Deprem vergisi bankalara, müteahhitlere, duble yollara gitti

Gölcük’te 17 Ağustos 1999’da meydana gelen ve 20 bine yakın insanın hayatını kaybettiği depremin ardından getirilen ve kamuoyunda deprem vergisi olarak bilinen vergilerin akıbeti yeniden gündeme geldi. 17.08.1999 ve 12.11.1999 tarihlerinde İstanbul ve Düzce’de meydana gelen deprem felaketleri nedeniyle, civar illerde yaşayanlar da dâhil olmak üzere çok sayıda kişi büyük zarar görmüştü. Yaşanan deprem felaketlerinin ardından bu bölgelerde ‘zararın giderileceği’ gerekçesiyle çeşitli vergiler uygulamaya konuldu.

26 Kasım 199’da ek gelir vergisi, ek kurumlar vergisi, ek emlak vergisi, ek motorlu taşıtlar vergisi, özel iletişim vergisi ve özel işlem vergisi uygulamaya kondu. İşçi ve emekçilerden alınan gelir vergisi yüzde 5, şirketlerden alınan kurumlar vergisine yüzde 5 artış yapıldı.

Özel iletişim vergisi ve özel işlem vergisinin ise ilk olarak 31.12.2000 tarihine dek uygulanması öngörülüp, daha sonra uygulama süreleri ikişer kez uzatıldı.

ERDOĞAN KALICI HALE GETİRDİ

1999 yılında yürürlüğe giren, kamuoyunda deprem vergisi olarak bilinen ve 31 Aralık 2003’te sona erecek olan vergi uygulamalarını ise dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan kalıcı hale getirdi.

Hazine Bakanlığı verilerine göre depremde zararları en aza indirmek gerekçesiyle konulan vergiler tutarı 100 milyar lirayı aştı. 1999-2005 yıllarında alınan özel işlem vergisine ait gelirler ile deprem sonrası uygulamaya konan şans oyunları vergisi tutarı 21 milyar lirayı aştı. 1999-2002 yılları arasında toplanan özel iletişim vergisi ise 88 milyar 47 milyon lira oldu. Dr. Ozan Bingöl’ün ortalama dolar kuru ile yaptığı hesaplamaya göre özel iletişim vergisinin bugünkü parasal değeri 720 milyar 219 milyon lira oldu.

DEPREM VERGİSİ BANKALARA, MÜTEAHHİTLERE GİTTİ

Dönemin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, “Hatırlayın, 2001 yılında Dünya toz pembeydi. Herhangi bir global kriz yoktu. Buna rağmen Türkiye toz duman hale gelmişti. Bu siyasi istikrarsızlıktan kaynaklanmıştı o yıllarda. 238 milyar dolar zararı oldu, 48.5 milyar doları bankacılıktan olmak kaydıyla. Çok büyük zararını çektik bunların. O deprem vergisi dediğimiz vergilerle toplanan paralar o yıl ki krize gitmişti. O yüzden Türkiye artık siyasi istikrarıyla beraber bütün sektörlerdeki başarısını katlayarak devam ettirecektir. Yalnızca enerji sektörüne has bir konu değil” demişti.

2011 Van depremi ‘deprem vergileri’ sorusuna yanıt veren dönemin Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ise toplanan paraların duble yollar, havalimanları ve sağlık harcamalarında kullanıldığını söylemişti. Şimşek’e, 1999 depreminden sonra çıkarılan vergiler neticesinde yaklaşık 46 ila 48 milyar liralık gelir elde edildiği ve bu vergilerin nereye harcandığı soruldu. Şimşek şu ifadeleri kullanmıştı: “Sonuçta bunlar 74 milyonun servetidir. Deprem vergisi adı altındaki vergiden çok sürekli hale gelmiş ÖTV vs. var. Bu vergiler bizim sağlığımıza gidiyor. Diyorsunuz ki bu çerçevede 44 milyar liralık vergi topladınız, nereye gitti. Sadece bir yıllık vatandaşın sağlığı için yaptığımız harcama 44 milyar lira. Bu, duble yollara gidiyor, demiryollarına, havayollarına, çiftçimize, eğitime gidiyor.” (EKONOMİ SERVİSİ)

Canlı blog 2. gün | Maraş'taki iki deprem 10 ili vurdu: Can kaybı en az 5 bin 894

HDP Antep Milletvekili Toğrul: AFAD birçok yerde yok, elektrik yok, su yok