Greve hazırlanan İzmir metro işçileri: Geçinebilecek bir ücrette eşitlik istiyoruz

Eda AKTAŞ
İzmir

İzmir Büyükşehir Belediyesi şirketlerinden İzmir Metro AŞ ve Sosyal Demokrat Kamu İşverenleri Sendikası (SODEM-SEN) ile metro ve tramvayda çalışan işçilerin örgütlü olduğu Türk-İş’e bağlı Demiryol-İş arasında yürütülen 10’uncu dönem toplu iş sözleşmesi (TİS) görüşmelerinde uzlaşı sağlanamaması üzerine işçiler 31 Temmuz’da greve çıkacak. 625 Metro AŞ işçisini ilgilendiren TİS görüşmelerinde özellikle parasal maddelerde anlaşma sağlanamadı. Brüt ücretlerinin asgari ücretin altında kaldığını söyleyen işçiler, insanca yaşayacak ücret talep ediyor.

Metro AŞ yönetiminin, “Eşit işe, eşit ücret” politikasının düşük ücretlerde eşitlik olduğunu ifade eden işçiler, “Belediyenin diğer şirketleri nisan ve mayıs ayında toplu sözleşme imzaladı. O zamanki enflasyon ve zamlar şimdiki gibi değildi. Diğer şirketlerle yan haklarımızda eşitlik istiyoruz. Ücretlerde ise ülkenin durumu göz önünde tutularak düşük ücretle eşitlenmek değil insanca yaşayacak, geçinebilecek bir ücrette eşitliği savunuyoruz” dedi. 

"ASGARİ ÜCRET FARKI ÜCRETLERİMİZE YANSISIN"

Yılladır vatman olarak çalıştığını söyleyen bir işçi, her sözleşme döneminde olduğu gibi bu sene de ücretlerinin asgari ücret altında kaldığını dile getirdi. Enflasyon farkının 6 ayda bir ücretlerine yansıtılmasını istediklerini ifade eden işçi, en önemli taleplerinin asgari ücret farkının da ücretlerine yansıtılması olduğunu söyledi.

Vatmanların günlük yevmiyelerinin brüt 353 lira olduğunu, bu ekonomik şartlarda brüt 850 lira talep ettiklerini anlatan işçi, “Net ücrete vurduğumuz zaman aylık 15 bin liraya denk geliyor. Açlık ve yoksulluk sınırına baktığımızda istediğimiz yüksek bir ücret değil” dedi. İşçiler, iş riski maddesinin detaylı şekilde düzenlenip imza altına alınmasını talep etti.

"BANKA HESAPLARI EKSİDE"

Geçim sorunu nedeniyle işçilerin ek iş yaparak geçinmeye çalıştığını söyleyen işçiler, sırayla banka hesaplarını gösteriyor. Biri eksi 26 bin, diğeri eksi 12 bin, bir diğeri eksi 10 binlerde olan banka hesapları hakkında konuşan işçiler, bu şekilde geçinmeye çalıştıklarını söyledi. Bir işçi, “Geçen ay 9 bin 200 lira maaş aldım. Ev kiram 5 bin. Bunun yanında elektrik, suyu, diğer giderleri, nasıl geçineceğiz? Ülkedeki ekonomik durum belli. Günden güne artan bir enflasyon var. Bizler en son ücretlerimize 1 yıl önce enflasyon farkı aldık. Memurlar, farklı iş kollarında çalışan işçiler hatta asgari ücret bile iki kez zam aldı ama biz 1 yıldır zamsız çalışıyoruz. Ocak ayından beri her şeye yüzde 100 zam gelmişken biz de ücretlerimizin ülke gerçeklerinin göz önünde bulundurularak düzenlenmesini istiyoruz. Günden güne yoksullaşmak istemiyoruz” dedi.

"GERİYE DÖNÜKLERDE KAYBIMIZIN OLACAĞI SÖYLENİYOR"

Şubat ayında başlayan sözleşme sürecinin 6 aydır sorunlarla devam ettiğini dile getiren işçiler, “Geriye dönük haklarımız için bile pazarlık yapılıyor. Geriye dönükler için farklı bir yevmiye söylemişler. Yani kaybımız olacak” diye konuştu.

