ABD’nin Ukrayna’ya misket bombası gönderme kararı: Ukraynalı sivillere yeni tehdit

ABD’nin Ukrayna’ya Rusya’ya karşı kullanmak üzere misket bombası gönderme kararı tartışma yarattı. 120 ülkenin yasakladığı misket bombaları için geçtiğimiz yıl bizzat Beyaz Saray’dan “Savaş suçudur” açıklaması gelmişti. ABD’nin kararına sadece Rusya’dan değil ABD içinden de tepkiler var. Misket bombaları Rusya’ya karşı kullanılacak olsa da Ukraynalı siviller için de büyük tehlike oluşturuyor. 

MİSKET BOMBASI NEDİR?

Ukrayna tarafından uzun süredir talep edilen misket bombaları, havada yayılarak geniş bir alana dağılan, aynı anda birden fazla hedefe zarar verebilen ve alt mühimmat ya da bomba parçacıkları bırakan silahlar olarak biliniyor. Patlamayarak etrafa saçılan bombalar yıllar sonra dahi patlayarak sivillerin ölümüne ya da yaralanmasına neden olabiliyor. Bu nedenle Ukrayna’nın kullanacağı misket bombalarının Rusya askerleri kadar Ukraynalı sivillere de zarar vereceğine işaret ediliyor.

İlk olarak İkinci Dünya Savaşı sırasında geliştirilen misket bombası ABD’de depolanıyor. ABD kanunları, hata payı yüzde 1’den fazla olduğu için misket bombası transferini yasaklıyor. Çünkü bu demek oluyor ki bombanın içindeki her 100 bombacıkta 1’den fazla patlamayan oluyor. Ancak ABD Başkanı Joe Biden kuralları baypas edebilir. ABD’nin Ukrayna’ya göndereceği bombalardaki hata payının ise yüzde 2.35 olduğu ileri sürülüyor.

Beyaz Saray’ın Basın Sekreteri Jen Psaki geçtiğimiz bir açıklamasında misket bombalarının kullanımını “savaş suçu” olarak nitelendirmişti.

KARAR NASIL GÜNDEME GELDİ?

Kararı, ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, 7 Temmuz’da Beyaz Saray’ın günlük basın toplantısında açıkladı. Rusya’nın savaşın başından beri Ukrayna’ya saldırmak için misket bombası kullandığını ileri süren Sullivan, “Bu ortamda Ukrayna, kendi egemen bölgesini savunmak için misket bombası talep ediyor” dedi.

Tartışmalar üzerine CNN’e konuşan ABD Başkanı Joe Biden da, sivillerin ölümüne yol açtığı için eleştirilen misket bombalarını Ukrayna’ya gönderme konusunda “Çok zor karar verdiğini” savundu. Biden, “Bunu yapmaya ikna olmasının biraz zaman aldığını” ancak “Ukraynalıların cephanesi tükenmekte olduğu için” harekete geçtiğini ileri sürdü.  ABD Başkanı, önümüzdeki hafta Litvanya’da yapılacak NATO zirvesi öncesinde açıklanan misket bombası kararıyla ilgili olarak müttefikleriyle konuştuğunu da belirtti.

Bunlar şu anda Ukrayna ordusunda bulunan Howitzer toplarından ateşlenebilir. Yardım paketi Bradley ve Stryker araçlarını, hava savunma füzelerini ve mayınsavar ekipmanlarını da kapsıyor.

RUSYA’DAN ‘SAVAŞ SUÇU’ HATIRLATMASI

ABD’nin Ukrayna’ya misket bombası gönderme kararının ardından Rusya, bu silahın neden olduğu sivil ölümlerde Washington’ın “suç ortağı” olacağını açıkladı. Rusya Savunma Bakanlığı, “Misket bombalarının transferi, sözde Ukrayna karşı saldırısının başarısızlığı bağlamında bir çaresizlik hareketi ve zayıflığın itirafıdır” dedi. Açıklamada, “Washington misket bombaları tedarik ederek Rus ve Ukraynalı çocuklar da dahil olmak üzere patlamaların neden olduğu ölümlerin tüm sorumluluğunu paylaşacaktır” ifadeleri kullanıldı.

Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova da, Beyaz Saray’ın daha önce bu bombanın kullanılmasının “savaş suçu” olduğu açıklamasını hatırlattı.

UKRAYNA: RUSYA TOPRAKLARINDA KULLANILMAYACAK

Ukrayna Savunma Bakanı Oleksiy Reznikov ise, ABD’nin kararını memnuniyetle karşılayarak bunun Ukrayna topraklarının kurtarılmasına yardımcı olacağını savundu ve mühimmatın Rusya’da kullanılmayacağını söyledi. Reznikov Twitter’da “Bizim pozisyonumuz basit; geçici olarak işgal edilen topraklarımızı kurtarmamız ve halkımızın hayatını kurtarmamız gerekiyor” diye yazarak, “Ukrayna bu mühimmatları sadece uluslararası alanda tanınan topraklarımızın işgalden kurtarılması için kullanacaktır. Bu mühimmatlar Rusya’nın resmi olarak tanınan topraklarında kullanılmayacaktır” ifadelerini kullandı.

ABD İÇİNDEN BIDEN’A TEPKİLER

Demokrat Partili bazı kilit milletvekilleri, 120’den fazla ülke tarafından yasaklanan bu silahları sağlamanın ahlaki üstünlükten vazgeçmek anlamına geldiğini ve sivillerin ayrım gözetmeksizin öldürülmesine yol açacağını belirterek, Ukrayna’ya misket bombası gönderilmesine ilişkin tartışmalı karar konusunda Başkan Joe Biden ile yollarını ayırdı.

Temsilciler Meclisinin Savunma Ödenekleri Alt Komitesinin En Kıdemli Üyesi Temsilci Betty McCollum  “Biden yönetiminin misket bombalarını Ukrayna’ya transfer etme kararı gereksiz ve korkunç bir hatadır. Misket bombalarının mirası sefalet, ölüm ve kullanımlarından sonra nesiller boyu sürecek pahalı temizliktir. Bu silahlar stoklarımızdan çıkarılmalı, Ukrayna’ya atılmamalı” dedi.

Temsilciler Meclisinde Dışişleri Bakanlığına fon sağlayan panelin en kıdemli üyesi olan Temsilci Barbara Lee bu hamle karşısında “alarma geçtiğini” tweet atarken Temsilciler Meclisi Kurallar Komitesinin En Kıdemli Üyesi Jim McGovern Ukrayna’ya yardım edilmesini desteklediğini ancak misket bombası gönderilmesinin İngiltere, Fransa, Almanya ve İspanya gibi NATO müttefiklerinden kopuş anlamına geldiğini söyledi.

OSLO SÖZLEŞMESİ

120 ülkenin imza attığı 2008 Oslo Sözleşmesi, misket bombalarının kullanımını, üretimini, transfer edilmesini ve stoklanmasını yasaklıyor. Ukrayna, ABD ve Rusya, bu silahları yasaklayan 2008 Oslo Sözleşmesi’ne taraf değil.

Anlaşmaya taraf olan ülkelerin büyük çoğunluğu belirli bir süre zarfında sınırları içindeki misket bombalarını imha etmeyi taahhüt ederken, şimdiye kadar Kanada, Fransa, Almanya ve Japonya bu tür bomba stoklarını imha etti.

Normal şartlarda atıldıktan sonra patlamama oranı yüzde 40’ları bulsa da Pentagon, Ukrayna’ya sağlayacağı misket bombalarının patlamama ihtimalinin yüzde 3’ün altında olduğunu iddia ediyor.

İnsan hakları grupları, Rusya ve Ukrayna’nın misket bombası kullanmaması ve ABD’ye bunu desteklememesi konusunda çağrıda bulunuyor.

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliğinden (UNHCR) yapılan açıklamada da, ülkelerin misket bombası kullanmaması konusunda tekrar çağrı yapıldı. Kurum Sözcüsü Marta Hurtado, misket bombalarının geniş alana yayılan küçük bombacıklar saçtığı ve bu bombacıkların bir kısmının hemen patlama konusunda başarısız olduğunu belirtti. “Yıllar sonra da ölüme yol açabilir. Bu nedenle kullanımı hemen durdurulmalı” dedi. (DIŞ HABERLER)