25 Mart 2023 16:23

İHD deprem raporu: Sorumlular yaşam hakkı ihlalinden yargılanmalı

İHD, deprem raporunda depremin sonuçlarının ağırlaşmasında sorumluluğu olan herkesin ayrımsız olarak olası kast veya bilinçli taksir nedeni ile yaşam hakkı ihlalinden yargılanması gerektiği vurguladı.

Fotoğraf: MA

Paylaş

İnsan Hakları Derneği depremlerle ilgili hazırladığı ön raporu kamuoyuyla paylaştı. Raporda, depremin sonuçlarının ağırlaşmasında sorumluluğu bulunan herkesin ayrım yapılmaksızın olası kast veya bilinçli taksir nedeni ile yaşam hakkı ihlalinden yargılanması gerektiği vurgulandı. Raporda, birçok alandaki insan hakları ihlallerine de dikkat çekildi.

Depremin alınmayan ve geciken önlemlerle felakete dönüşmesi, AFAD ve Kızılay’ın uygulamaları, yardımların engellenmesi, OHAL, deprem bölgesindeki çocuklar, kadınlar, ayrımcılıklar, cezaevlerindeki sorunlar, ifade özgürlüğü ihlalleri, sağlık hizmetleri, hayatını kaybedenlerin kimliğinin saptanması ve işkence olayları gibi başlıklarda hazırlanan rapor, İHD Eş Genel Başkanları Eren Keskin ve Öztürk Türkdoğan tarafından kamuoyuyla paylaşıldı.

En az 50 bin kişinin hayatını kaybettiği depremlerde en çok yaşam hakkı ihlali gerçekleşti. Dernek depreme dayanıklı olmayan binalar ve kent planları, afete hazır olmayan devlet kurumları, yetersiz çalışan ve yardımları da engelleyen ilgili kuruluşlarla ilgili meslek örgütlerinin raporları, haberler ve İHD tespitlerine yer verdi.

Raporda 6 Şubat’tan bu yana bu konuda yansıyan çok sayıda haberin yanı sıra işkence ve kötü muameleye ilişkin tespitler dikkat çekti. Depremin ardından “yağmacı”, “hırsız” olduğu iddia edilen kişilerin askerler, polisler ve siviller tarafından öldürüldüğü, dövüldüğü, hakarete maruz kaldığı görüntülerin sosyal medyada çokça paylaşıldığına dikkat çekilen raporda, deprem ilk günlerindeki engellemelerin de olduğu haberleşme zorlukları nedeniyle işkence iddiaları konusunda güvenilir bilgilere ulaşmanın mümkün olmadığı hatırlatıldı.

Raporda ayrıca, “Ancak, -en az- bir kişinin gözaltında işkence sonucu öldüğü doğrulandı.- En az üç kişinin de “Dur ihtarına uymama”, “yağmacılık” gibi gerekçelerle güvenlik güçleri tarafından silahla vurulduğu konusunda bilgiler basına yansıdı” denildi.

“GÖZALTINDA DÖVÜLEREK ÖLDÜRÜLDÜ”

Doğrulanan işkence olayının Ahmet Güreşçi’nin gözaltında öldürülmesi olduğu kaydedilen raporda, 11 Şubat günü Ahmet Güreşçi ve Sabri Güreşçi kardeşlerin Hatay Büyükburç köyünde “Yağma, cinsel saldırı, mala zarar verme, kasten yaralama ve uyuşturucu madde bulundurma” iddialarıyla gözaltına alındığı anlatıldı. Altınözü Jandarma Karakolunda ağır biçimde dövülen Ahmet Güreşçi’nin yaşamını yitirdiği, karakol tutanağında ‘Ahmet Güreşçi’nin yağma sırasında vatandaşlar tarafından darbedildiği, yakalandığı sırada jandarmaya direndiği ve karakola götürüldüğünde kafasını duvara vurduğunun’ yazıldığı belirtilen raporda, Çağdaş Hukukçular Derneği avukatlarının da olayı takip ederken tehdit edildiği ifade edildi. Savcılığın Ahmet Güreşçi’nin ölümü, kardeşi Sabri Güreşçi’nin ağır yaralanması nedeniyle iki ayrı soruşturma açtığı belirtilen raporda, Diyarbakır Çınar’da kaymakamlıktan belge alarak Adıyaman’a gönüllü gidenlerin işkence gördüğü, Hatay’da enkaz altındaki çocukları için yardım isteyen bir Suriye vatandaşının askerler tarafından dövüldüğü, Malatya’da Halk TV Muhabiri Ferit Demir’in polislerin şiddetine uğradığı, Adıyaman’da adı öğrenilemeyen bir depremzedenin yardım istemek için gittiği organize sanayi bölgesinde askerler tarafından dövüldüğü gibi birçok örneğe yer verildi.

SORUŞTURMALAR MÜTEAHHİTLERLE SINIRLI KALMAMALI

Raporun sonuç ve öneri kısmında ise depremin otoriterleşen tek adam yönetimine teslim edilen kamunun çöktüğünü gösterdiğine dikkat çekildi. Afet bölgesinde özellikle depremin ilk günlerinde tüm yardım ve kurtarma çalışmalarının sivil toplum örgütleri tarafından yürütüldüğü belirtilen raporda, “Depremin sonuçlarının ağırlaşmasında sorumluluğu bulunan herkesin ayrım yapılmaksızın olası kast veya bilinçli taksir nedeni ile yaşam hakkı ihlali bakımından etkili, bağımsız ve kapsamlı bir biçimde soruşturulması, bu soruşturmaların birkaç müteahhitle sınırlı kalmaması gerektiği vurgulandı. (Ankara/EVRENSEL)