İzmirli depremzedeler: Üç kış geçti, konut sözü tutulmadı
3 yıldır TOKİ evlerine yerleşemeyen İzmirli depremzedelerle yaşadıkları süreci konuştuk.
Fotoğraf: DHA
Ramis SAĞLAM
İzmir
Merkezi Sisam (Samos) olan 6.6 büyüklüğündeki 30 Ekim 2020 depreminin üzerinden 28 ay geçti. Depremde 117 kişi yaşamı yitirirken, 1059 kişi yaralı kurtulmuştu. Çoğunluğu İzmir Bayraklı’da olmak üzere depremde ağır, orta, az olmak üzere 8 bin 37 bina, 79 bin 272 bağımsız bölüm hasar görmüştü.
AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 5 Kasım 2020 tarihinde yaptığı konuşmada, enkaz kaldırma çalışmalarının en kısa sürede tamamlanacağını söyleyerek, “İnşallah bir ay içinde de deprem konutlarının yapımına başlayacağız. Önümüzdeki yıl bitmeden de hak sahiplerine evlerini teslim etmiş olacağız” demişti.
Erdoğan aynı sözü Maraş merkezli 10 ili etkileyen depremden sonra da verdi. Depremzedeleri yalnız bırakmayacaklarını iddia eden Erdoğan, depremzedelerin konutlarına bir yıl içinde yerleşeceklerini söyledi. Geçen süre içinde kendilerine vadedilen TOKİ evlerine yerleşemeyen İzmirli depremzedelerle yaşadıkları süreci konuştuk.
"KONUTSUZ KİMSE KALMAYACAKTI?"
Evi ağır hasarlı ve eşyalı olarak yıkılan İzmir depremzedelerinden Suna Özgündüz, 30 Ekim 2020’den sonra kendilerine verilen vaatlerin yerine getirilmediğini söyledi. Ağır hasarlı ve yıkılan evler için 30 bin lira verileceği söylenmesine rağmen tek kuruş verilmediğini belirten Özgündüz, “Aynı bugün Maraş depreminin ardından ‘Konutsuz kimse kalmayacak, TOKİ en kısa sürede evlerinizi yapacak’ söylemlerini biz 28 ay önce duymuştuk. Sözüm ona bir yıl içinde konutsuz kimse kalmayacaktı. Bugün hâlâ kirada, konteynerlerde sıkıntı içinde yaşamaya devam ediyoruz” dedi.
"28 AY GEÇMESİNE RAĞMEN DURUMUMUZ NET DEĞİL"
Depremin ardından üç kış geçtiğini dile getiren Özgündüz şunları anlattı: “Geçen süre içinde evimize bir çivi bile çakamadık. Vaadedilenlerle, yaşadığımız gerçekler birbirinden çok farklı oldu. ‘Kredi verdik dediler’ hiç kimse kredi alamadı. ‘Bir yıl içinde evleriniz yapılacak’ denildi. 1700 ağır hasarlı hanenin sadece 579 hanesine kura çekildi. Depremin üzerinden 28 ay geçmesine rağmen durumumuzun ne olacağı net değil. Depremde evini kaybetmiş, az gelirli İzmirli depremzedelere yüzde 0.87 faizle kredi vereceklerini söylediler, onu bile alamıyoruz. Bizler depremzede değil kentsel dönüşümcü olarak görülüyoruz”
"KONUT YAPACAĞI SÖYLEMİ HAYAL OLDU"
İzmir’de yaşanan depremin ardından evinin tamamen yıkıldığını belirten Cevat Düzci, depremzedelerin ve kamuoyunun boş beklentiye sokulduğunu söyledi. Maraş’ta yaşanan büyük depremin ardından kendilerine üç yıl önce söylenenlerin bugün tekrarlandığını ifade eden Düzci, “İzmir depreminden sonra yaşadığımız tecrübelerden hareketle devletin ne kadar geç kaldığını, tedbir alma konusunda ne kadar çok hazırlıksız olduğunu ne yazık ki acı bir tablo ile tekrar tekrar yaşamaya devam ediyoruz. Verilen sözler gerek depremzedelerin üzerinde gerekse kamuoyunda beklentiler oluşturuyor. Bu beklentiler, bilinçli yapılarak sorun ötelenmeye çalışılıyor. Gerçek olan ise bizim konut sorunumuzu 2 yılı aşkın süredir, kirasını İzmir Büyükşehir Belediyesinin karşılaması oldu. Bir yılda TOKİ konut yapacağı söylemi hayal oldu. Bu gidişle daha ne kadar süreceğini de bilmiyoruz” dedi.
"HAK KAYIPLARINA UĞRADIK"
Depremden kısa bir süre sonra deprem anında yıkılan evlerin olduğu 7 proje alanı belirlendiğini ifade eden Ayşe Savaşçı, arsalarının kamulaştırıldığını, sonraki süreçte ise TOKİ aracılığıyla her proje alanının farklı bir inşaat firmasına verildiğini anlattı. Bu süreçte TOKİ işlemlerinin şeffaf işletilmediğini ve hak kayıpları yaşadıklarını ifade eden Savaşçı, “İhale açılıp açılmadığını bilmiyorum. 30 Ekim 2020’de yaşanan depremin üzerinden üç ay sonra inşaatımız başladı. Bu süreçte jeolojik etüt raporları hazırlandı mı hazırlanmadı mı bundan da bilgimiz yok. Yapılan evlerin hiçbir aşamasında bizim fikrimiz ve onayımız alınmadı. 7 katlı olan, her katta 4 dairesi olan evlerimiz 5 kata, her katta 7 daire yapıldı ve küçüldü. Benim dairem 130 metrekareden 80 metrekareye düştü, başka proje alanlarında 150 metrekare olan evlerden 65 metrekareye düşenler de var. Şubat 2022’de evler kura usulü teslim edildi ama kura çekimini bizler yapmadık. Bizler kura çekimine gözlemci olarak bile katılamadık, kurayı kendileri çekip, yerel televizyonda yayımladılar” diye konuştu.