Yaptıkları işin hem psikolojik hem de fiziki olarak zorlukları olduğunu anlatan bir başka işçi de “Sürekli kâr ettiğini söyleyen bir şirket var ama hakkımızı vermiyorlar. İşverenin samimiyetsizliği bizi üzüyor. Biz de greve çıkmak istemeyiz çünkü sigorta primi gibi kayıplarımız olacak ama hakkımız verilmezse kararlıyız, greve hazırız” diye konuştu.

"FATURALARI NASIL ÖDEYECEĞİZ DİYE DÜŞÜNÜYORUZ"

Ekonomik sorunların evdeki yaşamlarına da yansıdığını bunun da çalışırken kendilerini zor durumda bıraktığını ifade eden bir diğer vatman da “Tek başımıza tren kullanıyoruz. Çok dikkatli olmamız gerek. Yapılan en ufak hatanın geriye dönüşü oluyor. Psikolojik olarak rahat olmamız lazımken bizler faturaları nasıl ödeyeceğiz diye düşünüyoruz. Bu baskı altında dikkatli bir şekilde çalışmak bizleri daha fazla yoruyor. 15 farklı vardiyamız var. Doğru düzgün dinlenemediğimiz gibi sosyal hayatımız da yok. Ailemizle zaman geçiremiyoruz, bu yetmezmiş gibi ücretlerimiz de düşük olduğu için ailemize onurlu bir yaşam sürdüremiyoruz” dedi.

"EMEĞİMİZİN KARŞILIĞINI ALAMIYORUZ"

“Biz emeğimizi satıyoruz ama karşılığını alamıyoruz” diyen işçi, 20 yıllık bir işçinin 12 bin lira ücret aldığını söyledi. Personel sayısının eksiliğinden de şikayetçi olan işçiler, “Metroda 9 dakika dinlenip 1.5 saatlik sefere çıkılıyor, tramvayda ise 10-15 dakika arası dinlenmeden sonra aynı şekilde sefere çıkıyoruz. Personel yok, trenler eski, yedek parçalar eksik, çanlar bozuluyor ama tamiri yapılmıyor” diyerek, eksiklere dikkat çekti. 

Ücretlerinde kesinti olmasın diye rapor dahi almaktan çekindiklerini anlatan işçiler, “İşe devam primi kesilmesin diye hasta olmaktan korkuyoruz. Ya da birkaç dakika geç kalalım kesintimiz oluyordu. Şimdi sözleşmeyle bunun önüne geçildi. Ama eskiden çok daha sorun oluyordu” dedi.

"HAKKIMIZ VERİLMEZSE GREVE HAZIRIZ"

Grev sürecinin de yurttaşlara farklı şekilde yansıtıldığını dile getiren işçiler şunları söyledi: “Grev öncesi belediye yine yüksek ücretler aldığımızı söylemeye başlayacak. Ancak bordrolarımız belli. Şu an net ücretlerimiz asgari ücretin altında kaldı. Bizler bu yüzden greve hazırlanıyoruz. Diğer insanların da bize destek vermesini bekliyoruz. Hakkımız verilmezse almak için greve hazırız.”

SÖZLEŞMEDE GEÇEN BAZI MADDELER

- İşe devam primi 2 yevmiye

- Sosyal haklar İZELMAN ile eşit (ölüm doğum izni yardımı, kadınlar için özel gün izni, öğrenim yardımı gibi)

- Kıdem zammı günlük 1 TL

- Yakacak yardımı 875 TL

- Gıda yardımı 1200 TL

- Yemek yardımı 100 TL

- 18 yılını dolduran sürücünün departman değişikliği değerlendirilecek.

- Yıllık izinler 5 yıla kadar 22 gün, 5 yıldan fazlası 29 gün, 15 yıldan fazla çalışana 33 gün

- Yevmiyenin yüzde 35’i kadar yıllık izin parası.

İşçiler öte yandan sürüş tazminatı, kataner tazminatı, EKAT belgesi, yer altı tazminatı, koku primi olmak üzere iş riski maddesinin detaylı şekilde düzenlenip imza altına alınmasını talep etti.