8 bin 500 yıllık kaya resimlerine yeni tehdit!

Özer AKDEMİR

Aydın’a bağlı Söke ilçesi sınırları içerisinde yer alan antik çağdaki adı Latmos olan Beşparmak Dağlarında yeni bir maden işletmesi için ÇED süreci başlatıldı. Tarih öncesi kaya resimlerinin yoğun olarak bulunduğu Karakaya köyü yakınlarında, Kormad Madencilik tarafından işletilmek istenen feldspat madeni binlerce zeytin ve kızılçam ağacının yanı sıra 8 bin 500 yıl öncesine tarihlenen kaya resimlerini de tehdit ediyor. Bölgenin milli park ilan edilmesi için 2015 yılında yapılan başvuru ise 8 yıldır bakanlıkta sonuçlanmayı bekliyor.

MİLLİ PARK BAŞVURUSU SÜMEN ALTI

Dünyadaki ender jeolojik oluşumlara ev sahipliği yapan bölge, tarihi ve bitki örtüsünün yanı sıra değişik şekillerdeki kaya yapıları ile de jeopark olmayı hak eden bir yer. Bölgenin öncelikli olarak jeopark ilan edilmesi ve milli park koruma statüsüne alınması ile ilgili başvurular bakanlıkta sümen altı edilip yıllardır sonuçlandırılmazken, böylesine önemli bir bölgede madencilik işletmeleri ise birbiri ardına üretime geçmeye ya da kapasite arttırmaya devam ediyor.

MADENİN TAMAMI ÖNEMLİ DOĞA ALANI İÇERİSİNDE

Kormad Madencilik tarafından Karakaya Mahallesi Söğütözü mevkiinde 39 bin metrekarelik bir alanda yapılmak istenen madene en yakın konut ise 300 metre mesafede. Proje sahasının tamamı “orman alanı” ve “önemli doğa alanı” olarak geçiyor. Bölgede kızılçamla birlikte zeytin ağaçları da baskın ağaç türleri arasında. Bu nedenle il tarım müdürlüğü madene yakın tarım arazilerindeki zeytin ağaçlarının vejetatif ve generatif gelişmelerine engel olmayacak şekilde tedbirlerin alınması şartı ile faaliyete ‘olur’ vermiş.

‘HAVA VE YAĞMUR TANRISININ EVİ’NE MADEN OCAĞI

Antik dönem söylencelerinden Latmos (Beşparmak) Dağı’ndaki taş kültü hava ve yağmur tanrısının evi olarak geçiyor. Dağın dört bir yanı ise neolitik dönemde bölgede yaşamış insanların bıraktığı izler ile dolu. Anadolu’nun kutsal dağlarından birisi olarak bilinen Latmos’da (Beşparmak) günümüze kadar 180’e yakın kaya resmi tespit edilerek kayıt altına alındı. Bu kaya resimlerine her geçen gün bir yenisi eklenirken, kaya resimlerinin en yoğun olduğu Karakaya bölgesinde bu madencilik faaliyetleri nedeniyle çok sayıda kaya resminin yok edilmiş olma olasılığı var. Kaya resimleri, konu ve üslup açısından “Dünyada bir benzeri yok” diye tanımlanıyor.

TARİH ÖNCESİ KAYA RESİMLERİ ŞENLİĞİ NEDEN YAPILMIYOR?

Maden işletmesinin bulunduğu bölge yakınlarında 2015 yılına kadar “Karakaya Tarih Öncesi Kaya Resimleri Şenliği” yapılırken, bu tarihten sonra festivallerin yapılmaması dikkat çekici. Şenlik alanına çok yakın olan maden işletmelerinin yarattığı doğa yıkımı ve madenlerin tarih öncesi kaya resimlerine zarar verme olasılığının görülmemesi nedeniyle bu festivalin iptal edildiği ileri sürülürken, ne gariptir ki madenin ÇED raporunda ne kaya resimlerinden ne de festivalden tek satır söz ediliyor!

KORUMA ALTINDA OLAN CANLI TÜRLERİ DE TEHLİKEDE

Maden projesi yaşama geçerse yılda toplam kapasite 1 milyon 320 bin ton olacak. ÇED raporunda proje alanı ve etki alanında 22 familyaya ait 32 tür tespit edilirken bu türlerden 2 familyaya ait 3 amfibi türden birisi olan gece kurbağası, (bufo viridis ) Bern Sözleşmesi Ek-2 listesinde (Kesin olarak koruma altına alınan fauna türleri), diğer 2 tanesi ise Bern Sözleşmesi Ek-3 listesinde (Korunan fauna türleri) arasında bulunuyor.

EKODOSD: BİLİNMEDİK RESİMLER OLABİLİR

Bölgenin koruma altına alınması ve milli park ilan edilmesi için başvuran  Ekosistemi Koruma ve Doğa Sevenler Derneği (EKODOSD) Başkanı Bahattin Sürücü bölgede bilinen kaya resimlerinin hepsinin tescil edildiğini ancak bilinmeyen bir kayanın altında da resmin olabileceğini dile getirdi. Bunun uzun yıllar içerisinde yapılacak araştırmalarla ortaya çıkabileceğini belirten Sürücü, “Bununla birlikte bölgenin tüm doğal peyzajı yok oluyor” dedi. Ankara’dan Doğa Koruma Milli Parklar genel müdür yardımcısı ve daire başkanları ile birlikte Tabiat Varlıklarını Koruma genel müdürüne de bölgeyi gezdirdiklerini aktaran Sürücü, “Bunlardan hariç Aydın vali yardımcısı ve bölgedeki diğer kurumlarla birlikte bir AKP milletvekilini gezdirmiştik. Tüm bu gezilerin sonuçlarından hazırlanan bir raporun Ankara’ya, bakanlığa gönderildiğini kaydeden Sürücü, buna dair henüz bir gelişme olmadığını söyledi.