Erdoğan'ın "montaj video" itirafı | "Fahrettin Altun, bu dezenformasyon değil de nedir?"

Gözde TÜZER
İstanbul

28 Mayıs'ta gerçekleşecek cumhurbaşkanı seçimlerine günler kala, montajlı videolar ve dezenformasyon tartışmaları büyüdü. Evrensel'e konuşan Dr. Emre Tansu Keten, dezenformasyonun genel olarak tehlikeli olduğunu ancak iktidar ve devlet gücünü elinde tutanların ürettiği dezenformasyonun mutlak olarak tehlikeli olduğunu vurguladı. Keten, “Bu seçim dönemi, iletişim stratejilerine yapılan yatırımların sınırsızca ve pervasızca kullanıldığı, dezenformasyonun yanında manipülasyon ve astroturfing gibi yöntemlerin işe sürüldüğü, bunların ise ciddi bir toplumsal kutuplaşma ve çatışma riski göze alınarak hayata geçirildiği bir dönem olmuştur” değerlendirmesinde bulundu.

"AMA MONTAJ AMA ŞU AMA BU…"

14 Mayıs seçimleri geride kaldı, sırada 28 Mayıs var. Bu süre içinde AKP’nin muhalefete karşı yürüttüğü seçim propagandası sınırları aştı. Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, miting meydanlarında gösterdiği, cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu’nun Murat Karayılan ile birlikte yer aldığı manipülatif video hakkında konuştu ve “Kılıçdaroğlu’nun Kandil’dekilerle video çekimleri var. Ama montaj ama şu ama bu” dedi. Kılıçdaroğlu ise Erdoğan'a “Montajcı sahtekar” diyerek tepki gösterdi.

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun ise Kılıçdaroğlu’na Twitter’dan isim vermeden yanıt verdi. "Temiz siyaseti savunduklarını" iddia eden Altun, "Biz sevgi kültürünü büyütmenin derdindeyiz. Cumhurbaşkanımıza bu çirkin ifadeleri yakıştıranları bir kez daha milletimize şikayet ediyor, milletimizin bize çizeceği istikameti büyük bir heyecanla bekliyoruz" sözlerini sarf etti.

AKP Maraş Milletvekili Mahir Ünal da bir paylaşım yaparak, “Bahar vadettiğin Kandil’deki dostlarının sana destek mesajları ile hazırlanmış kamuoyuna açık bir videonun neresi montaj” sözleriyle manipülasyon yapılmadığını öne sürdü.

CHP İstanbul İl Başkanı Canan Kaftancıoğlu ise “Taş atan kadın fotoğrafı” paylaşarak “Montajcı değil sadece, kumpasçı aynı zamanda… 6 yıl önce fotoğrafı da Meclis kürsüsünden (yazık) kamuoyunun gündemine sokan kendisiydi. Sizlerin oyu ve benim annem de olmak üzere bütün annelerin ahı gönderecek bu montajcı, kumpasçıları… Karar ver” dedi.

kamuoyunun gündemine sokan kendisiydi.
Sizlerin oyu ve benim annem de olmak üzere bütün annelerin ahı gönderecek bu montajcı, kumpasçıları…#KararVer https://t.co/QLBZl1KTp1 pic.twitter.com/LPOxk9TbFf — Canan Kaftancıoğlu (@Canan_Kaftanci) May 22, 2023

YALANI SİLAH HALİNE GETİRMEK…

Doktor Emre Tansu Keten, dezenformasyonu, “Kasıtlı olarak üretilen ve yaygınlaştırılan çarpıtılmış ya da gerçekle hiçbir bağı olmayan bilgi olarak” tanımlarken, internet sayesinde yüz milyonlarca insanın mesaj üreticisi konumuna gelmesiyle birlikte dezenformasyon meselesinin de önem kazandığını belirtti.

Keten “Ancak iletişim çalışmalarının liberal ve tekno-çözümcü kanadının dezenformasyona yönelik ürettiği abartılı ve yöntemsiz akademik çerçeve, yalan bilgiyi engellemek şöyle dursun, yalanı kendi siyasi çıkarları için bir silah haline getirmek isteyen muktedirlere bir gerekçe üretmiştir. Türkiye’de de benzer bir şey yaşanmıştır. 2018 yılında kurulan İletişim Başkanlığı, o tarihe kadar konvansiyonel medyanın ele geçirilme operasyonu büyük ölçüde tamamlandığı için, rotasını internet ve sosyal medyaya çevirmiş, bu alanı düzenlemek içinse dezenformasyon bahanesini kullanmıştır” dedi.

AMAÇ: DEZENFORMASYON ÜRETME TEKELİNİ ELİNE ALMAK

“Sıradan bir kullanıcının etkileşim almak için montajladığı politikayla ilgisiz bir video ile bizzat iktidar tarafından muhaliflerini hedef almak için montajlanan ve yayılan sahte görüntüleri aynı terazide ölçen bu liberal ve teknik odaklı iletişim çalışmalarının kavram setini ödünç alan İletişim Başkanlığı, dezenformasyonu günümüzün en tehlikeli silahı ilan etmiş ve bu konuda bir ahlaki panik kampanyası başlatmıştır” diyen Keyen, bu kampanyayı da iki tane sansür yasası ile taçlandırdığını ve ikinci sansür yasasında dezenformasyonun suç olarak tanımlanıp hapis cezasıyla karşılandığını hatırlattı.

