İstilacı türlerin maliyeti 148 milyar dolara çıkacak!

Özer AKDEMİR
İzmir

İklim değişikliğinin etkisiyle sayıları ve çeşitleri artan istilacı türlerin ekonomik maliyeti gittikçe artıyor. Geçtiğimiz hafta yayımlanan bir makaleye göre istilacı türlerin AB ekonomisine maliyeti hesaplanandan yüzde 501 fazla çıktı. İstilacı türlerin Türkiye ekonomisine maliyeti de oldukça fazla.

Çeşitli nedenlerle doğal olarak yaşadıkları ekosistemden başka bir ekosisteme giren ve burada aşırı çoğalarak tüm ekosistemi etkisi altına alan “istilacı türler” girdikleri bölgeyi ekonomik, çevresel ve ekolojik yönden son derece olumsuz yönde etkiliyorlar. Bitki ya da hayvan olabilen bu istilacı türlerin ekonomik maliyeti ile ilgili geçtiğimiz hafta bir makale yayımlandı. Yazarları arasında Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Serhan Tarkan’ın da bulunduğu makalede, istilacı türlerin AB’ye ekonomik maliyetinin hesaplanandan yüzde 501 daha yüksek olduğu ortaya konuldu. Çalışmaya göre, istilacı türlerin gözlemlenen maliyeti 28 milyar dolar seviyesindeyken, önümüzdeki yıllarda hem bu türlerin popülasyonlarının hem de sebep olacakları zararın katlanarak artacağı öngörülüyor. Makaledeki gelecek projeksiyonlarına göre bu maliyet 2040’ta 148 milyar dolara ulaşacak.

KÜRESEL ISINMA, TAŞINMAYI KOLAYLAŞTIRIYOR

Birçok ekolojik, çevresel ya da ekonomik zarara neden olan istilacı türler, küresel biyoçeşitlilik kaybının da önde gelen sebepleri arasında sayılıyorlar. Makalede iklim değişikliğinin bu zararlı türlerin yayılışını kolaylaştırdığı dile getiriliyor. Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) verilerine göre istilacı türler ekstrem hava olayları nedeniyle farklı bölgelere taşınıyorlar. Küresel ısınmanın etkisi ile bu istilacı türler daha yüksek enlemlerde yayılıyorlar ve yerli türleri olumsuz yönde etkileyecek ekolojik etkileşimlere neden oluyorlar.

BİYOÇEŞİTLİLİĞİ TEHDİT EDİYOR

Araştırmayı yapan bilim insanlarından Prof. Dr. Tarkan biyolojik istilaların ekosistemlerin işleyişini, biyolojik çeşitliliği ve insan refahını tehdit ederek ekosistem hizmetlerini tahrip ettiğini ve büyük ekonomik maliyetlere neden olduğunu söyledi. Yapılan projeksiyonlarda, AB’de bilinen 13 bin 331 istilacı türün sadece 259’unun maliyetlerinin rapor edildiğini aktaran Tarkan, “Bu, varlığı bilinen türlerin yaklaşık yüzde 1’ine denk geliyor. Araştırma, gözlemlenen maliyetlerin, kaydedilen maliyetlerden yaklaşık yüzde 501 daha yüksek olduğunu ortaya koydu. Bu hesaba göre 1980 ile 2017 yılları arasını kapsayan mevcut maliyetler 28 milyar dolar seviyesindeyken, projeksiyonlara göre bu maliyet 2040 yılına kadar 148.2 milyar dolara ulaşacak” dedi.

TÜRKİYEYE MALİYETİ 100 MİLYAR DOLARDAN FAZLA!

"İstilacı türlerin" Türkiye’ye maliyetinin 100 milyar dolardan fazla olduğunu ileri süren Tarkan, “Etkin yönetsel önlemler alınmadığı müddetçe biyolojik istilalar ve beraberinde getirdikleri olumsuz etkiler artmaya devam edecek.  Kıtalar arası geçiş noktasında yer alan ve uzun sınırlara sahip olan Türkiye, bu eşsiz coğrafi yapısının yanı sıra büyük bir nüfusa sahip olması ve ticari faaliyetlerinin yüksek olması nedeniyle de istilacı türlerden fazlaca etkilenecek ülkeler arasında yer alıyor. Şu ana kadar yaptığımız hesaplamalar, 1914’ten günümüze kümülatif maliyetin en az 100 milyar dolar seviyesinde olduğunu ortaya koyuyor” diye konuştu.