Pazar fiyatları el yakıyor, halk tepkili

Eda AKTAŞ
Emirhan DURMAZ
İzmir

Seçimlerin üzerinden iki ay geçti. Seçim dönemimde “indirim”, “fiyat düzenlemesi”, “bedava kullanım” gibi sözcüklerin yerini artık “zam” aldı. Enflasyondaki artış devam ederken her geçen gün iğneden ipliğe her şeye gelen zamlar yetmezmiş gibi geçtiğimiz hafta hazırlanan ek bütçeyle KDV oranları da yükseltildi.

Ücretleri daha ellerine geçmeden eriyen ve kesintiye uğrayan vatandaş ise alım gücünün düşmesinden dolayı tepkili. İzmir’in Buca ilçesi Şirinyer semt pazarında ürün fiyatlarını konuştuğumuz alışveriş yapanlar yüksek fiyatlardan şikayet ederken, pazarcı esnafı da tezgahındaki ürünü satamamaktan şikayetçi. 

‘HİÇBİR ŞEYE YETİŞEMİYORUZ’

Fiyatları göstererek tepkisini dile getiren Emekli Galip Demir, “Bir kilo fasulye 70 lira, domates 20 lira. Para yok, olsa piyasada güzel mallar var. Emekliye zam gelecekmiş ama enflasyon karşısında yeteli değil, alım gücümüz düştü” dedi.

Araya giren Emekli Hasan İlter ise, “Hiçbir zaman enflasyon üzerinde bize bir şey vermedi ki, hep yalan söylüyorlar. Her şey düşük gösteriliyor. TÜİK gelsin baksın, o düşük fiyatları nereden buluyorsa bize de adres versin oradan gidip alalım. Yeter artık milletle bu kadar dalga geçmesinler, yazık millete. Kolay kolay kazanamıyoruz, sürünüyoruz” diye konuştu.  

Elindeki üç parça poşeti gösteren İlter, “Şuna 400 lira verdim. Eskiden pazar arabasıyla gelirdik onu bıraktık, pazarı da unuttuk. Artık 1000 lirayla dolmuyor araba. Bu aldıklarımla bir hafta idare etmek zorundayım. Hiçbir şeye yetişemiyoruz” dedi.

‘İŞLERİMİZ ÇOK KÖTÜ, PAZAR BOMBOŞ’

Çocukluğundan beri pazarcılık yaptığını ve hiçbir dönem bu kadar zorlanmadıklarını söyleyen Pazarcı Esnafı Erol Erdoğan, “Pazarcılar olarak fiyatlardan çok yakınıyoruz. Normalde şeftali yerinde 30-35 lira burada da aynı fiyata satmaya çalışıyoruz, zammı yansıtmasak bile millet kan ağlıyor. Her şeye her gün zam geliyor, millet mağdur gerçekten. İşlerimiz çok kötü, pazar bomboş. Milletin alım gücü yok. Bundan birkaç hafta önce yine iyiydi, son 1 aydır her şey uçtu. İşin içinden nasıl çıkacağız bilemiyorum” diye konuştu.

Kazandığı parayla geçinmenin zorlaştığını söyleyen Erdoğan, “Kazandığımızı hemen harcıyoruz. Eskisi gibi birikim yok, günü kurtarma derdindeyiz” dedi.

Pazarda alışveriş yaparken karşılaştığımız Esnaf Ulaş Şahiner de “İnsanların alım gücü çok ciddi miktarda düştü. Kazançların görece zamla beraber arttığını düşünüyoruz ama önemli olan satın alma paritesine baktığımız zaman elinize geçen maaşla, asgari ücretle kaç kilo kiraz, et vb. şeyleri alabildiğinize bakmanız lazım. Evinizin bir yıllık kirasını kaç maaşınızla karşılıyordunuz bundan önce şimdi kaç maaşınızla karşılıyorsunuz böyle bir mukayeseye girmek lazım. Dolayısıyla asgari ücretliye verilen zam veya normal belirli bir sürede çalışanın kazanmış olduğu parada artış aslında yaşamdaki pahalılıkla tamamen kaybolmuş durumda” diye konuştu. 

Vatandaşların giderek yoksullaştığını dile getiren Şahiner, “Pazarcı herhangi bir ürünle pazara geldiğinde 500-600 kilo ürünü rahatlıkla satarken bugün 200-250 kilo ürünü satamıyor. Alışverişe gelen insan 10 torba ile çıkarken bugün çıkamıyor. Dolayısıyla alt gelir grubunun çok ciddi bir kaybı var burada. Üst gelir grubu zaten pazara gelip alışveriş yapmıyor. Alttaki yüzde 90 ezilen kesim büyük kayıp yaşıyor” dedi.

