Galeria Sitesi bilirkişi raporu: Kolonların konumunun değişmesi, davarların kaldırılması yıkıma neden olmuş

Depremde, Diyarbakır’da 89 kişinin yaşamını yitirdiği Galeria Sitesi ile ilgili hazırlanan bilirkişi raporunda, “Binaların altındaki kolonlardaki konum değişikliği, mimari planda gösterilen duvarların kaldırılması ve döşemelerde merdiven boşluğu açılması gibi yapıda meydana getirilen düzensizlikler, binanın yıkılmasına sebep olduğu kanaatine varılmıştır” ifadelerine yer verildi. Bilgi sahibi olarak ifadesine başvurulan S.S.’nin, “Bu site yapılmadan önce arazide Yıldız Otoparkı, Yıldız Yazlık Sineması ve Yıldız Havuzu vardı. Arazi o zaman bataklıktı” sözlerinin de zemin değerlendirmesi konusunda oldukça önemli olduğu vurgulandı.

Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen iller arasında yer alan Diyarbakır’da, 1’i boş 7 bina yıkıldı. Yenişehir ilçesinde kentin ilk alışveriş merkezi olarak 1999 yılında hizmete giren, 4 katı alışveriş merkezi olup, 8 katı da 128 daireden oluşan 4 bloklu Galeria Sitesi'nin 1 bloku, depremlerin ilkinde yıkıldı. 89 kişi yaşamını yitirdi, 22 kişi de yaralandı. Geride kalan 3 blok kontrollü yıkılırken çökme yaşandı. Yıkılan sitede, enkaz kaldırma ve demir toplama çalışmaları devam ediyor. Kent genelinde ise 414 kişi hayatını kaybetti, 912 kişi de yaralandı. Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’nca, kentte yıkılan binalarla ilgili başlatılan soruşturma sürüyor. Soruşturma kapsamında bilirkişi heyeti tarafından Galeria Sitesi ile ilgili hazırlanan rapor, savcılığa sunuldu.

"YIKIMA SONRADAN OLUŞTURULAN DÜZENSİZLİKLER SEBEP OLDU"

31 sayfalık raporda, mimari planın değiştiği, kolonların tıraşlandığı veya yerlerinin değiştirildiği, deprem bölgesinde tercih edilmeyen yapı sisteminin uygulandığı, kolonlardan karot alındığı sırada, numunelerin kendiliğinden dağıldığı, bazı kolonlarda da karot alınmayacak kadar dayanım kaybettiğinin görüldüğü yer aldı. Bina altındaki havuzda kolon kesilme iddiaları ile ilgili olarak da, havuzun binanın yıkılmasına kolon kesilmesi ile bir etkisi olmadığı, ancak su sızıntısı gibi diğer etkilerin tespit edilmesinin de mümkün olmadığı kaydedildi.

Raporda, “Binanın projeleri ve krokileri arasındaki farklılıkta özellikle bodrum kata inen bir merdiven ve karşısındaki kolon yerinin değiştirildiği veya tıraşlanarak deplase edildiği görülmüştür. Binanın simetri olduğu ve deplase edilen kolon simetrisinde proje koordinatlarına uygun kolon olduğu ancak zemin kattan spor salonuna inen kolonun bu koordinatta olmadığı için binanın yıkılmasına bir sebep olduğu kanaatine varılmıştır. Sonuç olarak yıkılan binanın yapım yılı yönetmeliğindeki deprem yükünden daha büyük bir deprem yükü binaya gelmiştir.  Projelerde kare ve kalın kesitli dikdörtgen kolonlardan oluşan ve yapım tekniğinde 'nervürlü' döşeme olarak adlandırılan bir döşeme tipi olarak inşa edilmiştir. Bu döşeme olmasından ve kolonlar arasında kirişlerin olmamasından dolayı bina çerçeve sistemini oluşturamayıp yıkılmıştır. Yıkımın, binaların B Blok ve D Blok'un bir kısmında olması, diğer bloklarda göçme olmamasına, sonradan oluşturulan düzensizliklerin sebep olduğu tespit edilmiştir” denildi.

"ARAZİ O ZAMAN BATAKLIKTI"

Raporda bilgi sahibi olarak ifadesine başvurulan S.S.’nin, “Kısaca 23 yıldan beri bu binaları bilirim. Hatta bu site yapılmadan önce arazide Yıldız Otoparkı, Yıldız Yazlık Sineması ve Yıldız Havuzu vardı. Arazi o zaman bataklıktı” sözlerinin de zemin değerlendirmesi konusunda oldukça önemli olduğu vurgulanırken, sonuç bölümünde de, “Binaların altındaki kolonlardaki konum değişikliği, mimari planda gösterilen duvarların kaldırılması ve döşemelerde merdiven boşluğu açılması gibi yapıda meydana getirilen düzensizlikler, deprem bölgelerinde hiç tercih edilmeyen bir yapı sisteminin projelendirilmesi ve uygulanması binanın yıkılmasına sebep olduğu kanaatine varılmıştır” ifadeleri yer aldı.

Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’nca soruşturma dosyasına eklenen bilirkişi raporu eksik bulunarak, ek rapor düzenlenmesi talep edildi. (DHA)