İktidarın dezenformasyon kavramına bu denli yatırım yapmasının tek amacının, “Kendi siyasi çıkarlarına zarar veren her türlü bilgiyi, doğruluğu ve yanlışlığı fark etmeksizin, dezenformasyon olarak damgalar ve kriminalize ederken, dezenformasyon üretme tekelini ise eline almak” olduğunu aktaran Dr. Keten, bunun yanında her dezenformasyonu aynı şekilde değerlendirmenin yanlış olacağını aktardı ve şöyle dedi: “Evet dezenformasyon genel olarak tehlikelidir, ancak iktidar ve devlet gücünü elinde tutanların ürettiği dezenformasyon mutlak olarak tehlikelidir.”

KUTUPLAŞMA VE ÇATIŞMA RİSKİ

Kılıçdaroğlu’nun montajlanan görüntüleri ve Erdoğan’ın bu görüntülerin montaj olduğunu kabul etmesine dair konuşan Emre Tansu Keten şunları kaydetti:

“İktidarın 2018’den itibaren internet ve sosyal medya üzerine geliştirdiği stratejinin mahiyetini kanıtlar niteliktedir. Bu seçim dönemi, iletişim stratejilerine yapılan yatırımların sınırsızca ve pervasızca kullanıldığı, dezenformasyonun yanında manipülasyon ve astroturfing gibi yöntemlerin işe sürüldüğü, bunların ise ciddi bir toplumsal kutuplaşma ve çatışma riski göze alınarak hayata geçirildiği bir dönem olmuştur. Erzurum saldırısı ve AKP seçmeninin oy tercihini gerekçelendirme biçimleri göz önüne alındığında, bu yalan içeriklerin belli bir kesim üzerinde etkili olduğunu söylemek mümkündür.”

FAHRETTİN ALTUN'A TEPKİ YAĞDI

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın montaj video ile ilgili söylediklerine ve Fahrettin Altun'un açıklamasına sosyal medyadan da büyük tepki vardı.

Evrensel yazarı ve akademisyen Ceren Sözeri, İletişim Başkanı Fahrettin Altun’un tweet'ini alıntılayarak “Bu da oldu, montajlanmış videoyu, dezenformasyonu ‘gerçek’ diye savunan İletişim Başkanı. Tarih bu yaptıklarınızı hiç unutmayacak ve siz hiç istemediğiniz şekilde hep hatırlanacaksınız, unutulmak isteyeceksiniz ama olmayacak” dedi.

May 23, 2023

Gazeteci Banu Güven “Erdoğan TRT Haber’de ‘Kılıçdaroğlu’nun Kandildekilerle video çekimleri var’ dedi! Bunu Abdülkadir Selvi’nin ‘Anlamadım’ diye sorması üzerine söyledi. Sessizlik üzerine, ‘Ama montaj ama şu ama bu’ diye devam etti. Fahrettin Altun bu dezenformasyon değil de nedir?​” diye sordu.

May 22, 2023

Gazeteci Şirin Payzın “Peki TRT yayınında Hürriyet Yazarı Abdülkadir Selvi niye soru soruyor? Devletin kanalında televizyon habercisi mi yok? Selvi de TRT’nin maaşlı elemanı da biz mi bilmiyoruz? Yanında oturan da gazeteci değil zira kamu bankası reklamında boy gösteriyor. Reklam yapamaz oysa. TRT yayınında niye bu isimler var? Özel kanal olur, damadının malı olur istediğini koyar. Ama devletin kanalında niye TRT’nin kıdemli isimleri yok?​” dedi.

May 23, 2023

İktisatçı Nesrin Nas “Ne kadar acı! Cumhurbaşkanı sahte video için ‘Ama montaj ama şu ama bu’ diyor. İnsan kahroluyor. Yazık değil mi bu ülkeye, bu insanlara!” ifadelerini kullandı.

May 22, 2023

Eski Bakan Fikri Sağlar da “Erdoğan: Ama montaj ama şu ama bu. Yer utandı. Gök utandı. Hava utandı. Su utandı. Taş utandı. Erdoğan bu yalan ve iftiradan utanmadı” dedi.

May 23, 2023

Yazar Can Gürses ise TRT’ye bir çağrı yaparak “TRT’ye açık çağrımdır: Bugün Cumhurbaşkanının ‘Ama montaj ama şu ama bu’ ifadelerinden sonra Kılıçdaroğlu’na açık bir söz hakkı doğmuştur. Osman Öcalan’ı bile ekranlarınıza çıkarmaya utanmayan sizler, unutmayın ki bu ülkenin vatandaşlarının vergileriyle oradasınız. Kemal Kılıçdaroğlu’na söz hakkı vermek zorundasınız” dedi.

May 22, 2023