Fabrikalar sıcaktan yanıyor: Robota vantilatör var, işçiye yok

Gözde MEYDAN
Kocaeli

Türkiye sıcak hava dalgasının arttığı günlerden geçiyor. Uzmanlar, sıcak havalarda zorunlu olmadıkça sokağa çıkılmaması yönünde uyarırken, işçilerin çalışma ortamındaki sıcaklık doğal sıcağı dahi aşıyor. İşçiler klimasız, havalandırma sisteminin olmadığı, yeterli mola yapamadıkları koşullarda uzun süre çalışmaya mecbur bırakılıyor.

Bir havalandırma fabrikasında boyacı olarak çalışan işçi, “Düşünün havalandırma üreten fabrikada havalandırma yok. Biz boyacılar tulum ve maske ile çalışıyoruz o kadar zorlanıyoruz ki bazen küfrediyorsun. İnsanlıktan çıkıyoruz resmen ya ben günde 3 tişört de değiştirsem ne fark ediyor ki. Böyle olunca verim de düşüyor, halsizleşiyorsun. Madem çalıştıracaksın ortamı ona uygun hale getir. Uzmanlar uyarıyor da, işyerleri de denetlensin o zaman. Havalandırması olmayan fabrika mı olur ama var işte” diyerek tepkisini dile getirdi.

‘SICAKTA ÇALIŞMAK İŞKENCE’

Türk-İş’e bağlı Türk Metal Sendikasının örgütlü olduğu Çelik Halat fabrikasında çalışan işçiler bu sıcaklıkta çalışmanın işkence haline geldiğini anlatıyor. Çelik Halat’ta fabrikanın çatısının sac olması ve makinelerin ısısı nedeniyle üretim esnasında sıcaklığın çoğu zaman 50 dereceyi aştığını ifade eden bir işçi, “Tam anlamıyla cehennem sıcaklarını hissediyoruz dışarısı 37 ama içerisi en az 50 derece nefes alamıyoruz resmen. Ne sendikanın ne yönetimin kimsenin çözüm ürettiği yok. Her seferinde dile getiriyoruz ama her seferinde de aynı cevapları alıyoruz. Fabrikanın içinde hiçbir havalandırma sistemi yok. Hem toz hem de sıcak havayla boğuşarak çalışmak zorunda kalıyoruz. Yıllardır çatıyı yapacaklarını söylediler hâlâ yapmadılar, şimdi fabrika el değiştirdi yine yapacaklarını söylüyorlar ama bakalım. Her vardiyada 3 tişört değiştirip kullanıyorum, ter içinde kalıyoruz” dedi.

FORD’DA HAMİLELERE VE KRONİK HASTALARA İZİN VERİLDİ AMA…

Ford Otosan’da ise hamile ve kronik rahatsızlığı olan işçiler sıcak havalar nedeniyle 3 gün idari izinli sayılacak. İçeride bazı bölümlerde sıcak hava nedeniyle fenalaşan işçiler olduğunu belirten bir Ford Otosan işçisi, “Bir arkadaşımızın kıyafeti işe başladıktan 15 dakika sonra sırılsıklam oldu, su içinde çalışıyoruz öyle sıcak bir hava. Eğer üretim esnasında kaçabilirsen vantilatöre koşuyorsun. Sıcak soğuk zaten iş ağır kimse belini boynunu doğrultamıyor. Üretim alanına daha çok vantilatör ve klima lazım, olanlar asla yeterli değil. Bazen buzlu havlu dağıtıyorlar ama bir dakika sonra etkisi gidiyor. Mesela bugün onu da vermediler. Çalışırken insanlıktan çıkıyoruz. O kadar insan bir arada olunca ter kokusu zaten çekilmez bir dert, artık koku da almıyoruz gerçi ağzımız açık çalıştığımız için” dedi.

