Kıdem tazminatı nasıl iç ediliyor?

Erdal AKYAZI

Kristal-İş Sendikası Eskişehir Şube Başkanı

2023 yılı ikinci yarısı için, memur maaşları, emekli maaşları ve asgari ücrete yapılan zamlar açıklandı. Her ne kadar tartışma konusu olsa da hükümet, kendi memurlarına zam konusunda emeklilere ve asgari ücretli işçilere, ücret artışı konusunda oldukça cimri davrandı. Bu hükümetin eskiden beri sürdürdüğü, işçi sınıfını olabildiğince sömürüp, kendisine ve yandaşı patronlara kaynak yaratma politikasına uygun bir yaklaşım. Grevleri yasaklayan, örgütlenmenin önündeki bariyerleri kaldırmayıp yaşa dışı (merdiven altı) çalışmayı özendiren ve bu konularda oldukça kararlı olan bir hükümetin epey bir zamandır diline doladığı kıdem tazminatı konusunu unutması mümkün mü? Elbette hayır. Kıdem tazminatı fonunu kurup tasfiye edemeyince kıdem tazminatını yok seviyesine getirmek için epey bir çaba içine girdiler.

Kıdem tazminatı tavanı hesaplamasını kabul edilemez bir şekle soktular. Geçmişte kıdem tazminatı tavanı cumhurbaşkanı müşteşarının aylık maaşı üzerinden hesaplanırken, gelinen noktada memur maaşına endekslendi. Mülga 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14’üncü maddesine göre “Kıdem tazminatının yıllık miktarı, Devlet Memurları Kanunu’na tabii, en yüksek devlet memurunun maaşına bağlanmış iken yeni çıkarılan 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemez” hükmü konulmuş, ilgili yasa maddesi 4857 sayılı İş Kanunu’nda da geçerliliğini korumuştur.

Son yapılan memur maaş artışında seyyanen ödenen 8 bin 32 lira, seyyanen zam olarak ödenmesi sebebiyle kıdem tazminatının hesabında dikkate alınmayacak, yani kıdem tazminatı tavanını iyice aşağı çekmiştir.

Seyyanen değil de yüzdelik oranında zamlar memurlara verilseydi 23 bin 489 lira 83 kuruş artı 8 bin 77 lira eşittir 31 bin 566 lira 83 kuruş kıdem tazminatının üst tavanı olacaktı. Üst tavandan tazminat alanların yıllık 8 bin 77 lira kaybı var.

Bugün emekli olan yirmi yıllık memur ve işçinin kıdem tazminatı kaybı 160 bin lira civarında.

Patronlara kıyak üstüne kıyak yapıyor elbette hükümet. Peki kıdem tazminatı kırmızı çizgimizdir diye politika yapan sendikalar, konfederasyonlar ve bunların yetkilileri ne yapıyorlar? Alenen kıdem tazminatı yok ediliyor, anlamsızlaştırılıyor. Bu konuda ne yapacaklar? Hükümet tamam kıdem tazminatı olsun, ama sadece adı olsun politikası işletirse var mı cevabınız?

Hem son dönemde yürütülen pervasız ekonomi politikalarına, hem de işçilerin haklarının tek tek ellerinden alınmasına kör ve sağır kalınması insanı dehşete düşürüyor.

Yazık ediliyor bu ülkeye ve halkına. Yazık!