Türkiye’de 20 yılda en az 7 bin 398 kadının yaşam hakkı ihlal edildi
CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar günü raporunu açıkladı.
Fotoğraf: Evrensel
CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü raporunu yayımladı. Türkiye’de 20 yılda en az 7 bin 398 kadının yaşam hakkı ihlal edildi. Kadınlar daha fazla sömürüldü, daha az ücret aldı, daha fazla tacize, ayrımcılığa ve mobbinge maruz kaldı. Maraş merkezli depremler dünyanın her yerindeki doğal afetlerde olduğu gibi öncelikli olarak kadınları etkiledi. Deprem bölgesindeki geçici yerleşim alanlarında yaşayan kadınlar için hijyenik koşulların oluşturulması kritik önem taşıyor. Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) Türkiye'nin 17 Şubat 2023 tarihli durum raporuna göre, 11 şehirde depremden etkilenen kişi sayısı (1,7 milyon mülteci dahil) 15.8 milyon oldu. Hamile kadın sayısı tahmini 226 bin, üreme çağındaki kadın sayısı tahmini 4.1 milyon, önümüzdeki ay gerçekleşmesi beklenen doğum sayısı normal şartlarda tahmini 25 bin.
SALGIN TEHLİKESİ, SAĞLIK HAKKINA VE GÜVENLİ YERLERE ERİŞİMDE SORUN, KAYGI...
UNFPA raporunda öne çıkan başlıklar şu şekilde:
- Etkilenen bölgelerde karşılanmayan hijyen ihtiyaçları nedeniyle önemli bir salgın tehlikesi var.
- Barınma, ısınma, temizlik, gıda, gıda haricindeki malzemeler (hijyen ve özbakım kitleri dahil) ve sağlık hizmetleri kısa vadede öncelikli ihtiyaçlar.
- Kadın doğum hastaneleri ve çok sayıda birinci basamak sağlık kuruluşları da dahil olmak üzere 11 ilde 15 hastane hasarlı.
- Deprem bölgesinde yaşanan ulaşım aksaklıkları ve bölgede yolların büyük bir kısmının molozla kaplı olması nedeniyle depremden etkilenenlerin sağlık hizmetlerine erişim sorunu devam ediyor.
- Kriz durumlarında, kadınlar ve kız çocukları ve diğer kırılgan gruplar artan “Toplumsal Cinsiyete Dayalı Şiddet” riskiyle karşı karşıya kalırlar. Deprem bölgesinde çok sayıda kadın ve çocuk, travmatize oldu ve psikososyal desteğe ihtiyaç duyuyor.
- Kadınlar aşırı kalabalık barınaklarda, kendilerinin ve çocuklarının güvenliğinden kaygı duyarak yaşıyor.
- Kadınlar için ayrı tuvaletlerin, hijyen ürünlerinin, yıkanma alanlarının ve anne sağlığı hizmetlerinin azlığı, Türkiye ve Suriye’de toparlanmaya çalışan kadın depremzedelerin karşılaştığı ilk zorluklar arasında.
- Felaketin hemen ardından, Türkiye ve Suriye’deki kadınların yaşamlarını yeniden kurmak için güvenli yerlere erişimi büyük bir zorluk. Bir çoğu geceleri dışarıda geçirmek zorunda kaldı.
- Barınakların çoğu açık ve kalabalık yerlerde yer alıyor ve bu durum kadınlar için potansiyel bir risk yaratıyor.
TÜRKİYE KÜRESEL CİNSİYET EŞİTSİZLİĞİNDE 124. SIRADA
Raporda deprem öncesi verilerine de yer verildi. Dünya Ekonomik Forumunun “Küresel Cinsiyet Eşitsizliği” raporunda Türkiye, 146 ülke arasında 124. sırada yer aldı.
Erkek egemen bakış açısını yaşamın her alanına dayatan AKP iktidarı toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin giderilmesi yönünde hiçbir şey yapmadı. Kadına yönelik şiddet ve kadınların hakları açısından son derece önemli bir araç olan İstanbul Sözleşmesinden çekilme kararına karşı açılan davalar reddedildi. 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun uygulanmadı. Kadın işçiler erkeklere göre daha fazla sömürüldü, daha az ücret aldı, daha fazla tacize, ayrımcılığa ve mobbinge maruz kaldı. 2022 yılında -en az- 108 kadın işçi iş cinayetleri sonucunda yaşamını yitirdi. En az 327 kadın erkekler tarafından öldürüldü.
