ODTÜ Mimarlık Fakültesinden yapılaşma kararnamesine tepki: Sağlıklı bir kentleşme üretemez
Cumhurbaşkanlığının "yapılaşma kararnamesi"ne ilişkin açıklama yapan ODTÜ Mimarlık Fakültesi öğretim üyeleri, hızlı konut üretimine indirgeyen bu yaklaşımın yeni sorunlar yaratacağını belirtti.
Fotoğraf: joko narimo/Pixabay
ODTÜ Mimarlık Fakültesi öğretim üyeleri, ‘Yerleşme ve Yapılaşmaya İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’ne ilişkin açıklamada bulundu. Açıklamada, “Fakültemiz bileşenleri kararnamenin toplumsal, iktisadi ve kültürel açıdan gerekli şartları sağlayacak sağlıklı bir kentleşme ve yaşam çevresi üretemeyeceği konusunda da kaygılar taşımaktadır. İmar plan süreçlerini devre dışı bırakarak sorunu hızlı konut üretimine indirgeyen bu yaklaşımın, sosyal donatılar ve kentsel altyapı açısından yetersiz gelişim alanları üreteceği, yıkım sonrası yaşanan sorunlara yeterli çözüm sağlayamayacağı, orta ve uzun vadede yeni sorunlara neden olacağı açıktır” denildi.
Açıklamada, kararname ile depremden etkilenen bölgelerde yerleşme ve yapılaşmaya ilişkin genel hükümler ve sorumluluk alanları tanımlanarak, bölgenin hızla yapılaşmasının koşulları belirlendiği ifade edildi. Kararnamede Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın tek yetkili kurum olarak ilan edildiği belirtilen açıklamada, “Bakanlığın etkinlik alanı bölgedeki tüm mekânsal gelişme süreçlerini yönlendirecek istisnai yetkilerle de genişletilmiştir. Kararname kapsamında belirtilen faaliyet ve işlemler aşağıdaki konuları kapsamaktadır: plan ve imar uygulamalarını beklemeksizin yapım faaliyetlerine başlama, orman alanı ve meraları geçici veya kesin iskan amaçlı kullanıma açma,arsa ve arazilerde cins ve vasıf değişikliği yapma, hazine adına tescil ve tapu tescili yapma, mülkiyet ve imar haklarını aktarma belirlenen alanlarda takas ve trampa işlemleri yapma mevcut ruhsatları, tahsisleri ve kira sözleşmelerini iptal etme, devir ve acele kamulaştırma yapma, inşaat yapma, yaptırma, arsa paylarını belirleme, kat irtifakı ve kat mülkiyetine yönelik işlemleri yapma” ifadelerine yer verildi.
Kararnamenin plan ve imar uygulamaları olmadan ve İmar Kanunu’nda belirtilen plan ve parselasyon işlemlerine ilişkin askı, ilan ve itiraz süreçleri işletilmeksizin gerçekleştirilmesini olanaklı kıldığı belirtilen açıklamada, “ODTÜ Mimarlık Fakültesi, söz konusu kararnamenin ve bunu izleyen uygulamaların planlama, mimarlık ve tasarım disiplinlerinin, bu disiplinlere özel bilimsel alanların ve demokratik ortamın gereklerine aykırı pek çok hüküm taşıdığı konusunda hemfikirdir. Fakültemiz bileşenleri kararnamenin toplumsal, iktisadi ve kültürel açıdan gerekli şartları sağlayacak sağlıklı bir kentleşme ve yaşam çevresi üretemeyeceği konusunda da kaygılar taşımaktadır. İmar plan süreçlerini devre dışı bırakarak sorunu hızlı konut üretimine indirgeyen bu yaklaşımın, sosyal donatılar ve kentsel altyapı açısından yetersiz gelişim alanları üreteceği, yıkım sonrası yaşanan sorunlara yeterli çözüm sağlayamayacağı, orta ve uzun vadede yeni sorunlara neden olacağı açıktır. Mekân üretim süreci, plan denetimi dışına çıkartıldığı gibi kişi ve kurumların sürece katılımına da kapatılmaktadır” denildi.
Açıklamada, “Her ölçekte plansızlığın ve denetimsizliğin hâkim olduğu bir sürecin yıkıcı sonuçlarını yaşadığımız bu dönemde mekân üretiminde izlenmekte olan politikaların ve uygulamaların ivedilikle yeniden değerlendirilmesi gerekmektedir. Depremlerde yıkıma uğrayan kentlerin ve kırsal yerleşimlerin yenilenmesi ve canlandırılması son derece önemlidir. Ancak bu süreç, sadece hızlı bir şekilde yeni konut üretimi olarak ele alınmamalıdır. Kaldı ki konut üretim sürecinin yer, iklim, yerel ve kültürel özellikler gözetilmeksizin tip ve hazır projelerle hızlı bir şekilde gerçekleştirilmesi ciddi yeni sorunlara sebep olacaktır. Ayrıca, kültürel miras alanlarının planlanması, korunması ve sağlıklılaştırılması ilgili özel kanunlarla belirlenmiş süreçlerin yürütülmesini ve yetkilendirilmiş kurum, kuruluş ve uzmanların katılımını gerektirir” denildi.
"KATKI SUNMAYA HAZIRIZ"
Dirençli kentsel ve kırsal yaşam alanlarının yeniden üretiminin akıl ve bilimin ışığında çok boyutlu biçimde ele alınması gereken bir olgu olduğu ifade edilen açıklamada, “Gerekli ön hazırlık yapılmadan gerçekleştirilecek aceleci çalışmaların yaşam alanlarımıza yarardan çok zarar getirme olasılığı yüksektir. Bunun yanında yeniden yapılanma etkinliklerinin başta iklim krizi olmak üzere günümüz yerleşimlerinin karşı karşıya olduğu pek çok sorunu da eşzamanlı olarak ele alması ve bunlara yönelik bütüncül çözümler üretmesi beklenmektedir. ODTÜ Mimarlık Fakültesi’nin Şehir ve Bölge Planlama, Mimarlık ve Endüstriyel Tasarım Bölümleri olarak yaşananlardan ders alma, mekân üretiminde akıl ve bilim yolunu benimseme sorumluluğumuzun bilincinde olarak, bu doğrultuda atılacak adımlarda gereken her türlü katkıyı sunmaya hazır olduğumuzu yetkili kurumlara ve kamuoyuna saygıyla duyururuz” denildi. (Ankara/EVRENSEL)
