İktidar depremi fırsata çevirme peşinde

Selahattin BEYAZ
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı

24 Şubat 2023 tarihinde 162 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararnamesinde “Olağanüstü Hal kapsamında yerleşme ve yapılaşmaya ilişkin” yeni esaslar belirlenmiştir.

Madde 2’de “Yerleşme ve yapılaşma hususunda alınan tedbirler” bölümünde “Yeni yerleşim yerlerinin tespitine ilişkin görev ve yetkileri saklı kalmak kaydıyla, Çevre, Şehircilik ve iklim Değişikliği Bakanlığınca resen belirlenerek ilgili kurumlara bildirilir. Bu belirleme yapılırken gereklilik bulunması halinde, 25/2/1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanunu ile 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu’nun ek 16’nci maddesinde belirtilen alanlar da kullanılabilir.” düzenlemesi ile iktidar depremi fırsata çevirerek rant planlarını devreye sokmaktadır.

Bu kararname ile 6831 Sayılı Orman Kanunu’na 19.04.2018 tarihinde eklenen 16. maddeye atıf yapılarak “Orman Genel Müdürlüğüne orman tesis etmek üzere tahsis edilen alanlarda yapılaşmanın önü açılmaktadır.

“Genel hayata etkili afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde” kararnamenin 3. maddesi ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının talebine dayanarak İlgili kurumların görüşü alınmadan “Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin amacı doğrultusunda Hazine adına idari yoldan tescili” yapılacağı belirtilmektedir.

Kararnamenin 4 maddesinde belirtilen “İmar Kanunu’nun plan ve parselasyon ile ilgili işlemlerindeki askı, ilan, itirazlara ilişkin hükümleri uygulanmaz” ve “Bu alanlarda taşınmaz mülkiyeti veya imar hakları kısmen veya tamamen başka bir alana aktarılabilir” şeklindeki tanımlarla bugüne kadar uygulanmaya çalışılan kanun, yönetmeliklerin devreden çıkarılarak keyfiyete dönüştüğü anlaşılmaktadır.

Kararnamenin 5 maddesinde ise; 4342 sayılı Kanun, 6831 sayılı Kanun gereğince verilen izinler, Orman Genel Müdürlüğü tarafından, 2886 sayılı Kanun ile kiraya verilen mesire yerleri, orman parkları ve taşınmazlara ilişkin kiralama sözleşmelerinin resen iptal edilmiş veya feshedilmiş olarak kabul edileceği belirtilmektedir.

Kararnamenin 7 maddesi ile; Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından, uygulamaya dahil edilecek olan kamu kurum ve kuruluşlarına ait taşmazlar ile özel mülkiyete tabi diğer bütün taşınmazların devir veya acele kamulaştırma kararının alınmasının önü açılmaktadır.

Kararnamenin 8 ve 9. maddesinde bütün yetkiler Çevre, Şehircilik ve iklim Değişikliği Bakanlığının keyfiyetine bırakılırken, Afet ve Acil Durum yönetimindeki parasal kaynakların yine bu bakanlığa aktarılmasının kararı alınmaktadır.

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

İktidar kararname ile depremi bile fırsata çevirmeye çalışmaktadır. İktidarı döneminde kanun, yönetmeliklerde yaptığı değişiklikler ile yetinmeyip, OHAL yetkisi ile deprem alanlarını sermayenin yağmalamasına açmaktadır.

Kararname ile, orman alanlarında yapılaşmanın önü açılırken, kamu ve özeli mülkiyet kapsamındaki taşınmazların kamulaştırma yetkisi Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının keyfiyetine bırakılırken, afet kapsamında toplanan paraların ise aynı bakanlığa aktarılarak el konulmasının önünü açılmaktadır.

Deprem bölgesinde halkın barınma soruna çözüm öngörmeyen bu kararname, sermayenin iktidarının yeni bir yağma kararnamesidir.