10 Mart 2023 15:53

Tayyip Erdoğan 14 Mayıs seçimlerinde aday olabilir mi?

Anayasaya göre bir cumhurbaşkanının üçüncü kez aday olabilmesi için tek yol seçimlerin Meclis tarafından yenilenmesi. Yani Erdoğan Anayasayı çiğnemeden bir daha aday olamaz.

Fotoğraf: Murat Çetinmühürdar/TCCB/AA

POLİTİKA

Paylaş

AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, seçimlerin 14 Mayıs'ta yapılması kararını kameraların önünde imzaladı. Karar Resmi Gazete'de yayımlandı. Bununla birlikte Erdoğan'ın seçimlerde aday olup olamayacağına dair tartışma tekrar başladı.

Anayasaya göre bir cumhurbaşkanının üçüncü kez aday olabilmesi için tek yol seçimlerin Meclis tarafından yenilenmesi. Erdoğan’ın seçimleri kararnameyle yenilemesi ise aday olmasına imkan sağlamıyor.

101'İNCİ MADDE "EN KAZLA İKİ DEFA SEÇİLEBİLİR" DİYOR

Anayasa’nın 101. maddesine göre Erdoğan’ın aday olmasının önü kapalı. Söz konusu maddede "Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir" deniliyor.

TEK İSTİSNA MECLİSİN SEÇİMLERİ YENİLEMESİ

Erdoğan’ın üçüncü kez aday olabilmesine ilişkin tek istisna Anayasanın 116. maddesinde yer alıyor. Bu da Cumhurbaşkanı’nın ikinci dönemi sürerken Meclisin beşte üç çoğunlukla seçimleri yenilemesi. Oysa Meclis böyle bir karar almış değil.

Söz konusu madde şöyle:

"Türkiye Büyük Millet Meclisi, üye tamsayısının beşte üç çoğunluğuyla seçimlerin yenilenmesine karar verebilir. Bu halde Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılır.

Cumhurbaşkanının seçimlerin yenilenmesine karar vermesi halinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılır.

Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde, Cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilir.

Seçimlerinin birlikte yenilenmesine karar verilen Meclisin ve Cumhurbaşkanının yetki ve görevleri, yeni Meclisin ve Cumhurbaşkanının göreve başlamasına kadar devam eder."

HUKUKÇULARIN YORUMLARI

Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, Erdoğan'ın adaylığının mümkün olduğunu öne sürerken Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nden önce olduğu için 2014 seçimlerinin sayılamayacağını savunmuştu.

Evrensel'e konuşan Hukukçu Turgut Kazan ise Anayasa’nın çiğnendiğini anlatarak “Cambazlıklarla Anayasa yorumu yapmaya kalkıyorlar” demişti. Kazan, referandumda cumhurbaşkanlığını yetkileri ile ilgili bir değişiklik yapıldığını vurgulayarak "Bu değişiklikte değişmeyen maddeler aynen durur. O yüzden yeni bir anayasa yapılmıştır gibi 'İki kez seçilebilir' yorumu kabul edilemez. Erdoğan üçüncü kez, bir daha aday olamaz” demişti.

Anayasa Hukukçusu Prof. Dr. Şule Özsoy Boyunsuz da Evrensel'e yaptığı değerlendirmede, iktidarın argümanlarına karşı "Anayasa’da, daha önce görev yapan Cumhurbaşkanları için dönem sınırının hangi tarihten başlanılarak hesaplanılacağına ilişkin özel, geçici bir düzenleme bulunmamaktadır. Bahsedilen kurala ilişkin istisna ancak bir geçici geçiş düzenlemesiyle getirilebilirdi. Bu yok olduğuna göre, geçmiş Cumhurbaşkanları da dahil tüm vatandaşlar aday gösterildikleri tarihte yapılacak bir hesaplamayla mevcut hükme tabiidirler" demişti.

"Hiç kimse kendi akademik düşüncesini Anayasa’nın açık hükmünün üstüne koyamaz. Hukuk normları okunduklarında taşıdıkları açık anlam görmezden gelinerek yorumlanmaz" diyen Boyunsuz, "İki dönem kuralının tek istisnası ise 116/3. maddesi ile getirilmiştir. Kendi iradesi dışında seçimler yenilenirse ve Cumhurbaşkanı da ikinci dönemindeyse bir defa daha seçimlere katılabilir" vurgusunu yapmıştı.

MİLLET İTTİFAKI "MÜMKÜN DEĞİL" DEMİŞTİ

Millet İttifakının 26 Ocak tarihindeki toplantısı sonrası yapılan açıklamada da "Anayasa ve kanunda hiçbir tereddüte yer vermeyecek kadar açık bir şekilde düzenlenmiş olan hükümler uyarınca, TBMM yenileme kararı almadığı müddetçe, Sayın Erdoğan’ın 14 Mayıs’ta yapılacak olan seçimlerde bir kez daha aday olması mümkün değildir. Cumhurbaşkanının, Anayasa’ya aykırı olarak üçüncü kez adaylığını ilan etmesi demokrasi tarihimize eklediği bir diğer kara sayfadır. Anayasa’yı yok sayan bu başıboşluğu kabul etmediğimizi kamuoyunun bilgisine sunarız" denilmişti. (HABER MERKEZİ)