15 milyon kişi, yeterli gıda tüketemiyor

Ramis SAĞLAM
İzmir

Sağlıklı bir yaşam için ihtiyaç duyulan yeterli, sağlıklı, güvenilir ve besleyici gıdaya fiziksel ve ekonomik bakımdan erişebilmek her geçen gün zorlaşıyor. Özellikle AKP 21 yıllık iktidarında uyguladığı ekonomik politikalarla bu durumu daha da imkansız hale getirdi.

AKP iktidarının uyguladığı politikaların dışa bağımlılığı azaltmak yerine artırarak üretimi sürdürülemez hale getirdiğini söyleyen TMMOB’ye bağlı Gıda Mühendisleri Odası (GıdaMO) İzmir Şube Başkanı İ. Uğur Toprak ile gıda ürünlerinde yaşanan erişebilme sorununu konuştuk.

AKP iktidarının uyguladığı neoliberal politikalar sonucunda gıda üretiminin azaldığını belirten Toprak, ÇAYKUR, TEKEL, şeker fabrikası gibi kamu elindeki fabrikaların özelleştirilmesiyle bu durumun daha da fazla yaşandığını söyledi.

YANLIŞ POLİTİKALARIN TARIMA ETKİSİ

Gübre, tarım ilaçları ve mazot fiyatlarının artmasıyla gıda krizlerinin yaşandığını dile getiren Toprak, “Tarım arazileri, meralar, zeytinlikler, ormanlıklar, sulak alanlar ve su havzaları ranta kurban edilerek amaç dışı kullanıma açıldı. HES’lerle dereler kurutuldu. Yanlış uygulamalı JES’lerle içme, sulama ve kullanma sularının kalitesi bozuldu, tarım arazileri kirlendi ve verimsizleşti. Çiftçilerin hak arama örgütleri olan sendikalarıyla ilgili iç hukuk düzenlemesi yapmaktan özellikle kaçınarak çiftçilerin örgütsüz kalmalarına, haklarını aramalarına engel oldu” dedi.

‘HEPİMİZ YOKSUL, ÇOĞUMUZ AÇIZ’

Yoksulluk ve açlık sınırı ücretlerini değerlendiren Toprak, “Belirli bir zümre hariç hepimiz yoksul, çoğumuz açız. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı tarafından hazırlanan dünya yoksulluk haritasına göre, Türkiye’de nüfusun yaklaşık 15 milyonu yeterli gıda tüketemiyor ve her ay on binlerce yurttaşımız bu listeye ekleniyor. Türkiye’de 5 yaş altı yaklaşık 1 milyon çocuk, akut yetersiz beslenme yaşıyor. Yani çocuklar ihtiyaç duydukları besinleri alamadığı için gelişemiyor. Yaklaşık 3 milyon çocuk ise kronik yetersiz beslenme yaşıyor” diye konuştu.

‘YURTTAŞ İNDİRİM GÜNLERİNİ TAKİP EDİYOR’

Gıda Mühendisi Uğur Toprak, “AKP döneminde yıllık resmi enflasyon 20.8 puan yükseldi. 2005’te 113 olan gıda fiyatları endeksi ise 2023’te bin 849’a yükseldi. Böylece 2005’ten bu yana TÜFE bin 155 puan, gıda fiyatları endeksi bin 736 puan arttı. 2005’te yüzde 7.9 olan enflasyon oranı 2023’te yüzde 50.5’e yükseldi. 2005’te yüzde 4.8 olan gıda enflasyonu ise 2023’te yüzde 67.9’a yükseldi. Bu noktada da asgari ücret, açlık sınırı, gıda enflasyonu ve alım gücü gibi kavramlar devreye girdi. Yurttaşlar indirim günlerini takip edip hangi ürün nerede daha uygun fiyatlı diye araştırıyor. Halk ekmeklerin önünde uzun kuyruklarda çoğu zaman saatlerce bekliyor. Çünkü 5 kuruş dahi hane bütçesi için oldukça önemli. Pazarın kapanma saatlerine yakın alışverişe giden hatta ne yazık ki pazar toplandıktan sonra geride kalanları toplamak zorunda kalan yurttaşlarımızı da görüyoruz. Sonuç olarak rahatlıkla diyebiliriz ki; enflasyon, sabit bir geliri olan ve emek gücüne dayanan kesimler için yıkıcıdır” ifadelerini kullandı.

GELİRİN, GIDANIN VE SUYUN ADALETSİZ DAĞILIMI GIDAYA ULAŞIMI ZORLAŞTIRIYOR

Gıdaya ekonomik gücün yetmesi, erişebilme, kalite ve güvenlik unsurlarını içeren küresel gıda güvenliği endeksinde Türkiye’nin 2012-2020 arasında dünyada gıda güvenliğinde en çok kan kaybeden 7’nci ülke olduğunu hatırlatan Toprak, endeksin ilk hazırlandığı yıl olan 2012’de 36’ncı sırada yer Türkiye’nin, 9 yılda 11 sıra birden gerilediğini söyledi.

Toprak, “Son endekste Türkiye 47’nci sıraya düşerken, son bir yılda 6 basamak birden geriledi. Her ne kadar tarım ve orman bakanı ‘efsane’ olarak nitelendirse de bir zamanların gıdada kendine yeten nadir ülkelerinden biri olan ülkemiz, halkının gıda ürünlerini satın alabilirliği sıralamasında 65’inci sırada yer alarak bırakın gelişmiş ülkeleri Botsvana, Şili, Birleşik Arap Emirlikleri, Ürdün gibi pek çok ülkenin maalesef ki gerisindeyiz. Gıda kalitesi kategorisinde 45, sel, yangın, sıcaklık artışı gibi faktörlerin ele alındığı doğal kaynaklar kategorisinde ise 53’üncü sıraya gerilemiş durumdayız. Gelirin, gıdanın ve suyun adaletsiz dağılımı temiz, sağlıklı ve güvenli gıda ile suya ulaşmayı giderek zorlaştırıyor. Ancak küreselleşen dünya düzeninde tarım ve gıda ürünleri ile su ticari birer meta olarak görülüp serbest piyasa koşullarına terk edildiklerinden insanların gıda ve suya yeterince ulaştıklarını iddia etmek mümkün olmamaktadır” dedi.