Madendeki civa zehirlenmesinde savcılık ifadeleri belli oldu, maden yöneticileri birbirini suçladı

Özer AKDEMİR
Kayseri

Kayseri’nin Develi İlçesi yakınlarında üretimine devam eden Kanadalı Centerra Gold-Öksüt Altın Madeni’nde işçilerin civadan zehirlenmesi ile ilgili açılan dava devam ediyor. Develi Cumhuriyet Savcılığı tarafından başlatılan soruşturmada alınan savcılık ifadelerinde, altın madeni yöneticileri civa zehirlenmesini kabul ederken birbirlerini suçluyorlar. 

CİVA TEHLİKESİNİ BİLE BİLE İŞÇİLER ÇALIŞTIRILDI

Madendeki civa zehirlenmesi skandalı geçen yıl şubat ayında madenin altın döküm odası (ADR) bölümünde görev yapan taşeron özel güvenlik firmasına bağlı çalışanlarda başlayan sağlık sorunları ile ortaya çıkmıştı. Yapılan analizler sonrasında 8 güvenlikçinin kanında yüksek miktarda civa olduğu tespit edilirken sonrasında ise ortamda civa olduğunun bilinmesine rağmen bu kişilerin bile bile çalıştırıldığı bilirkişi raporu ile ortaya konulmuştu.  
Şirket yöneticilerinin tehlikeyi bile bile, işçileri civalı ortamda çalıştırdığının belirtildiği bilirkişi raporu sonrası konuya dair ihmal ve sorumluluğu bulunan maden işletmesi görevlileri hakkında savcılıkça soruşturma açıldı. Savcılık, bilirkişi raporunda, görevlerini ihmal ederek işçilerin zehirlenmelerine yol açtığı dile getirilen görevlilerin ifadelerini aldı. Savcılık ifadelerinde maden işletmesi sorumlularının civa zehirlenmesini kabul etmekle birlikte suçu birbirlerine atmaları dikkat çekti. 

PROSES MÜDÜRÜ: CİVAYI GENEL MÜDÜR BİCKFORD’A İLETTİM

Bilirkişi raporunda maden ADR odasındaki çalışanların zehirlenmesine yol açan civanın ilk olarak 01.03.2022 tarihinde tutanakla laboratuvar yetkililerine teslim edildiğinin altı çizilmişti. Bilirkişiler madenin proses müdürü Ömür Yandım’ın civanın varlığından haberdar olmasına rağmen hiçbir önlem almadığı ve çalışanlara koruyucu ekipman sağlamadığı için görevi ihmal ettiği kanaatine varmışlardı. Yandım, savcılık ifadesinde kendisinin işletmede civa tespit edilmesi ile ilgili bilgileri madenin CEO’su David Bickford’a ilettiğini ve bundan sonrasının onun tasarrufunda olduğunu ileri sürerek topu D. Bickford’a attı. 

SADECE KENDİSİNİN VE BİRİMİNDEKİLERİN KAN ANALİZİNİ YAPTIRMIŞ

Ortamda civa bulunduğu ile ilgili bilgileri öğrendikten sonra kendisinin ve birimindeki kişilerin kan değerleri ile ilgili analiz yaptıran Yandım’ın, ADR ünitesinin güvenliğini sağlayan ve civa zehirlenmesinden en çok etkilenen 8 çalışana ise herhangi bir kan analizi yaptırmadığı anlaşıldı. Yandım bunu, “güvenlikçiler benim sorumluluğumda değillerdi” diye gerekçelendiriyor. Skandal bu 8 güvenlik görevlisinin rahatsızlanmaları sonrası kanlarında civa tespit edilmesi ile ortaya çıkarılmıştı. Proses müdürü Yandım, civa zehirlenmesinin ortaya çıkmasının ardından tazminatı verilerek işten çıkarıldı. Kendisi işten çıkarılması ile ilgili “şirket bana direktörlük verecekti vermediği için zaten çıkacaktım” derken, bize gelen bilgilerde ise işten çıkarılması ile ilgili farklı iddialar var. 

