JMO Raporu Maraş’taki deprem tehdidini açık biçimde orta koymuştu

Özer AKDEMİR

TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası tarafından hazırlanan “Fay Üzerinde Yaşayan İllerimiz-Kahramanmaraş Raporu-9” Raporunda Kahramanmaraş kent merkezinin zemini alüvyon olan illerden birisi olduğu belirtilerek şu uyarılarda bulunuluyor; “Deprem dalgaları bu tür zeminler tarafından büyütülerek binalara iletilir. Zemin büyütmesi olarak tanımlanan bu durum bir deprem olduğu 2 takdirde Kahramanmaraş kent merkezinin kaya üzerinde yer alan illerden daha şiddetli olarak sarsılacağı, bunun sonucunda da hasar oranının fazla olacağı anlamına gelmektedir. Öte yandan yapılan araştırmalar büyük bir depremde Kahramanmaraş kent merkezinin bilhassa güney kesimlerinde sıvılaşma olaylarının da yaşanabileceğini göstermektedir.”

“BİNALARIN ALTINDAN DİRİ FAYLAR GEÇİYOR”

Raporda, kentin zemininden kaynaklı olarak geçmişte deprem kaynaklı olumsuzluklar yaşadığı ve ileride yaşanacak bir depremde bu olumsuzlukları yaşayacak kentlerden birisi olduğu ifade ediliyor. Raporda il merkezindeki binaların altından da diri fayların geçtiğine dikkat çekilerek şu görüşler ve öneriler ileri sürülüyor; “Bu nedenle Kahramanmaraş‘ın 6.5 dan büyük bir olası depremde hem depremin yaratacağı şiddetli sarsıntı hem de yüzey faylanması tehlikesi nedeniyle hasar alması beklenmektedir. Bu durumda en akıllıca yaklaşım yapıların deprem sarsıntısını karşılayacak biçimde kurallara uygun hale getirilmesidir. Ayrıca diri fayların yerinin net olarak belirlenmesinin ardından fay sakınım bantı üzerindeki bina ve bina türü yapıların zaman içerisinde kaldırılarak bu alanlardaki nüfus yoğunluğunun azaltılması, yüzey faylanması tehlike kuşağı içerisindeki yerlerin farklı biçimde (park, günübirlik tesisler vb) kullanılması, henüz yerleşim olmayan bu tür alanlar varsa da bunların bina ve bina türü yapılar için kullanılmak üzere imara açılmaması gerekir.”

RAPORDAN: KAHRAMANMARAŞ İLİNİ ETKİLEMİŞ OLAN ÖNEMLİ DEPREMLER

Doğu Anadolu Fay Zonu’nun bir parçası olan Pazarcık Fay Segmenti Kahramanmaraş İli güneyinden geçmektedir. Bunun yanı sıra Kahramanmaraş il merkezi de Kahramanmaraş Fay zonunu oluşturan çok sayıda fay ile kesilmektedir. 952, 1114 ve 29 Kasım 1795 depremi olasılıkla şehir merkezinde etkili olmuş, cami, medrese, kale gibi yapıların yanı sıra tarihi kayıtlara göre şehirde ayakta ev kalmadı denilecek kadar şiddetlidir. Deprem artçıları 40 gün sürmüştür. Depremin büyüklüğünün 7 civarında olduğu tahmin edilmektedir.

Doğu Anadolu Fayının bu kesiminde yaklaşık 900-1000 yıldır yüzey faylanması oluşturan büyük bir depremin olmadığı anlaşılmıştır. Bu nedenle Gölbaşı-Türkoğlu Fay parçasının yakın gelecekte deprem potansiyeli çok yüksek bir sismik boşluk konumunda olduğu söylenebilir

Tarihsel deprem kayıtları olasılıkla Kahramanmaraş içerisinden geçmişte yüzey faylanması oluştuğunu göstermektedir. Bu nedenle Kahramanmaraş gelecekte olabilecek büyük bir depremde de yüzey faylanması tehlikesi altındadır.