Siyaset Bilimci Tosun: AKP’deki gerileme seçmen-parti bağının gevşediğine işaret

Emirhan DURMAZ
İzmir

Türkiye’nin uzunca bir süredir beklediği cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimleri tamamlandı. Cumhurbaşkanlığı adayları açısından kesin bir zafer söz konusu olamamışken, muhalefet blokunun aldığı destek ise parlamentoda çoğunluğu oluşturmaya yetmedi.

Bununla birlikte iktidar partisi AKP’nin yüzde 7’lik bir gerilemeye uğradığı görülürken, 28 Mayıs günü yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci tur hazırlıkları başladı. Siyaset Bilimci Prof. Dr. Tanju Tosun ile ilk tur sonuçlarını ve ikinci tur stratejilerini konuştuk.

AKP’nin yüzde 7 gibi bir oy kaybını yaşadığını hatırlatan Tosun, “Siyaset biliminde ‘Seçmen-parti bağlarının gevşediği seçimler’ olarak adlandırdığımız bir kategori vardır. AKP’nin 7 puanlık oy kaybı bunun net bir göstergesidir. Bunun akabinde şunu belirtmek gerekir ki, MHP’deki yükseliş ise kendi sosyolojisine yeni seçmen kazandırmak gibi bir sonucu vermedi. Aksine AKP’ye ödünç verdiği seçmeni geri almış görünüyor. Tabii ki, ittifaklar sistemi ittifak içi oy geçişlerini hayli artırdı ve görünen tablo da bunun sonucudur” diye konuştu.

BEKA VE GÜVENLİK SÖYLEMİ ETKİLEDİ Mİ?

Öte yandan geliştirilen söylemler ve bulduğu karşılık üzerine değerlendirmelerini aktararak sözlerine devam eden Tosun, “Ekonomiden negatif etkilenen kesimin sandığa gitmemiş olma ihtimali de bulunuyor. Ancak görünen o ki, Cumhur İttifakının ‘beka ve güvenlik’ eksenli kodları seçmen tarafından alınmış ve yoksullaşma olgusu bu endişenin arka planında kalmış. Umut ve huzur temelli bir söylem geliştiren Kemal Bey’in endişelere ilişkin de söylem geliştirmesi gerekirdi” ifadelerini kullandı. Seçmen tercihleri bakımından parti geçişkenliğinin göze çarptığını belirten Tosun, “Siyaset biliminde oynaklık endeksi dediğimiz bir kavram vardır. Seçmenlerin parti tercihlerindeki geçişkenliğini ifade eden bu oran 2018 seçimlerine oranla hayli artmış görünüyor. Öyle ki, 2018 seçimlerinde yüzde 5 dolaylarında seyreden oran 2023 seçimlerinde yaptığımız hesaplara göre yüzde 17’ye yükselmiş durumda. Bu tabii şu durumu ortaya koyuyor, geçiş olgusu, oynaklık endeksi bu seviyede iken yüzde 4-5’lik bir farkla önde olmak hiçbir şekilde ikinci turu garanti altına alamaz” dedi.

‘KENDİ GÜÇLÜ YÖNLERİNİ ÖNE ÇIKARMALI’

Millet İttifakı Cumhurbaşkanı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu’nun ikinci tur öncesi söylemlerini de konuştuğumuz Tosun “Kemal Bey ilk turda umut-huzur temelli ürettiği söylem ile kendi kitlesini konsolide edebildi. Ötesine geçilmesi gerekli görünürken, bugün ikinci tur stratejisi açısından ‘kapsayıcı vatanseverlik’ olarak adlandırdığımız bir dil kuşandı. Bu söylem biçimi Türkiye’nin sosyolojik dinamikleri göz önüne alındığında pozitif bir etki yaratabilir. Bununla birlikte, elbette Oğan gibi yeni müttefikler oluşturmaya çalışıyor. Kemal Bey, endişeleri gidermeye yönelik bir politika izleyecek gibi duruyor. İkinci turda daha agresif kampanya dilleri göreceğiz. Lakin kanımca Kemal Bey’in rakibi agresif bir dille eleştirmek yerine kendi güçlü yönlerini öne çıkarması daha uygun olabilir. Örneğin göçmen politikasına ilişkin sarf ettikleri mutabakat metninde de yazan şeylerdi. Bunların daha yüksek sesle ifade edilmesi ve daha duyulabilir kılınması gerekliliği görülmüş olacak ki, bir ton artırma ve vurgulama görüyoruz” ifadelerini kullandı.

‘İKNA İÇİN YÜZ YÜZE İLETİŞİM GEREKİYOR’

Son olarak ikinci tur stratejisine ilişkin önerilerini sunan Tosun, “Kitleleri ikna etmek hem çok güçlü bir medya etkileşimi hem de güçlü bir yüz yüze iletişim gerektirir. Buranın dikkate alınmasıyla beraber daha geniş alanlara nüfuz açısından belirli sivil toplum örgütlerinin devreye sokulması gerektiğine inanıyorum” diye konuştu.