AYM, TTB'nin Karatay’a "Halk sağlığına zarar verme" gerekçesiyle verdiği cezayı hak ihlali saydı

Canan Karatay’ın 2016 yılında katıldığı bir televizyon programında depresyon ve beslenme alışkanlıkları arasındaki ilişki hakkında; beslenmenin önemi, depresyonla beslenme arasındaki ilişki konularına değindikten sonra ilaç şirketlerinin ticari kaygılarla hareket ettiğine, antidepresanlarla mutlu olunamayacağına ancak sağlıklı beslenme ile mutlu olunabileceğine dair söylemlerde bulunması üzerine Türk Tabipler Birliği (TTB) Karatay’a "uzmanlık dışı bir konuda tıbbi değerlendirme yapmak, programı kişisel tanıtım ve reklam aracı haline getirmek, halk sağlığına zarar vermek, tıbbi bir konu ile ilgili ihtilafında kendisi ile farklı düşünen hekimlerle etik olmayan bir biçimde tartışma yöntemi kullanmak" suçlamasıyla soruşturma başlatmış, Karatay’ın 1325 TL para cazasın ödemesine hükmetmişti.

Karatay’ın kararın iptali talebiyle açtığı dava Ankara 13. İdari Mahkemesi tarafından kesin biçimde reddedilmişti. Sonrasında Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvuran Karatay’ın sözlerinin ifade özgürlüğü olduğuna karar verildi ve TTB’nin Karatay’a 18.000 TL manevi tazminat ve 9.900 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 10.346,90 TL yargılama giderinin başvurucuya ödenmesine hükmetti. 3 Mart 2023’te verilen karar 1 Haziran’da Resmî Gazete’de yayınlandı.

KARATAY’IN BİLİM DIŞI SÖYLEMLERDE DOSYASI KABARIK

Bu soruşturma TTB’nin Karatay hakkında başlattığı ilk soruşturma değil. Karatay’ın  “Gebelikte şeker yüklemesi testi bebeği zehirliyor” şeklinde kamu sağlığına zararlı söylemleri sonucu TTB’nin Karatay’a 15 gün meslekten men kararı vermesi de “Hiç şüphesiz yanlış bilgilerin yönetilmesi de sağlık politikalarının esaslı bir parçasını oluşturmaktadır. Fakat bunu yaparken devlet, ifade özgürlüğüne de saygı göstermelidir” gerekçesiyle ifade özgürlüğü ihlaline karar vermişti.

Soruşturma sürecini anlatan TTB İkinci Başkanı Ali İhsan Ökten, “Bilim dışı söylemleri nedeniyle açılan bir soruşturma nedeniyle para cezası verilmişti. Kaldı ki kardiyoloji profesörü olan Canan Karatay’ın pek çok söylemi de bilim dışı. Anayasa mahkemesi de ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirmiş, bizim verdiğimiz cezanın iptaline ve Karatay’a tazminat ödenmesine karar verilmiş. Aynı şekilde AYM pandemi döneminde aşı karşıtlarının yaydıklarının ifade özgürlüğü kapsamında olduğuna karar vermişti” dedi.

“ÜNİVERSİTELERDE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ KALMAMIŞKEN BU KARAR ANTİDEMOKRATİK”

2021 yılında açıklanana göre AİHM’in verdiği kararlarda en fazla ifade özgürlüğünden mahkum olan ülke olan Türkiye’de kamu sağlığına zarar veren söylemlerin ifade özgürlüğü sayılmasının iktidarın uzun zamandır izlediği bir tutum olduğunu söyleyen Ökten, “Bilim insanlarının ifade özgürlüğü yıllardır elinden alınmış durumda. İnsanlar üniversitelerinde bile kendi özgür düşüncelerini ifade edemezken bilim dışı ifadelerin ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirilmesi son derece anti demokratik bir tutum. Canan Karatay’ın söylemleri kamuya zararlıdır. Çünkü yaptığı açıklamalar bilimsel söylemler değil. Pandemi zamanında da kelle paça içmenin kovid olmayı engellediğine dair söylemleri vardı. Bunlar hep bilim dışı söylemler fakat ülkemizde bunlar daha fazla değer görüyor” ifadelerini kullandı. (İstanbul/EVRENSEL)