‘HAMAMDA GİBİYİZ’

Vantilatör sayısının işçiler için yetersiz kaldığını belirten işçi “Isınıyor diye robotların başına vantilatör koyuyorlar ama işçiye gelince yok. Kimse bu havada her yer essin püfür püfür demiyor ama ofisler buz gibi serin ama biz hamamda gibi terliyorsak; bizim de çalışma koşullarımızı buna göre düzenlemeleri gerekir. Biz tuvalete gitmeye zaman bulamıyoruz ki oturup serinleyelim” diye konuştu.

TEK DERT ÜRETİM…

Bir Federal Mogul işçisi ise “Hava zaten sıcak makineler de ısınıyor. Bizim için çalışmak zulüm haline geliyor. Üretimde havalandırma sistemi var ama yeterli değil, içeride vantilatör bile yok. Mola yerinde bile yok. Yaklaşık iki aydır otomatlarda soğuk içecek bile yok. Mola süreleri filan da ayarlanmış değil. Kronik rahatsızlığı olan arkadaşlar da işe gelmeye devam ediyor. Yeter ki üretim sürsün, biz öldük mü kaldık mı kimsenin umurunda değil. Yemekte ayran vermeleri yeterli” diye konuştu.

GEREKÇE MALİYET

DİSK’e bağlı Birleşik Metal-İş’in örgütlü olduğu Bekaert’ta da kullanılan makineler nedeniyle ısının çok yüksek olduğu bölümler var. Bir Bekaert işçisi “Böyle havalarda çalışmak gerçekten zor, iş esnasında 4 tişört değiştiriyoruz. Fabrikanın bazı bölümlerinde ise üretilen malzeme nedeniyle yaz kış sıcaklık sabit tutuluyor. Biz daha önce bu sistemin tüm fabrikaya yapılmasını önermiştik ama tabii maliyet gerekçesiyle reddedilmişti. Çok bunaldığımızda dışarı çıkıp çay alanında hava alma ve soğuk içecekler içme şansımız var. Sendika da havalandırması bozuk yerler varsa yaptırılsın böyle havalarda daha iyi koşullar olsun diye uğraşıyor” diye konuştu.

LİMAN İŞÇİLERİ GÜNEŞ ALTINDA ÇALIŞIYOR

Kocaeli’de faaliyet sürdüren Evyapport ve Safiport limanlarında da sıcak havalar nedeniyle çalışmak işçiler için oldukça zor. Bir Safiport işçisi limanda dinlenecek gölge alan olmadığını belirterek “Konteynerlerde klimalar çalışmıyor, bazılarında klima yok. Araçların klimaları bozuk, tamir edilmiyor. Depolarda da havalandırma yok, çalışırken fenalaşan arkadaşlarımız oluyor. Kafamızda baret var ama sıcaktan onu da çıkarıyoruz. Böyle günler için hiçbir düzenleme yok, soğuk içecek filan da dağıtılmıyor” dedi.

LİMAN İŞÇİSİNE SU YOK!

Evyapport işçileri de hava sıcaklığından şikayetci. Ne çalışma süresi, ne dinlenme alanları, ne mola periyotlarında bir değişiklik olmadığını dile getiriyorlar. Konuştuğumuz Evyap işçileri “Sıcaklar bastırdı ama bizde bir değişiklik yok. Soğuk su mu istiyorsun? Kendin alacaksın. Mola sürelerinde herhangi bir değişiklik yapmadılar. Yerde çalışanların durumu daha zor. Özellikle taşeron firmalarda çalışan arkadaşlarımız sıcaklığı daha çok hissediyor. RTG, CRS ve MAFI kullanan işçilerin kabin içinde kliması var, aralarında çalışmayanlar da vardır. Klimayı açsan seni soğuk çarpar, kapatsan pişmek kaçınılmaz. Taşeron firmada çalışan puantör arkadaşlarımızın durumu daha zor, giriş kapısında bekleyen, güvenlikte çalışan arkadaşlarımız da benzer durumda” ifadelerini kullandı.