ŞİRKET CEO’SU PROSES MÜDÜRÜNÜ SUÇLADI

Bu iddiaların ortasındaki şirket CEO’su David Alan Bickford, SEGBİS aracılığı ile Ankara’da verdiği ifadede ADR birimindeki civanın varlığından 28 şubat 2022 tarihinde proses baş mühendisi Süleyman Çağrı Cengiz’in maili ile haberi olduğunu ileri sürerek, “Ben bu maile dayanak olarak proses müdürü olması sebebiyle Ömür Yandım'a ulaştım. Ömür Yandım'da tam olarak teyit edilmemekle birlikte söz konusu bulunan maddenin civa olabileceğini bana söyledi, bende Ömür Yandım'a gerekli önlemleri almasını ve insanların tehlikeye maruz kalmaması için gerekli kişisel koruyucu ekipmanların temin edilmesinin talimatını verdim” dedi. Savcının “civanın varlığını öğrendikten sonra maden proses danışmanı Metin Demir’in altın döküm odasına girip bu durumu tespit edene kadar arada geçen 10 günlük süre içerisinde neden altın döküm odasında faaliyetler ve odanın bitişiğindeki güvenlikçiler görev yapmaya devam etti?​” sorusuna Bicford, Ömür Yandım’ın kendisine civa miktarının tehlikeli olmayacağı ve faaliyetin durmasını gerektirmediği yanıtını vererek suçu Yandım’a attı. Bicford, Yandım’ı da bu nedenle işten çıkardıklarını ileri sürdü. Bicford; “Ömür Yandım'ın hatası ya da sorumluluğu olduğunu düşünüyor musunuz?​” sorusunu “Bana risk seviyesini bildirmediği için hatalı ve sorumlu olduğunu düşünüyorum, süreç ile ilgili bana doğru bilgilendirme yapmadı” diye yanıtladı.

“ÖNÜMÜZE BAKALIM”

Bicford, civa olayının ardından çevrimiçi yapılan toplantıda ''arkaya değil, önümüze bakalım, insanları korkutmadan panikletmeden önleminizi alalım'' sözlerinin hatırlatılması üzerine, bu cümleyi olayı saklamak için söylemediğini iddia etti. Bickford, olayın ortaya çıkaran Proses Danışmanı Metin Demir’i neden işten çıkardınız sorusuna da “Biz problemi çözme çabasındayken kendisi ise polemik peşindeydi” diye yanıtladı. 

“CİVA OLAYI KİMSEYE SÖYLENMEYECEK”

Madenin proses Başmühendisi Süleyman Çağrı Cengiz, ADR odasındaki civa olayını proses danışmanı Metin Demir’e aktararak bütün bu civa zehirlenmesi skandalının ortaya çıkması  sürecini başlatan isim. Cengiz, savcılıkta altın döküm odası sorumlusunun kendisine fırının üstünde 1 kg kadar civa gördüğünü iletmesinin ardından, durumu Ömür Yandım ve D. Bicford’a, yüksek önemli olarak işaretlediği bir mail gönderdiğini anlattı. Mailin ardından online toplantı kararı alınmasına rağmen Bickford’un toplantıya katılmaması için toplantının yapılamadığını, Ö. Yandım’ın da daha sonrasında kendisine "Bu konu kimseye söylenmeyecek" şeklinde talimat verdiğini iddia etti. Buna rağmen durumdan huzursuz olarak konuyu danışman Metin beye anlattığını belirten Cengiz, Metin beyin civayı öğrendikten sonra online toplantıda Bicford’la tartıştığını, Bickford’un ise önümüze bakalım” dediğini söyledi. 

“NEDEN İŞTEN ÇIKARILDILAR?​”

Bilirkişi raporunda ihmalle suçlanan işyeri hekimi Hayrettin Horasan ise olayda sorumluluğu olduğunu kabul etmedi. Horasan; “alt işverenlerin hekimi başka olmasına rağmen kendim bizzat insiyatif alıp bu kişilerin tüm tanı ve tedavi süreci ile ilgilendim, zaten inisiyatif aldığım için suçlu ben oldum” dedi. Şirketin İnsan Kaynakları Direktörü İlknur Yazıcı ifadesinde “Ömür Yandım ve Metin Demir neden işten ayrıldı?​” sorusunu “Ö. Yandım’ın civadaki sorumluluğu M. Demir’i ise iş barışını bozma ihtimali” nedeniyle işten çıkarıldıklarını ileri sürdü.

PROSES MÜDÜRÜNE SUS PAYI İDDİASI

70’in üzerinde maden işçisinin civadan zehirlenmesi skandalı ile ilgili bu savcılık ifadelerinin ardından dava açılması bekleniyor. Savcılık ifadeleri net bir şekilde görüldüğü üzere madenin danışmanı Metin Demir’in olayı fark edip üretimi durdurması sonrası işten çıkarıldığını, Centerra Gold Öksüt Madencilik Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü olan David Alan Bickford’un olayı örtbas etsin diye Ömür Yandım’a baskı yaptığını ortaya koyuyor. İddialara göre Ömür Yandım Bickford’u bu durumu ifşa etmekle tehdit edince birkaç milyon liralık bir ikale anlaşması ile işten çıkartıldı.

Cıva zehirlenmesini ortaya çıkardı görevine son verildi!