‘KARIN TOKLUĞUNA ÇALIŞIYORUZ’

10 yıldır pazar esnafı olduğunu söyleyen Hasan Akın ise, “Hal fiyatları daha yüksek. Bezelyeyi halden 10 lira alıyoruz ben 12 liraya satıyorum. 2 lira fark koyuyorum fazla koyamıyoruz. Barbunya halde 40 lira ben 45 liraya satıyorum. Fiyatlarda bir artış var ama bu da mazota gelen artıştan kaynaklı. 26.5 lira mazot olur mu?” diye sordu.

İnsanların alım gücünde düşüş olduğunu, artık ürünleri bir iki tane aldıklarını ifade eden Akın, “En fazla yarım kilo alıyorlar. Hak veriyorum para yetmiyor, her şey yükselmiş. Yüzde 20 bir ürüne, yüzde 20 diğer üzerine zam geliyor. Nasıl olacak biz de bilmiyoruz. Eskiden kenara para koyardık şimdi karın tokluğuna çalışıyoruz” dedi.

TEK MAAŞLA GEÇİM DERDİ…

Eşinin aldığı tek emekli maaşıyla geçinmeye çalıştıklarını söyleyen Nejla İberli de yüksek fiyatlardan şikayetçi. 7 bin 500 lira ile geçinmenin zor olduğunu dile getiren İberli, “Asla geçinemiyoruz. Pazar fiyatları aldı başını gidiyor. Biz bunlardan hangisi alabileceğiz? Domatesi 3-5 tane alıyorum. Sadece pazar değil elektrik, su, faturalar, evde bir sürü ihtiyaç var. Peyniri yarım kilo alamıyorum artık, 50-100 liralık alıyorum. Bizi düşünen yok” dedi. “Maaşlarımız yükselmeseydi o fiyatlar da aynı kalsaydı” diyen İberli, artan fiyatlara bir an önce çözüm bulunmasını istediğini söyledi.

‘ÇALIŞTIĞIM İÇİN OKULUM BİR YIL UZADI’

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Psikoloji Danışmanlık Bölümünde son sınıf öğrencisi olan ve aynı zamanda geçinebilmek için pazarcılık yapan Ömer, “Ülkenin şartlarını göz önüne alırsak çalışmak zorundayım. Normalde okulumun bitmesi gerekiyordu ama çalıştığım için bir yıl uzadı. Çalışırken geçimimi sağlıyorum ama bu yoruyor. Normal şartlarda geçimimi sağlayamıyor bunun için ekstra çaba harcamam gerekiyor” diye konuştu.

Domatesi 12 liradan aldığını, toplamda 13 liraya mal ettiğini anlatan Ömer, “15 liraya satınca 13 lirayı toparlayamıyorum, 20 liraya satarken kâr edebiliyorum. Ekmek olmuş 7 lira, ben şu an bir kilo kazancımla 1 ekmek bile alamıyorum. 5 sene öncesinde iki ekmek alabiliyordum. Bu da ülkenin kötüye gittiğinin kanıtı” dedi.

‘FİYATLARDAN DOLAYI TEZGAHA MAL KOYAMIYORUZ’

Tezgahını gösterip, “Yeni ürün koyamıyoruz” diyen Esnaf Mehmet Yıldız ise şunları söyledi; “25 yıldır bu işi yapıyorum. Şu an tezgaha mal koyamıyoruz, ürünler çok pahalı. İnsanlar çok sıkıntı yaşıyor, biz de sorunlar yaşıyoruz. Bir kilo ıspanağın 30-35 lira olduğu, bir marulun 25 lira olduğu bir devirdeyiz. İzmir halinde marulun tanesi 20 lira, biz burada 25 liraya satamıyoruz. Biz de sıkıntıda, mağduruz, yapamıyoruz. İnsanların alım gücü düştü, artık kuruş hesabı yapar oldular. Alışverişe gelen müşterilerim ‘1000 lira ile geldik para kalmadı’ diyor. Bunlar büyük miktarlar. Artık pazar sonu gelip tezgah altı ürünleri alanların sayısı arttı. İnsanlar 1 lira düşük ürün alabilmek için uğraşıyor. Bizim alımı gücümüz de bitti, masraflar çoğaldı. Çiftçilik de yapsak zor. Vatandaş haklı.”

Karşıyaka Belediyesi emekçileri: Almadığımız paranın vergisini ödemek istemiyoruz

3 gazeteci 8 aydır ev hapsinde: Soruşturma sürüncemede bırakılıyor

Karşıyaka Belediyesi emekçileri alacakları için eylem başlattı

İhlas Matbaacılık'tan Yenigün'e sansür: Cemaat yurdunu konu alan manşeti basmadı