İŞSİZLİK VE İŞ CİNAYETLERİ
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi’nin (DİSK-AR) “İşsizlik ve İstihdamın Görünümü” çalışması 1 Mart günü açıklandı. TÜİK’in Kasım 2022 Hane Halkı İşgücü verilerine göre, işsizlik türlerinin en yüksek olduğu kategori yüzde 27,5 ile geniş tanımlı kadın işsizliği, ikinci en yüksek işsizlik kategorisi yüzde 23,9 ile genç kadın (15-24 yaş) işsizliği oldu. Rapora göre, “geniş tanımlı kadın işsizliği” işsizlik türleri arasında en yüksek kategori oldu.
Son 10 yılda en az 1.238 kadın işçi iş cinayetlerinde yaşamını yitirdi. İSİG verilerine göre, 2013 - 2022 döneminde en az 1.238 kadın işçi, bu yılın Ocak ve Şubat aylarında da -en az- 29 kadın işçi yaşamını yitirdi.
TÜRKİYE TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTSİZLİĞİNDE SON SIRALARDA
“Cinsiyet Eşitliği İzleme Derneği”nin (CEİD) “Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini İzleme Raporu 2021-2022” 2022 yılı Temmuz Ayında yayınlandı. Raporda, cinsiyet eşitliğini “çalışma hakkı”, “iyi ve yeterli yaşam hakkı”, “eğitim hakkı”, “sağlık hakkı”, “ekonomik ve siyasi karar mekanizmalarına katılım hakkı” ve “şiddetsiz yaşam hakkı” göstergelerinden hareketle ele alındı.
CEİD Endeks bulgularına göre yüzde 86,3 skor ile Norveç toplumsal cinsiyet eşitliğinin en fazla hayata geçtiği ülke iken, Güney Kore 55,1 skor ile en eşitsiz ülke oldu. 2010-2020 dönem ortalaması endeks değerlerine göre Türkiye, toplumsal cinsiyet eşitliği performansı bakımından 36 ülke arasında 56,5 endeks değeriyle 35. sırada (sondan 2. sırada) yer aldı. İlk üç sırada yer alan ülkeler sırasıyla Norveç, İsveç ve Avustralya iken, son üç ülke Japonya, Türkiye ve Güney Kore oldu.
Türkiye, “Sağlıklı Yaşam Hakkı” göstergesinde 27., “Eğitim Hakkı”nda 36. (sonuncu), “Çalışma Hakkı”nda 36. (sonuncu), “İyi ve Yeterli Yaşam Hakkı”nda 36. (sonuncu), “Ekonomik ve Siyasi Karar Mekanizmalarına Katılım Hakkı”nda 34., “Şiddetsiz Yaşam Hakkı”nda ise 32. sırada yer aldı.
Dünya Ekonomik Forumunun (World Economic Forum-WEF) 2006'dan beri her yıl hazırladığı “Küresel Cinsiyet Eşitsizliği” Raporu da Temmuz 2022’de yayınlandı. Raporda, dünyanın cinsiyet eşitliğine ulaşmasının 132 yıl süreceği öngörüldü. Bu süre bir önceki raporda 136 yıl olarak belirlenmişti. Pandemiden önce farkın 100 yıl içinde kapanacağı tahmin ediliyordu. Ülkelerin “eğitim”, “siyaset”, “ekonomi” ve “sağlık” alanlarına göre değerlendirildiği raporda, Türkiye, 146 ülke arasında 124. sırada yer aldı. Bangladeş, Etiyopya, Endonezya ve Nijerya’nın gerisinde kalan Türkiye'nin ardından Angola, Butan ve Suudi Arabistan geliyor. Son sıradaysa Afganistan var. Türkiye ayrıca eğitime erişimde 101., sağlıkta 99., “siyasette temsilde” 112., “ekonomiye katılımda” 134. oldu.
KADINA YÖNELİK ŞİDDET
2002-2022 yılları arasında Türkiye’de en az 7 bin 398 kadının yaşam hakkı ihlal edilmiştir. Bianet'in verilerine göre ocak ayında 31, Şubat ayında 11 kadın erkekler tarafından öldürüldü. 2022 yılında 327 kadın erkekler tarafından öldürüldü. (HABER MERKEZİ)
