifadesini kullanan Austin, eylemin Kanada hükümetinin koordinasyon ve desteğiyle gerçekleştirildiğini belirtti.

ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), 2 Şubat’ta Çin’e ait olduğu iddia edilen yüksek irtifa istihbarat balonunun ABD ana karası üzerinde uçuş yaptığını ve Amerikan ordusunun balonu takip ettiğini açıklamıştı.

ÇİN: METEOROLOJİK ARAŞTIRMA BALONU

Çinli yetkililer ise balonun Çin’e ait sivil bir hava aracı olduğunu, meteorolojik araştırma için kullanıldığını, rüzgarlarla sürüklenerek yanlışlıkla ABD hava sahasına girdiğini ileri sürüyor.

ABD Savunma Bakanlığı bu açıklamayı kabul etmiyor. Pentagon Sözcüsü Tuğgeneral Patrick Ryder, “Çin’in açıklamasının farkındayız ancak bunun bir gözetleme balonu olduğunu biliyoruz” açıklaması yaptı. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken da 5-6 Şubat’ta Pekin’e yapacağı ziyareti erteleyeceğini açıkladı.

Son olarak Çin Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada ise, “Çin, ABD’nin sivil insansız hava aracına güç kullanması karşısında derin hoşnutsuzluk içindedir ve saldırıyı protesto etmektedir” ifadelerine yer verildi.

Açıklamada Çin tarafının, Washington’ı bilgilendirdiği ve meselenin “Sakin, profesyonel ve itidalli şekilde ele alınmasını açıkça talep ettiği” belirtilerek, “ABD Savunma Bakanlığı Sözcüsü, balonun yerdeki personele askeri veya fiziksel tehdit oluşturmadığını söyledi. Bu şartlar altında, ABD tarafı güç kullanmakta ısrar ederek aşırı bir tepki verdi ve uluslararası kural ve teamülleri açıkça ihlal etti” denildi.  Çin’in, olaydan zarar gören şirket ve kurumların meşru haklarını ve çıkarlarını koruyacağı ve gerekli tepkileri verme hakkını saklı tuttuğu da eklendi.

‘BLINKEN ZİYARETİNDEN ÇİN’İN HABERİ YOKTU’

Çin yönetimine yakın Global Times haber sitesinde de konuyla ilgili yayımlanan haberde, “ABD’deki bazı politikacıların ve medyanın olayı Çin’e saldırmak için kullandığı” belirtilerek, “Balon olayı, Çin karşıtı bazı şahin milletvekillerine ‘Çin casusluğu’ ve ‘Çin tehdidi’ yutturmacasıyla Çin’e saldırma fırsatı verdi ve dünyanın en büyük iki ekonomisi arasında artan gerilimin altını çizdi. Çinli analistler ABD’li karar vericileri, bazı politikacıların bencil çıkarları uğruna körüklediği Çin karşıtı duyguları doğru bir şekilde yönetmeye ve Çin-ABD ilişkilerini daha iyi idare etmek için siyasi liderlik göstermeye çağırdı” yorumu yapıldı. Makalede, ÇKP Merkez Komitesi Dış İlişkiler Komisyonu Ofisi Direktörü Wang Yi’nin, cuma günü geç saatlerde ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile yaptığı telefon görüşmesinde, herhangi bir asılsız spekülasyon ve abartıyı kabul etmiyoruz dediği de belirtildi.

Öte yandan Global Times’ın haberinde, “Blinken’in 5 ve 6 Şubat tarihlerinde Çin’i ziyaret edeceğine ilişkin daha önceki haberlerin tamamı ABD’den gelmişti. Çin bu bilgileri hiçbir zaman doğrulamadı” ifadeleri de kullanıldı.

Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsünün “Aslında her iki taraf da bir ziyaret olacağına dair herhangi bir açıklama yapmadı. Bu ABD’nin son açıklamasını yapması gereken bir konu ve biz buna saygı duyuyoruz” dediği aktarıldı.

ABD çalışmaları uzmanı ve Pekin’deki Çin Renmin Üniversitesinde doçent olan Diao Daming, Global Times’a verdiği demeçte, “ABD iç siyasetindeki parçalanma ve kutuplaşmanın da Çin’e her türlü olasılığa karşı kendini hazırlaması gerektiğini hatırlattığını, iş birliğini vurgulaması ve iletişim yoluyla ikili ilişkileri istikrara kavuşturması; aynı zamanda da alt çizgiye tutunması ve provokasyonlara karşı geri adım atması gerektiğini” söylemesi de dikkat çekti. (DIŞ HABERLER)